KỶ NIỆM 80 NĂM CÁCH MẠNG THÁNG TÁM VÀ QUỐC KHÁNH 2-9 Trọng điểm phát triển khu công nghiệp của Việt Nam

Toàn cảnh nhà máy của Công ty CP Chien You Việt Nam tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2.

Đi từ nhỏ đến lớn, từ ít đến nhiều, thấp đến cao, ngày nay Đồng Nai vừa mở rộng số lượng KCN, vừa chọn lọc đầu tư, hướng tới phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường.

Từ khu công nghiệp đầu tiên đến số lượng khu công nghiệp tốp đầu cả nước

Khu kỹ nghệ Biên Hòa (sau năm 1975 đổi tên thành KCN Biên Hòa 1) được thành lập năm 1963 và hoạt động năm 1964 (nay thuộc phường Trấn Biên). Đây là KCN đầu tiên của Việt Nam cũng như Đồng Nai. KCN này đã hoàn thành vai trò lịch sử của mình khi tỉnh Đồng Nai quyết định chuyển đổi công năng từ đất công nghiệp thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường. Trong tương lai, đây sẽ là khu hành chính, đô thị, thương mại dịch vụ đẳng cấp nhất của tỉnh, có tác động lan tỏa ra cả khu vực.

Có kinh nghiệm từ KCN ban đầu, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và nhất là từ khi nước ta bước vào đổi mới, Đồng Nai đã từng bước thành lập ngày càng nhiều KCN. Thời gian đầu chỉ có doanh nghiệp nhà nước đầu tư, quản lý, kinh doanh hạ tầng KCN, nhưng về sau một số thành phần kinh tế tư nhân, nhà đầu tư đến từ Thái Lan, Nhật Bản cũng tham gia. Các nhà đầu tư hạ tầng KCN điển hình của Nhà nước như: Sonadezi, Tín Nghĩa; sau đó là các tập đoàn của Thái Lan, Nhật Bản, rồi các doanh nghiệp tư nhân lớn đã và đang đầu tư phát triển thêm các KCN mới.

Việc hình thành các KCN sớm và phát triển mạnh về số lượng đã giúp Đồng Nai trở thành địa điểm hấp dẫn trong thu hút đầu tư, nhất là từ các tập đoàn, doanh nghiệp FDI lớn như: Cargill (Mỹ); Vedan, Tripod, Formosa (Đài Loan); Nestlé (Thụy Sĩ); Hyosung, Changshin (Hàn Quốc); Ajinomoto, Lixil (Nhật Bản); C.P., Amata (Thái Lan)… Từ điểm đầu Đồng Nai, các nhà đầu tư đã mở thêm nhà máy ở nhiều tỉnh, thành khác trên cả nước.

Là nhà đầu tư lớn và công nghệ cao từ Đức, Tập đoàn Bosch có nhà máy sản xuất dây đai truyền lực biến đổi liên tục (CVT) trong ô tô ở KCN Long Thành. Nhà máy tại Đồng Nai có diện tích hơn 16ha và là một trong những doanh nghiệp FDI có doanh thu và nộp ngân sách cao của tỉnh.

Theo ông Brendan Sunderland, Phó Chủ tịch, Giám đốc Kỹ thuật Nhà máy Bosch Việt Nam: Bosch cam kết đầu tư công nghệ cao lâu dài tại Việt Nam; tiếp tục hợp tác và đóng góp vào sự phát triển số hóa, bền vững và sản xuất tiên tiến cũng như tiếp tục đổi mới và hỗ trợ những khát vọng của cộng đồng địa phương.

