Kỳ 3: Camera AI và những con số biết nói

AI nâng tầm văn hóa giao thông

Hình ảnh giao thông trên đường Phạm Văn Bạch qua camera AI. Ảnh Cục CSGT

Những con số "biết nói"

Theo thông tin từ Cục Cảnh sát giao thông (CSGT) – Bộ Công an, trong khoảng thời gian từ 12h ngày 12/12 - 12h ngày 13/12, hệ thống camera ứng dụng trí tuệ nhân tạo tiếp tục phát huy hiệu quả trong việc giám sát, phát hiện các hành vi vi phạm trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn Hà Nội và tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai.

Tại km20 tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai, camera AI ghi nhận có 16.341 phương tiện lưu thông qua khu vực này, với tốc độ trung bình đạt 67,5km/h. Qua phân tích hình ảnh, hệ thống chỉ phát hiện một trường hợp người điều khiển phương tiện không thắt dây an toàn, không ghi nhận trường hợp sử dụng điện thoại khi đang lái xe. Trường hợp vi phạm đã được thông báo tới chủ phương tiện để xử lý theo đúng quy định.

Không chỉ trên cao tốc, hiệu quả của camera AI còn thể hiện rõ tại khu vực nội đô Hà Nội, nơi thường xuyên chịu áp lực lớn về mật độ phương tiện. Thông qua trích xuất dữ liệu từ hệ thống camera AI do Cục CSGT vận hành, thí điểm lắp đặt tại nút giao Phạm Văn Bạch – Hoàng Quán Chi (phường Cầu Giấy), hệ thống đã tự động phát hiện 35 trường hợp người điều khiển mô tô, xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm.

Bên cạnh đó, có 50 trường hợp không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông (vượt đèn đỏ). Đáng chú ý, trong cùng khung thời gian, không ghi nhận trường hợp đi ngược chiều tại nút giao này. Trên tuyến đường Lê Văn Lương (phường Thanh Xuân), camera AI cũng không phát hiện trường hợp phương tiện đi sai làn đường. Những con số này càng trở nên có ý nghĩa hơn khi đặt trong sự so sánh trước và sau thời điểm hệ thống camera AI chính thức đi vào vận hành. Theo số liệu thống kê, trong 24 giờ (từ ngày 13 - 14/12), camera AI tại nút giao Phạm Văn Bạch – Hoàng Quán Chi phát hiện 124 phương tiện vi phạm lỗi vượt đèn đỏ.

Trong khi đó, trước thời điểm vận hành chính thức, chỉ với 2 camera AI thí điểm tại cùng khu vực, trong vòng 12 giờ (từ 0h -12h ngày 24/9), hệ thống đã ghi nhận tới 1.452 trường hợp vượt đèn đỏ, cùng hàng trăm lỗi vi phạm khác.

Sự chênh lệch lớn này cho thấy, dù vi phạm vẫn còn tồn tại, nhưng ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người dân đã có sự chuyển biến rõ rệt theo chiều hướng tích cực, đặc biệt khi người tham gia giao thông nhận thức được rằng mọi hành vi đều được giám sát một cách khách quan, minh bạch.

Chuyển từ xử phạt đơn lẻ sang điều chỉnh hành vi lâu dài

Không chỉ thể hiện trên các bảng thống kê, sự thay đổi còn được cảm nhận rõ ràng qua ghi nhận thực tế của phóng viên sau hơn 4 ngày Hà Nội đưa trên 1.800 camera AI vào vận hành. Trên nhiều tuyến phố, dù vào giờ cao điểm, đêm khuya hay trong điều kiện thời tiết bất lợi, người điều khiển phương tiện vẫn dừng chờ đèn đỏ đúng vạch, trật tự.

Tại ngã tư Khuất Duy Tiến – Nguyễn Xiển – Nguyễn Trãi, một trong những điểm nóng ùn tắc của Thủ đô, tình trạng chen lấn, dừng đỗ sai quy định đã giảm rõ rệt. Các phương tiện chủ động giảm tốc, xếp hàng ngay ngắn trước vạch dừng, kể cả trong thời điểm lưu lượng giao thông tăng cao. Trên tuyến Vành đai 3 trên cao, hiện tượng phương tiện đi vào làn khẩn cấp cũng giảm đáng kể. Đáng chú ý, sự tuân thủ không chỉ diễn ra vào ban ngày, khi mật độ giao thông cao mà còn duy trì cả vào ban đêm. Nhiều thời điểm nửa đêm, khi đường phố vắng vẻ, ô tô và xe máy vẫn kiên nhẫn dừng chờ đèn đỏ đúng quy định. Những hình ảnh này đang dần trở thành nét quen thuộc, thay cho cảnh “đường vắng thì vượt” từng phổ biến trước đây.

Anh Phạm Quốc Tuấn (phường Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ: “Trước kia, đi đêm thấy đường vắng, không có cảnh sát thì đôi khi tôi cũng vượt đèn đỏ. Nhưng từ khi biết có camera AI, tôi cẩn thận hơn rất nhiều, vì biết rằng chỉ cần vi phạm là sẽ bị ghi lại và xử phạt”.

Còn chị Nguyễn Thu Phương (phường Yên Hòa), người thường xuyên di chuyển qua các nút giao có lắp camera AI cho rằng, sự xuất hiện của hệ thống này đã khiến giao thông trở nên trật tự hơn. “Giờ hầu như ai cũng dừng đúng vạch, không còn cảnh bấm còi thúc ép vượt lên như trước. Khi mọi người cùng tuân thủ, việc đi lại cũng nhẹ nhàng, an toàn hơn”, chị Phương nói.

Rõ ràng, việc ứng dụng camera AI đã góp phần giảm ùn tắc tại các điểm nóng, giảm áp lực cho lực lượng CSGT, đồng thời nâng cao tính minh bạch trong xử lý vi phạm. Quan trọng hơn, công nghệ đang giúp chuyển trọng tâm từ “bắt lỗi” sang phòng ngừa vi phạt, từ xử phạt đơn lẻ sang điều chỉnh hành vi lâu dài.

(Còn nữa)

Không chỉ dừng lại ở việc xử phạt, camera AI đang từng bước tạo ra hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Khi người này dừng xe đúng vạch, người sau sẽ tự giác làm theo; khi việc tuân thủ trở thành thói quen chung, hành vi vi phạm dần bị loại bỏ khỏi đời sống giao thông thường nhật.

Minh Dương