Kpop nên ngưng bào tiền người hâm mộ

Là người hâm mộ Kpop lâu năm, Lee Eun Soo (25 tuổi, Hàn Quốc) đã mua album, ủng hộ nhạc trực tuyến và mua các sản phẩm liên quan đến thần tượng như lightstick, poster, áo, móc khóa...

Dù vẫn yêu thích cuồng nhiệt Kpop, Lee hoài nghi về tính bền vững của ngành công nghiệp này, đồng thời chỉ ra rằng các công ty đặt ra quá nhiều yêu cầu tài chính đối với người hâm mộ.

"Fan phải trả tiền không ngừng để thể hiện tình yêu của mình và các công ty quản lý biết cách moi tiền của họ", cô nói.

Sự thành công toàn cầu của Kpop là điều không thể phủ nhận. Tuy nhiên, nó chỉ đang tồn tại nhờ lượng người hâm mộ nhỏ nhưng nhiệt thành. Sự phụ thuộc của ngành vào một số lượng hạn chế người hâm mộ để kiếm lợi nhuận đã làm dấy lên mối lo ngại trong nhiều năm qua về khả năng tồn tại lâu dài của Kpop, theo Korea Herald.

Chi tiêu quá mức

Cấu trúc méo mó của Kpop cũng có thể nhìn thấy qua những con số album được bán kỷ lục. Trong khi hầu hết mọi người đã chuyển sang sử dụng các dịch vụ phát nhạc trực tuyến, thị trường album bản vật lý ở Kpop vẫn nóng bỏng.

Năm 2023, nhóm nhạc nam Seventeen lập kỷ lục bán album khi ghi nhận doanh số 16 triệu bản. Theo bảng xếp hạng Hanteo, mini album "Seventeenth Heaven" của 13 chàng trai đã bán được 5,09 triệu bản trong tuần đầu tiên phát hành vào tháng 10 năm ngoái, đạt kỷ lục doanh thu cao nhất mọi thời đại.

Dù việc mở rộng ra thị trường quốc tế của các nhóm nhạc Kpop có thể góp phần vào sự gia tăng đáng kể về doanh số bán album, các chuyên gia trong ngành lưu ý rằng thành tích đó phần lớn phụ thuộc vào lượng mua hàng lặp đi lặp lại của người hâm mộ.

Người hâm mộ ghé thăm cửa hàng pop-up "Monochrome" của BTS ở Seoul vào ngày 26/4. Ảnh: Yonhap.

"Seventeen có album bán chạy nhất toàn cầu vào năm 2023, nhưng họ không giữ được thứ hạng cao như vậy trên Spotify - nền tảng phát nhạc trực tuyến lớn nhất thế giới. Điều này cho thấy mức tiêu thụ Kpop thực tế không nhất thiết phải tương ứng với doanh số bán album", nhà phê bình văn hóa Lim Hee-yun cho biết.

Với các chiến lược như đặt ảnh ngẫu nhiên của các thành viên nhóm nhạc vào từng album, lôi kéo người hâm mộ mua nhiều album hơn để có ảnh thành viên họ yêu thích, các công ty giải trí đã thúc đẩy việc tiêu dùng quá mức.

Ngày 30/4, hàng đống album của Seventeen bị vứt trên đường phố Shibuya, Tokyo (Nhật Bản), cho thấy sự lãng phí trong ngành công thương mại Kpop. Có những người mua hàng trăm bản chỉ để lấy ảnh bên trong rồi vứt album đi.

Mối quan hệ "nghiêng"

Các chuyên gia cho rằng việc phụ thuộc quá nhiều vào một nhóm người tiêu dùng cụ thể đang làm suy yếu Kpop, mang lại những "tác dụng phụ" như làm giảm uy tín của Kpop, xâm phạm quyền riêng tư của người nổi tiếng và việc các ngôi sao Kpop phải lao động quá mức.

Khi ra mắt hạng mục Kpop vào năm 2023, Billboard Music Awards đã loại trừ các lượt tải xuống trùng lặp của cùng một ca khúc khỏi bảng xếp hạng, chỉ ghi nhận một lượt tải xuống mỗi tuần.

Karina phải viết thư xin lỗi fan khi hẹn hò Lee Jae Wook. Ảnh: Harper's Bazaar.

