Ký sinh trùng hút máu âm thầm, bác sĩ cảnh báo dấu hiệu

Giun tóc bám chặt vào niêm mạc ruột để hút máu và dinh dưỡng, từ đó gây tổn thương tại chỗ và dẫn đến các biểu hiện như rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, thiếu vi chất. Ảnh: Freepik.

Bệnh giun tóc (tên khoa học Trichuriasis) là một dạng nhiễm ký sinh trùng đường ruột khá phổ biến, do loài giun tóc Trichuris trichiura gây ra. Đây là một trong ba loại giun truyền qua đất thường gặp nhất ở người, bên cạnh giun đũa và giun móc. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, song trẻ em trong độ tuổi đi học là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thói quen vệ sinh cá nhân chưa đảm bảo.

PGS.TS Lê Trần Anh, chuyên gia Nấm - Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết nguyên nhân gây bệnh giun tóc là con người vô tình nuốt phải trứng giun có trong thức ăn, nước uống hoặc qua tay bẩn nhiễm trứng giun từ môi trường.

Trứng giun thường tồn tại trong đất, đặc biệt ở những khu vực bị ô nhiễm phân người. Khi vào cơ thể, trứng nở thành ấu trùng trong ruột non, sau đó di chuyển xuống ruột già và phát triển thành giun trưởng thành, bám chặt vào niêm mạc ruột để hút máu và chất dinh dưỡng.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm giun tóc chủ yếu liên quan điều kiện vệ sinh và sinh hoạt. Việc không rửa tay sau khi đi vệ sinh hoặc trước khi ăn, ăn thực phẩm sống chưa được rửa kỹ, sử dụng nước uống chưa đun sôi là những con đường lây nhiễm phổ biến.

Ngoài ra, môi trường sống ô nhiễm do thiếu nhà tiêu hợp vệ sinh, xử lý chất thải không đúng cách hay thói quen phóng uế bừa bãi, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi, cũng khiến trứng giun tồn tại lâu trong đất ẩm mát và làm tăng nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Triệu chứng của bệnh giun tóc khá đa dạng, phụ thuộc vào số lượng giun ký sinh cũng như tình trạng sức khỏe, dinh dưỡng của người bệnh. Ở những trường hợp nhiễm nhẹ, bệnh có thể tiến triển âm thầm, không có biểu hiện rõ rệt. Tuy nhiên, khi nhiễm nhiều, đặc biệt ở trẻ nhỏ, các dấu hiệu thường trở nên rõ ràng và kéo dài.

Theo PGS.TS Lê Trần Anh, chuyên gia Nấm - Ký sinh trùng, người bệnh có thể gặp phải những biểu hiện sau:

Rối loạn tiêu hóa với tình trạng tiêu chảy từng đợt, phân lẫn máu và nhầy, đôi khi xen kẽ táo bón.
Cảm giác đau bụng âm ỉ, thường khu trú ở vùng hố chậu phải, kèm đầy bụng, chướng hơi cũng là biểu hiện hay gặp.
Một số trường hợp xuất hiện mót rặn, đau quặn vùng hậu môn do đầu giun cắm sâu vào niêm mạc ruột, gây kích thích và viêm tại chỗ.

Nếu nhiễm giun tóc kéo dài, bệnh có thể gây đau bụng, thiếu máu, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Ảnh: Việt Linh.

"Giun tóc có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng trẻ em dễ mắc hơn do thường xuyên chơi đùa, tiếp xúc trực tiếp với đất. Nếu nhiễm kéo dài, bệnh có thể gây đau bụng, thiếu máu, suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ", PGS.TS Lê Trần Anh nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia, giun tóc bám chặt vào niêm mạc ruột để hút máu và dinh dưỡng, từ đó gây tổn thương tại chỗ và dẫn đến các biểu hiện như rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, thiếu vi chất, thiếu máu, thậm chí sa trực tràng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Việc chẩn đoán nhiễm giun tóc chủ yếu dựa vào xét nghiệm phân nhằm phát hiện trứng giun. Trong một số trường hợp, nội soi đại tràng có thể được chỉ định để quan sát trực tiếp giun ký sinh trong lòng ruột, qua đó giúp xác định chính xác tình trạng bệnh.

Để phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng nói chung và giun tóc nói riêng, PGS.TS Lê Trần Anh khuyến cáo người dân cần duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ. Việc rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, ăn chín uống sôi, hạn chế sử dụng rau sống khi chưa được rửa sạch, ngâm kỹ là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

Bên cạnh đó, người dân nên sử dụng nguồn nước sinh hoạt an toàn, dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, không đi chân đất và không để trẻ nhỏ bò, chơi trực tiếp trên nền đất.

Khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm phân hoặc nội soi đại tràng nhằm chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh biến chứng lâu dài.

Phương Anh