Kỹ thuật can thiệp bào thai: Kỹ thuật y khoa thấm đẫm nhân văn

Hội chứng truyền máu song thai

Vừa qua, hai thai phụ mang song thai chung bánh rau cực kỳ phức tạp đã được các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội thực hiện phẫu thuật can thiệp trong buồng ối thành công. Đây là kỹ thuật cao nhất trong sản khoa và lần đầu tiên một Bệnh viện ở Việt Nam thực hiện được.

Thai phụ vừa được can thiệp trong buồng ối thành công vẫn đang nằm viện để theo dõi thai nhi và sức khỏe.

Đơn cử, ca thứ nhất là một sản phụ đang mang thai 23 tuần, song thai, vì chung bánh rau (chung nguồn dinh dưỡng) nên 2 thai truyền máu cho nhau, nếu để lâu sẽ gây ra biến chứng: Một thai nhận được nhiều máu quá sẽ phù não, phù các mô trong cơ thể, ngược lại thai nhận được ít máu hơn sẽ thiếu máu, suy dinh dưỡng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển các bộ phận.

Tương tự, ca thứ hai là một sản phụ ở Sóc Sơn (Hà Nội), cũng mang song thai chung bánh rau nhưng thời điểm nhập viện đã có biến chứng rất nặng. Thai được truyền thiếu máu đã bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng kèm dị tật nặng.

Theo ông Vũ Trần Hà, Phó Vụ trưởng, Vụ sức khỏe bà mẹ trẻ em, Bộ Y tế đánh giá: Kỹ thuật can thiệp bào thai là kỹ thuật chuyên sâu, ý nghĩa và rất nhân văn đối với các bào thai bệnh lý còn đang nằm trong bụng mẹ.

Từ trước đến nay, chúng ta mới có khái niệm qua siêu âm để chẩn đoán được các dị tật thai nhi trước sinh, còn về can thiệp chữa ngay từ trong tử cung thì chưa thực hiện được. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã đi đầu trong việc thực hiện kỹ thuật này.

Mong rằng Bệnh viện sẽ triển khai được kỹ thuật này thành thạo và từ đó chuyển giao được kỹ thuật này tới các đơn vị, bệnh viện trong cả nước, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Vì thế, với ca này, kíp mổ quyết định can thiệp cứu lấy một thai còn khỏe mạnh, vì thai còn lại nếu có cứu được cũng chắc chắn mang dị tật nặng nề sau này. Hai ca mổ được thực hiện gối đầu, từ 15 giờ đến khoảng 18giờ. Sau mổ 3 ngày, hiện sức khỏe của 2 sản phụ tốt, tình trạng các thai nhi đang được theo dõi tích cực và có thể khẳng định hai ca mổ đã thành công tốt đẹp.

Theo các chuyên gia y tế, hội chứng truyền máu song thai tỷ lệ xảy ra 20 – 30% trong nhóm song thai nói chung. Đây không phải tỷ lệ quá cao, tuy nhiên nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì nguy cơ tử vong lên tới 90%. Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tỷ lệ cứu chữa cho trẻ cũng cao lên tới 90%. Các em bé khi sinh ra có thể nuôi bình thường khỏe mạnh.

Xét về nguyên nhân, song thai một bánh rau trong sản khoa được gọi là bất thường về thai nghén. Nguyên nhân do quá trình phôi thai bị đột biến, hiện chưa có dự phòng. Theo các bác sĩ, với một bánh rau, một nguồn dinh dưỡng nuôi hai em bé, nên dẫn đến tình trạng máu dồn về một em bé quá nhiều, một em bé thì quá ít.

Đối với những trường hợp thiếu máu thì bác sĩ sẽ truyền máu cho em bé ngay trong bào thai. Tuy nhiên, đối với những thai phụ khi đi sàng lọc ban đầu, phát hiện sớm có triệu chứng truyền máu song thai thì cần chuyển xuống Phụ sản Hà Nội sớm. Tránh để đến khi muộn, song thai có biến chứng thì việc điều trị rất khó khăn và cơ hội sống của thai nhi thấp.

Bên cạnh đó, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cũng đang triển khai can thiệp bào thai với những thai nhi bị hội chứng những dải xơ trong buồng ối. Tình trạng này cũng có thể gây dị tật cho thai nhi. Theo các bác sĩ, những dải xơ trong buồng ối giống như một “cái bẫy” với bào thai.

Dải xơ này rất dai, rất mềm,… khi thít vào các đầu chi của em bé thì làm cho máu trong cơ thể không thể đến các ngọn chi được nữa và các bàn tay, bàn chân có nguy cơ hoại tử hoặc bị teo. Đây là một bệnh lý không quá khó chẩn đoán khi siêu âm, nhưng các thai phụ khi phát hiện tình trạng cũng cần đến Bệnh viện khi còn sớm, để được bác sĩ xử lý kịp thời.

Kỹ thuật mang tính nhân văn

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội nhấn mạnh, y học bào thai là kỹ thuật cao nhất trong lĩnh vực sản khoa không chỉ tại Việt Nam mà cả trên thế giới và kỹ thuật can thiệp bào thai lại là kỹ thuật cao nhất, hiện đại nhất trong y học bào thai hiện nay.

Tại Việt Nam, trước đây, những thai phụ mắc các bệnh lý về bào thai trẻ sinh ra thường là gặp dị tật rất nặng, thiểu năng trí tuệ… ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình phát triển sau này. Hoặc là thai chết lưu ngay khi còn trong tử cung.

“Bởi lẽ đó, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã tiếp cận kỹ thuật này, mang về Việt Nam với mong muốn tăng cơ hội cứu sống cho những bào thai không may có vấn đề bệnh lý mà không thể chờ đợi được được đủ tháng để chào đời. Bắt buộc phải chữa từ khi còn rất non ở trong bụng. Hoặc nếu đợi đến ngày trẻ sinh ra đời cũng không làm người lành lặn được”, Phó Giáo sư Nguyễn Duy Ánh phân tích.

Kỹ thuật này hết sức là nhân văn, tăng cơ hội cứu sống cho các bào thai bệnh lý. Bởi lẽ, y học quan niệm bào thai cũng chính là một bệnh nhân và phải điều trị khi có vấn đề bệnh lý. Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã đề xuất Bộ Khoa học & Công nghệ phê duyệt đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước về Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật sinh học phân tử can thiệp trong buồng ối nhằm tăng cơ hội được cứu sống, điều trị cho các thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Phó Giáo sư Nguyễn Duy Ánh cho biết, sau khi được phê duyệt, Bệnh viện đã có quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, cử các chuyên gia sang Pháp học tập, chuyển giao kinh nghiệm hàng năm trời tại Bệnh viện hàng đầu của nước này, đồng thời đầu tư phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế có thể thực hiện các ca mổ khó, phức tạp nhất về sản khoa.

Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết thêm, với kỹ thuật can thiệp bào thai có thể can thiệp được ở hầu hết các cơ quan của bào thai, thậm chí cả não, tim, màng phổi… Trước mắt, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội sẽ triển khai từng bước. Về chi phí thực hiện kỹ thuật can thiệp bào thai có chi phí dao động từ 30 – 50 triệu đồng, tùy thuộc vào mức độ nặng, nhẹ của thai bệnh lý. Hiện nay, trong 30 ca phẫu thuật đầu tiên Bệnh viện sẽ phẫu thuật miễn phí hoàn toàn.

Minh Khuê