Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên (1-3-1923 - 1-3-2023): Dấu ấn của vị Tư lệnh huyền thoại

Dù đã ở tuổi 97, nhưng Thiếu tướng Phan Khắc Hy, nguyên Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trường Sơn, vẫn rất hào hứng khi kể về người anh, người đồng đội, đồng chí của mình.

Thiếu tướng Phan Khắc Hy cho biết, năm 1938, đồng chí Đồng Sỹ Nguyên mới 15 tuổi đã tham gia hoạt động cách mạng. 16 tuổi được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 23 tuổi, đồng chí làm Bí thư Huyện ủy huyện Quảng Trạch, đến 25 tuổi là Tỉnh ủy viên, Chính trị viên, kiêm Tỉnh đội trưởng Quảng Bình. Còn Thiếu tướng Phan Khắc Hy cũng được giao nhiệm vụ Bí thư Huyện ủy huyện Bố Trạch, và sau đó cùng làm việc với Tỉnh đội trưởng Đồng Sỹ Nguyên. Năm 1950, khi đồng chí Đồng Sỹ Nguyên ra miền Bắc theo lệnh điều động của Trung ương, Thiếu tướng Phan Khắc Hy được giao nhiệm vụ làm Tỉnh đội trưởng, Phó Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình.

Tháng 5-1971, Thiếu tướng Phan Khắc Hy được điều về Đoàn 559 với trọng trách là Phó Tư lệnh Đoàn 559, lúc đó Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là Tư lệnh, Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Đoàn 559. Một lần nữa, ông lại được công tác với Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên. “Dấu ấn sâu đậm trong tôi là quyết định táo bạo của đồng chí Tư lệnh khi chuyển từ chạy xe ban đêm sang ban ngày. Khi đưa ra quyết định, nhiều đồng chí không đồng ý, lo lắng vì yếu tố bí mật không còn nữa, chạy xe ban ngày dễ bị lộ, thiệt hại nhiều hơn. Nhưng đồng chí Tư lệnh phân tích việc đi ban đêm thường bị máy bay AC130 bay thấp, có những thiết bị tìm dễ phát hiện. Để che mắt địch, chúng ta làm giàn cây ngụy trang che kín xe cũng như các khoảng trống trên đường. Một con đường được che kín dưới tán rừng gần 1.000km chạy dọc từ Bắc vào Nam đã hình thành. Toàn bộ xe chuyển sang chạy vào ban ngày an toàn. Chạy đêm tối đa chỉ được 130km/đêm, trong khi chạy ngày lên đến 400km/ngày. Đây là quyết định mang đến thắng lợi lớn của ta trong nhiệm vụ chi viện cho chiến trường miền Nam”, Thiếu tướng Phan Khắc Hy kể.

Theo Thiếu tướng Phan Khắc Hy, năm 1976, hòa bình lập lại, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên (lúc đó là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng) được giao nhiệm vụ tổ chức cho bộ đội lên xây dựng, phát triển kinh tế các tỉnh Tây Nguyên, và một lần nữa ông lại nhận nhiệm vụ Phó Chủ nhiệm Tổng cục Xây dựng kinh tế, sát cánh cùng Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên xây dựng kinh tế vùng Tây Nguyên. Ngày đó, Tây Nguyên còn hoang sơ, bom đạn, tàn tích sau chiến tranh còn nhiều, an ninh trật tự chưa ổn định. Để bộ đội đứng vững trên vùng đất mới, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên lại cùng ăn, cùng ở với những người lính để mở nông trường, lập xí nghiệp xây dựng cuộc sống mới. “Những người lính của chúng tôi ngày ấy nay còn không nhiều, nhưng con cháu của họ đang làm việc ở công ty, nông lâm trường cà phê, đều có cuộc sống ổn định, sung túc - đó là một trong những dấu ấn thời bình của Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên”, Thiếu tướng Phan Khắc Hy tự hào kể

TRẦN YÊN