Từ tháng 7-2025, Đồng Nai chính thức hợp nhất với Bình Phước trở thành tỉnh Đồng Nai mới. Sau sáp nhập, Đồng Nai có nguồn lực và lợi thế lớn từ 2 tỉnh cũ, trong đó có các KCN ở Bình Phước trước đây. Điều đó đóng góp vào lũy kế Đồng Nai có 81 KCN được quy hoạch với diện tích trên 39 ngàn hécta. Trong đó có 59 KCN được thành lập với tổng diện tích 21,7 ngàn hécta. Trong năm 2025 và đầu năm 2026, một số KCN mới trên địa bàn tỉnh được triển khai xây dựng như: Phước An, Bàu Cạn - Tân Hiệp, Xuân Quế, Sông Nhạn...

Cùng với đó, nhiều nhà đầu tư hạ tầng đang đặt vấn đề đầu tư, phát triển thêm các KCN. Đơn cử như dự án KCN Đông Nam Đồng Phú được Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển hạ tầng Techtra (phường Bình Phước) nghiên cứu đầu tư trên khu vực có diện tích khoảng 2 ngàn hécta.

Theo ông Trần Quốc Nguyên, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển hạ tầng Techtra, công ty đã bố trí nguồn lực tài chính để sẵn sàng thực hiện dự án. Doanh nghiệp mong muốn được tỉnh tạo điều kiện đăng ký và chấp thuận nhà đầu tư ngay khi quy hoạch chung được duyệt.

Phát triển các khu công nghiệp sinh thái và hiện đại

Từ lâu, Đồng Nai đã từng bước chọn lọc trong thu hút đầu tư đối với các dự án đầu tư vào tỉnh. Điều này nhằm giảm thiểu những tác động xấu đến môi trường, bởi so với nhiều địa phương khác, Đồng Nai phát triển KCN và thu hút đầu tư từ rất sớm. Cùng với sự phát triển kinh tế đã nảy sinh các vấn đề về môi trường, do đó tỉnh đã quyết định chọn lọc thu hút đầu tư, ưu tiên ngành nghề công nghệ cao, ít thâm dụng đất, đồng thời tạo ra giá trị gia tăng cao cho sản phẩm.

Cùng với chọn lọc trong thu hút đầu tư từng dự án riêng lẻ, Đồng Nai đang đẩy mạnh phát triển các KCN theo mô hình sinh thái. KCN Amata là mô hình đầu tiên của Đồng Nai đi theo hướng này.

Ông Phạm Anh Tuấn, Giám đốc cấp cao Quản lý nước và môi trường Công ty cổ phần Đô thị Amata Biên Hòa, chủ đầu tư dự án nhận định: Phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường. KCN Amata đang xây dựng các cộng sinh công nghiệp, mang lại lợi ích rõ ràng về kinh tế môi trường, đáp ứng các điều kiện xuất khẩu. Các KCN sau này của Tập đoàn Amata cũng định hướng phát triển sinh thái như ở Quảng Ninh hay KCN công nghệ cao Long Thành.

Từ Amata, Đồng Nai sẽ tiếp tục phát triển các KCN khác theo hướng sinh thái như: Long Đức, Phước An, Bàu Cạn - Tân Hiệp... Theo đó, phát triển KCN theo mô hình xanh và khép kín, thu hút dự án đầu tư theo hướng chuyên ngành để tạo ra chuỗi liên kết sản xuất và thực hiện cộng sinh công nghiệp.

Theo Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức, Đồng Nai đã đặt ra lộ trình net zero vào năm 2050 và công nghiệp là một trong 7 lĩnh vực tỉnh ưu tiên tập trung. Bên cạnh các giải pháp về xanh hóa các KCN và nhà máy cũ, thu hút đầu tư mới có chọn lọc, yêu cầu có lộ trình và thực hiện giảm phát thải, tỉnh quan tâm đến hình thành các KCN theo hướng xanh, sinh thái đáp ứng các quy chuẩn của net zero. Tỉnh đề nghị các nhà đầu tư hạ tầng KCN, doanh nghiệp trên địa bàn đẩy mạnh chuyển dịch xanh trong lĩnh vực công nghiệp, gắn tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường.

Vương Thế