Kinh tế Thách thức trong tuần hoàn chất thải

Nhiều cơ sở DN kinh doanh sản xuất ở Huế theo tiêu chí xanh để hội nhập thị trường quốc tế

Chính phủ đã có những chính sách quy định trách nhiệm đối với cơ sở sản xuất, nhập khẩu sản phẩm và khuyến khích đối với những đơn vị xử lý chất thải tạo ra sản phẩm thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện những quy định THCT còn nhiều rào cản.

Một công ty hoạt động tại KCN Tứ Hạ, thị xã Hương Trà, hơn 2 năm nay quan tâm đầu tư nhiều máy móc, công nghệ tái sử dụng chất thải... tạo sản phẩm thân thiện với môi trường. Hiệu quả này được ban, ngành chức năng địa phương đánh giá cao nhưng để đầu tư thêm phương tiện máy móc, dây chuyền giải quyết xử lý chất thải với quy mô lớn công ty vẫn chưa thực hiện được.

Đại diện lãnh đạo công ty trên chia sẻ, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 khuyến khích doanh nghiệp (DN) tái chế chất thải nhưng thông tư, nghị định hướng dẫn chưa rõ ràng, rất khó áp dụng. Nhiều DN mong muốn cho áp dụng mô hình đồng xử lý chất thải nguy hại trong nội bộ nhà máy để giảm phát sinh chất thải ra môi trường.

Hiện nay, sản xuất xanh và đầu tư xanh không chỉ là khuyến khích mà thực sự là yêu cầu tất yếu đối với các DN, đối tác thị trường nước ngoài nhằm thực hiện các cam kết tăng trưởng xanh trên toàn cầu. Nhiều nhà máy muốn chuyển sang sử dụng năng lượng mặt trời trong sản xuất nhưng vướng giấy phép xây dựng, phòng cháy, chữa cháy không thể lắp đặt, hòa lưới điện mặt trời vào hệ thống điện quốc gia để sử dụng.

Tại Diễn đàn kinh tế xanh 2022, nhiều chuyên gia cho rằng, trong thực hiện kinh tế tuần hoàn, THCT là mô hình nhiều quốc gia đã áp dụng. Tại Việt Nam, mô hình này được luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ TN-MT) chia sẻ, THCT là dựa vào lợi ích kinh tế để kéo dài vòng đời sản phẩm. Mô hình này đem lại nhiều lợi ích, nhưng chưa thực sự phổ biến. Nguyên nhân theo ông Chinh là do nhiều DN chưa nhận thức đầy đủ, chưa chuyển sang mô hình kinh tế tuần hoàn; nội dung kinh tế tuần hoàn mới chính thức đề cập ở Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 trong khi các luật khác đã ban hành trước dẫn đến bất cập, chồng chéo; việc chuyển đổi mô hình quản lý, công nghệ sản xuất hiện hữu rất khó.

Trao đổi tại hội nghị tổng kết ngành TN-MT tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2022 mới đây, nhiều ý kiến cho rằng, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có nhiều quy định, khái niệm mới. Các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành luật cũng vậy, gây khó khăn cho DN trong quá trình tổ chức phát triển sản xuất theo tiêu chí xanh, bền vững. Mong rằng, Sở TN-MT tổng hợp kiến nghị bộ, ngành Trung ương tháo gỡ, nhất là khắc phục bất cập giữa các luật; đồng thời có cơ chế miễn, giảm thuế, phí khi DN chuyển đổi mô hình quản lý, hỗ trợ truyền thông sản phẩm tuần hoàn.

THCT là một trong những tiêu chí giúp cho nền kinh tế phát triển bền vững. Mô hình này sẽ giúp cơ sở sản xuất tiết kiệm được chi phí nguyên liệu, hạ giá thành sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh. Sản phẩm, nhà máy có áp dụng mô hình THCT cũng thuận lợi đăng ký các chứng nhận, chứng chỉ để hội nhập quốc tế. Còn DN hoạt động trong lĩnh vực chất thải sẽ hạn chế tối đa chất thải đưa ra môi trường gây ô nhiễm, biến chất thải trở thành nguyên liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất khác...

Bài, ảnh: SONG MINH