Nhà phê bình văn hóa Kim Hun-sik cho biết quy định mới này, dường như nhằm mục đích giảm thiểu ảnh hưởng của việc cày view và mua hàng loạt album trong fandom (cộng đồng người hâm mộ một nhóm nhạc), cho thấy ngành công nghiệp âm nhạc toàn cầu coi hành động gom album của fandom là sự thể hiện lòng trung thành của người hâm mộ hơn là giá trị âm nhạc của họ.

Việc bán sự thân mật quá mức giữa người hâm mộ và ngôi sao cũng là một điểm nguy hiểm khác. Weverse, Bubble, Fromm và các nền tảng tin nhắn riêng tư tương tự dành cho fan với các thần tượng tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây.

Tại các nền tảng này, từng xuất hiện tình trạng người hâm mộ chỉ trích một số nghệ sĩ vì họ không thường xuyên giao lưu với fan. Điều này dấy lên lo ngại về việc nghệ sĩ bị buộc phải tham gia các tương tác trả phí như vậy. Theo nhà phê bình Lim Hee-yun, các thần tượng đang phải chịu áp lực lao động tinh thần quá mức.

Với sự thân mật quá mức, một số fan còn vượt quá giới hạn khi can thiệp vào đời tư của người nổi tiếng. Ví dụ, thành viên Karina của nhóm nhạc nữ Aespa đã phải đối mặt phản ứng dữ dội sau khi xác nhận hẹn hò nam diễn viên Lee Jae-wook. Cuối cùng, cô phải đăng tải bức thư viết tay gửi lời xin lỗi. Cặp đôi chia tay chưa đầy một tháng sau đó.

"Chúng ta đang ở trong tình trạng cả người hâm mộ lẫn nghệ sĩ đều bị lợi dụng trong một mô hình kinh doanh méo mó. Vấn đề nằm ở mô hình kinh doanh chứ không phải ở ca sĩ hay nội dung", nhà phê bình Kim Hun-sik nhấn mạnh.

Cần đa dạng mô hình kinh doanh

Điều mỉa mai là cấu trúc méo mó này của ngành công nghiệp Kpop vừa là động lực vừa là cái bóng cho sự phát triển của Kpop cho đến nay.

Một fan Kpop ở độ tuổi 20 cho biết các hoạt động của người hâm mộ rất thu hút cô: "Đắm mình vào việc ủng hộ một nghệ sĩ, cảm giác thân thuộc giữa những người hâm mộ chung fandom và hợp sức cùng nhau để nâng cao thứ hạng trên bảng xếp hạng cho idol đều là những điều hấp dẫn".

Nhà phê bình Lim Hee-yun bày tỏ hy vọng rằng Kpop có thể thu hút các giá trị khác mà không cần loại bỏ những hoạt động như vậy.

“Việc chứng kiến hàng nghìn album bị vứt có thể nâng cao nhận thức về các vấn đề môi trường và việc tấn công thần tượng hẹn hò có thể thúc đẩy nhận thức về vấn đề quyền riêng tư của người nổi tiếng, dẫn đến áp lực lên các công ty giải quyết những vấn đề này. Người hâm mộ có thể hoạt động như một lực lượng chấn chỉnh”, Lim nói.

Chuyên gia cho rằng các công ty quản lý nghệ sĩ nên tìm cách phát triển đa dạng, bền vững hơn là chỉ tập trung thu lợi từ fan như hiện nay. Ảnh: Yonhap.

Kang Hye-won, giáo sư thỉnh giảng tại khoa văn hóa và công nghệ của Đại học Sungkyunkwan, lập luận về các mô hình kinh doanh đa dạng:

"Hiện tại, hầu hết nhóm nhạc Kpop chỉ tập trung vào việc tạo ra một fandom cốt lõi và bào tiền từ họ. Các nhóm phải đa dạng hóa cách tiếp cận của mình, ví dụ như ưu tiên sự tham gia của người hâm mộ hay tập trung vào các buổi biểu diễn trực tiếp".

Nhà phê bình văn hóa Kim Hun-sik đồng tình rằng cuộc khủng hoảng của Kpop nằm ở mô hình kinh doanh. Ông nói rằng các công ty nên ngừng lợi dụng người hâm mộ.

"Đã đến lúc phải tăng trưởng về chất chứ không chỉ là mở rộng quy mô, và điều đó cuối cùng phụ thuộc vào cách các công ty đối xử và tương tác với người hâm mộ như thế nào. Họ cần ngừng chỉ xem người hâm mộ như một phương tiện kiếm lợi nhuận. Chỉ khi đó Kpop mới có thể trở nên bền vững".

Mai An