Kinh tế Thái Lan đối mặt làn sóng đóng cửa nhà máy và xe giá rẻ từ Trung Quốc

Làn sóng xe điện giá rẻ Trung Quốc tràn vào Thái Lan khiến các nhà sản xuất của quốc gia này gặp khó.

Động thái của nhà sản xuất ô tô Nhật Bản phản ánh động thái của nhiều công ty khác trong nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, nơi đang phải gánh chịu gánh nặng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc và khả năng cạnh tranh công nghiệp sụt giảm do các yếu tố bao gồm giá năng lượng tăng và lực lượng lao động già đi.

Thái Lan đã chứng kiến gần 2.000 nhà máy đóng cửa trong năm ngoái, làm đảo lộn lĩnh vực sản xuất vốn đóng góp gần 1/4 tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Nó đang đè nặng lên nền kinh tế trị giá 500 tỷ USD và những người lao động như Chanpen Suetrong. Người phụ nữ 54 tuổi này đã làm việc gần hai thập kỷ tại V.M.C. Nhà máy Kính an toàn ở tỉnh miền trung Samut Prakan, kiểm tra các sản phẩm ô tô và xây dựng đã lăn bánh khỏi dây chuyền sản xuất.

Chanpen cho biết bất ngờ được thông báo vào tháng 4 rằng nhà máy sẽ đóng cửa, khiến bà không có việc làm.

Người trụ cột duy nhất trong gia đình ba người gồm một người chồng ốm yếu và một cô con gái tuổi teen cho biết: “Tôi không có tiền tiết kiệm. Tôi nợ hàng trăm nghìn baht. Tôi già rồi, đi làm ở đâu? Ai thuê tôi?”

Thực tế, những khó khăn của lĩnh vực sản xuất đã khiến Thủ tướng Srettha Thavisin, người lên nắm quyền vào năm ngoái, gặp khó khăn trong việc thực hiện lời hứa đưa mức tăng trưởng GDP trung bình hàng năm lên 5% trong nhiệm kỳ 4 năm của mình, tăng từ mức 1,73% trong thập kỷ qua.

Thủ tướng Srettha Thavisin báo cáo với quốc hội vào tuần trước: “Lĩnh vực công nghiệp đã suy thoái và mức sử dụng công suất đã giảm xuống dưới 60%. Rõ ràng là ngành này cần phải thích nghi”.

Supavud Saicheua, Chủ tịch cơ quan kế hoạch nhà nước Hội đồng Phát triển Kinh tế và Xã hội Quốc gia, cho biết mô hình kinh tế dựa vào sản xuất kéo dài hàng thập kỷ của Thái Lan đã bị phá vỡ.

Supavud nói: “Người Trung Quốc hiện đang cố gắng xuất khẩu trái, phải và trung tâm. Những hàng nhập khẩu giá rẻ đó thực sự gây rắc rối. Bạn phải thay đổi”.

Supavud cho rằng Thái Lan nên tập trung lại vào việc sản xuất các sản phẩm mà Trung Quốc không xuất khẩu đồng thời củng cố ngành nông nghiệp: "Không có nếu hoặc nhưng”.

Công nhân lắp ráp một chiếc ô tô điện bên trong nhà máy xe điện (EV) đầu tiên của BYD ở Đông Nam Á. Ảnh: Reuters.

Theo dữ liệu mới nhất của Bộ Công trình Công nghiệp Thái Lan chưa được báo cáo trước đó, số nhà máy đóng cửa từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6 năm 2024 đã tăng 40% so với 12 tháng trước đó.

Kết quả là, tình trạng mất việc làm đã tăng 80% trong cùng thời gian, với hơn 51.500 công nhân không có việc làm, dữ liệu cho thấy.

Số lượng nhà máy đóng cửa ở Thái Lan ngày càng tăng và khoảng cách giữa số lượng nhà máy mới mở và đóng cửa ngày càng thu hẹp. Từ tháng 7 năm 2023 đến tháng 6 năm 2024, hơn 50.000 việc làm bị mất do các nhà máy đóng cửa.

Bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng Kiatnakin Phatra cho biết số lượng mở nhà máy mới ở Thái Lan cũng chậm lại, thay vào đó là các nhà máy lớn đóng cửa và các nhà máy nhỏ mở cửa.

Tác động đã lan rộng đến các ngành công nghiệp là động lực chính của nền kinh tế, bao gồm cả ngành công nghiệp ô tô.

Trong khi đó, các nhà sản xuất nhỏ hơn đang vật lộn với sự gia tăng chi phí sản xuất do giá năng lượng tăng cao và mức lương tương đối cao, Sangchai Theerakulwanich, Chủ tịch Liên đoàn các doanh nghiệp vừa và nhỏ Thái Lan thông tin.

“Chúng tôi cạnh tranh với các doanh nghiệp đa quốc gia”, ông nói. “Các nhà sản xuất không thể thích ứng nhanh chóng đã phải đóng cửa hoạt động kinh doanh hoặc thay đổi để sản xuất thứ khác”.

Bắt đầu từ tháng này, Thái Lan sẽ thu thuế giá trị gia tăng 7% đối với hàng nhập khẩu giá rẻ có giá dưới 1.500 baht Thái (41 USD), chủ yếu từ Trung Quốc, nhưng những sản phẩm này vẫn được miễn thuế hải quan.

Nava Chantanasurakon, Phó Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan, cho hay nhóm của ông đã yêu cầu chính phủ xem xét các biện pháp ngăn chặn trốn thuế trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và các rào cản cao đối với một số hàng hóa Trung Quốc ở các khu vực khác.

Hiện tại, nền kinh tế Thái Lan mở cửa mới được dự đoán chỉ tăng trưởng khoảng 2,5% trong năm nay. Đó là một trong những yếu tố khiến đa số người Thái không hài lòng với thành tích của Thủ tướng Srettha.

Srettha lập luận rằng kế hoạch tài trợ 500 tỷ baht gây tranh cãi và bị trì hoãn của đảng ông đã gặp phải hàng loạt chỉ trích, bao gồm cả từ ngân hàng trung ương, là điều cần thiết: "Đây sẽ là liều thuốc mạnh để vực dậy nền kinh tế”.

Trong khi đó, đối với những người dân Thái Lan không có thu nhập ổn định như Chanpen cho biết cô đang chờ đợi khoản hỗ trợ 10.000 baht (276 USD) mà 50 triệu người Thái sẽ đủ điều kiện nhận theo kế hoạch.

Hoàng Lâm