Kỹ sư 'thức giấc hạt giống' và hành trình làm nông nghiệp xanh từ vùng chiêm trũng

Sinh ra tại vùng chiêm trũng Nghĩa Hưng, anh Trường lớn lên với hình ảnh những mảnh ruộng nhỏ khó cơ giới hóa. Khát khao xây dựng những cánh đồng lớn, áp dụng công nghệ đã thôi thúc anh thi vào chuyên ngành Công nghệ sau thu hoạch tại Đại học Đà Lạt.

Học hỏi từ thất bại

Ngay sau khi tốt nghiệp (năm 2011), với hành trang là tri thức hiện đại, anh đã tham gia Dự án 600 trí thức trẻ, trực tiếp về làm Phó Chủ tịch UBND xã Lùng Thẩn, Lào Cai. Suốt 5 năm công tác ở miền núi, anh Trường đã chứng minh sức mạnh của tri thức trẻ khi thổi luồng sinh khí mới vào nông nghiệp địa phương. Anh tiên phong triển khai du lịch trải nghiệm Hoa tam giác mạch, mở rộng diện tích mận Tả Van và phổ biến mô hình biogas túi ủ để biến chất thải thành năng lượng. Đó là những năm tháng mài giũa lý thuyết sách vở vào thực tiễn khắc nghiệt, xây dựng nền tảng vững chắc cho những đột phá sau này.

Năm 2017, mang theo kinh nghiệm và nhiệt huyết về quê nhà, anh Lương Văn Trường mạnh dạn thuê lại 7 ha đất, lập nên “Nông trại Cờ Đỏ”. Mục tiêu là cánh đồng mẫu lớn, ứng dụng công nghệ cao.

Tuy nhiên, năm 2018, một đợt mưa lũ kéo dài khiến lúa giống cứ gieo lại thối hỏng. Nông trại mất trắng 4 - 5 tấn thóc giống, thiệt hại vượt mức một tỷ đồng. Thế nhưng, từ khó khăn này, anh nhận ra điểm yếu của sản xuất lúa là khâu ngâm ủ mầm phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết.

Giám đốc HTX Thanh niên Nam Đại Dương (áo trắng) đã có nhiều nghiên cứu và ứng dụng hiệu quả trong nông nghiệp.

Chính vì vậy, anh đã dồn sức nghiên cứu và cho ra đời quy trình sản xuất hạt giống lúa đã nảy mầm sẵn bằng công nghệ đưa hạt giống nảy mầm vào trạng thái "ngủ đông" (dạng khô, chịu lực va đập).

Về mặt kỹ thuật, đây là cách đưa hạt giống về dạng khô, chịu lực va đập tốt. Điều này cho phép nông dân không cần ngâm ủ lúa giống theo cách truyền thống rủi ro cao, mà có thể mang gieo trực tiếp. Khi gặp nước, hạt giống sẽ trở lại trạng thái nảy mầm trong vòng 30 phút.

Nghiên cứu này mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn, chi phí sản xuất công nghiệp chỉ khoảng 2.000 đồng/kg, thấp hơn rất nhiều so với ngâm ủ thủ công. Anh khẳng định công nghệ này có thể giúp cả nước tiết kiệm được hơn 3.000 tỷ đồng và hàng triệu công lao động mỗi vụ. Sự thành công của hạt giống "ngủ đông" đã mở đường cho sản phẩm tiếp theo là gạo mầm tươi giàu dinh dưỡng, đặc biệt tốt cho người bệnh tiểu đường và thừa cân, chứng minh khả năng biến rủi ro nông nghiệp thành sản phẩm giá trị cao.

Tầm nhìn vượt biên giới

Từ nền tảng công nghệ vững chắc, năm 2021, kỹ sư Lương Văn Trường đã tập hợp các thanh niên cùng chí hướng, thành lập HTX Thanh niên Nam Đại Dương. HTX đã mở rộng quy mô sản xuất lên 52 ha, thu hút hàng chục người tham gia.

Không dừng lại ở đó, anh Trường tiếp tục đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường. Nhiều sáng kiến nghiên cứu khoa học của anh đã được ứng dụng, nổi bật nhất là công nghệ trồng lúa không cày bừa bằng cách tưới chế phẩm vi sinh phân hủy rơm rạ. Phương pháp này giúp giảm 20% chi phí, giảm 100% khói bụi ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí metan gây hiệu ứng nhà kính và nâng cao 30% lợi nhuận.

Anh cũng đã tìm ra giải pháp biến sinh vật gây hại như ốc bươu vàng thành phân bón. Tầm nhìn của anh đã vượt ra khỏi biên giới khi thử nghiệm và chuyển giao công nghệ ở nhiều vùng miền trong nước và cả nước ngoài như Nhật Bản, Indonesia, Lào. Điều này chứng minh công nghệ lúa gạo của Việt Nam có thể thích ứng với mọi điều kiện thổ nhưỡng, hướng tới xuất khẩu công nghệ nông nghiệp xanh.

Hành trình từ kỹ sư đại học đến người khởi nghiệp vượt qua những khó khăn, thất bại và trở thành "Nhà khoa học của nhà nông", nhận Giải thưởng Lương Định Của và nhiều phần thưởng cao quý khác, là minh chứng cho ý chí dám đổi mới, dám sáng tạo của tuổi trẻ Việt Nam. Anh Lương Văn Trường cũng khẳng định vai trò quyết định của tri thức và bản lĩnh trong phát triển ngành nông nghiệp.

Trong tương lai, anh Trường và các thành viên HTX Thanh niên Nam Đại Dương sẽ tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, không ngừng nghiên cứu các giải pháp nông nghiệp thông minh, hướng tới mục tiêu xây dựng một nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, bền vững và vươn tầm thế giới.

Tùng Lâm