Kỳ 1: Cuộc chiến của những chú chó robot

Bài viết nhan đề "Hé lộ cuộc chiến của những chú chó robot" đăng trên trang Wired.com tháng 6/2024 đã tiết lộ cuộc đua robot hóa vũ khí (VK) trên chiến trường giữa Mỹ và Trung Quốc (TQ) - 2 cường quốc đang cạnh tranh gay gắt trên nhiều mặt trận từ kinh tế, quân sự đến ngoại giao. Và lần này, tâm điểm chú ý đang chuyển sang những "đội quân robot chó” của họ.

Những "đội quân bốn chân"

Bài viết mở đầu với thông tin Quân đội (QĐ) TQ gần đây đã trình làng robot chó được trang bị súng máy sau lưng.

Trong video do Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đăng tải, các nhân viên của Quân đội Trung Quốc (PLA) được cho thấy đang hoạt động trên bãi thử nghiệm cùng với robot bốn chân mô phỏng hình thù 1 con chó gắn súng trường sau lưng là biến thể của loại súng tấn công QBZ-95 5,8 x 42 mm tiêu chuẩn.

Những robot chó này đã xuất hiện trong khuôn khổ cuộc tập trận chung Rồng Vàng 24 gần đây giữa Campuchia - TQ ở Vịnh Thái Lan. Trong 1 kịch bản của cuộc diễn tập, binh lính TQ đứng ở 2 bên ô cửa trong khi robot chó di chuyển vào tòa nhà đằng trước để do thám và tấn công. Ở trường hợp khác, chú chó robot nã loạt đạn khi tiến tới mục tiêu. Một binh sĩ TQ điều khiển chó robot nhận định với phóng viên Đài CCTV: "Robot chó này có thể đóng vai trò thành viên mới trong các hoạt động chiến đấu giữa lòng đô thị, thay thế con người để tiến hành trinh sát, xác định kẻ thù cũng như tấn công mục tiêu trong quá trình huấn luyện".

Lính Mỹ và robot 4 chân tham gia tập trận tại Căn cứ không quân Nellis, bang Nevada tháng 9/2020 Ảnh: Không quân Mỹ

Đây không phải lần đầu tổ hợp công nghiệp - quân sự TQ trình làng robot chó có vũ trang. Tháng 3/2024 tờ South China Morning Post dẫn lời các chuyên gia quân sự TQ cho biết những cuộc thử nghiệm liên quan đến robot chó được trang bị súng trường 7,62mm không rõ nguồn gốc đã mang lại khả năng thiện xạ sánh ngang với súng máy được bắn ra từ các xạ thủ đã huấn luyện bài bản.

Cuộc cạnh tranh từ Mỹ

Để theo kịp Bắc Kinh, năm qua Lầu Năm Góc (Mỹ) đã thử nghiệm trang bị cho những robot chó súng carbine M4A1 5,56 x 45mm tiêu chuẩn, súng trường XM7 6,8mm, thậm chí cả vũ khí (VK) chống tăng hạng nhẹ M72 đã được QĐ Mỹ trang bị từ gần nửa thế kỷ trước. Chỉ vài tuần trước khi Đài CCTV công bố đoạn phim về những robot chó có vũ trang đang hoạt động, Bộ Tư lệnh tác chiến đặc biệt của Thủy quân lục chiến Mỹ (MARSOC) tiết lộ rằng, họ cũng đang thử nghiệm bổ sung hệ thống súng hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI) của Nhà thầu quốc phòng Onyx trên robot chó.

Các quan chức quốc phòng Mỹ nhấn mạnh việc phát triển robot chó được trang bị VK ở giai đoạn này hoàn toàn mang tính thử nghiệm, nhằm giúp các chuyên gia quân sự "khám phá lĩnh vực tiềm năng" của hệ thống robot trong quân sự.

Trang Wired.com nhận định đã đến lúc Mỹ phải xem xét nghiêm túc việc sử dụng robot chó có vũ trang trong chiến đấu. Peter W. Singer - thành viên cấp cao của Tổ chức tư vấn New America (trụ sở tại Washington D.C) - đánh giá việc sử dụng robot chó trên chiến trường hiện nay là xu thế không thể đảo ngược: "Tại sao chúng ta lại ngạc nhiên vì điều này? Thời điểm đó đã đến rồi! Các robot (xử lý bom) có bánh xe và bánh xích đầu tiên, được trang bị camera để kiểm tra bom ven đường... Điều tương tự cũng diễn ra với máy bay không người lái Predator, ban đầu không được trang bị VK cho đến khi QĐ gắn tên lửa vào nó. Và nay, robot có vũ trang đã trở thành xu hướng phát triển trong nhiều năm".

Robot bốn chân không phải là bước phát triển mới trong lịch sử công nghệ quân sự. Năm 2005, Hãng sản xuất robot hàng đầu Boston Dynamics đã cho ra mắt BigDog - robot bốn chân nhằm vận chuyển VK và vật tư cho QĐ Mỹ trên những địa hình được cho là không phù hợp với các phương tiện mặt đất có bánh hoặc bánh xích truyền thống. Tuy nhiên, BigDog được cho là đã phát ra âm thanh quá ồn khi sử dụng trên thực địa. Dự án này đã ngừng hoạt động sau 1 thập kỷ khi ngốn hơn 40 triệu USD đầu tư. Bất chấp những thiếu sót của BigDog, nghiên cứu cơ bản đằng sau hệ thống này cuối cùng đã tạo ra Spot - "robot chó” có kích thước nhỏ hơn và hoạt động yên tĩnh hơn, trình làng vào năm 2015. Mặc dù nó quá nhỏ để có thể mang theo thiết bị và VK, hệ thống này ngay lập tức thể hiện những ứng dụng quân sự rõ ràng cho mọi thứ, từ thám sát căn cứ đến kiểm tra địa điểm từ xa.

Những năm gần đây, robot chó ngày càng phổ biến trong QĐ Mỹ. Tháng 7/2023, Căn cứ Không quân Minot ở Bắc Dakota đã dùng robot chó để giúp phi công ứng phó với các mối đe dọa hóa học, sinh học, phóng xạ và hạt nhân. Tháng 8 cùng năm, Căn cứ không gian Patrick ở bang Florida đã bổ sung robot chó vào biên chế tuần tra an ninh của mình. Tháng 11, các phi công của Căn cứ không quân Barksdale ở bang Louisiana đã ra mắt những robot chó có nhiệm vụ xử lý vật liệu nổ.

Chưa rõ tương lai của robot chó trong QĐ Mỹ và TQ sẽ thế nào, nhưng bài viết trên trang Wired.com nhận định: "Tương lai của chiến tranh có thể không chỉ gồm xe tăng và trực thăng gầm rú, mà còn tiếng kim loại của những robot bốn chân trên các chiến trường".

(Còn tiếp...)

Anh Duy