Kỳ tích nơi đáy biển

Một trong những công trình nổi tiếng nhất thế giới là Eurotunnel nối Anh và Pháp qua eo biển Manche. Với tổng chiều dài 50,5km, trong đó 37,9km nằm dưới đáy biển, đường hầm này được hoàn thành vào năm 1994 sau 6 năm thi công. Eurotunnel phục vụ tàu cao tốc Eurostar và tàu chở hàng, rút ngắn thời gian di chuyển giữa London và Paris xuống còn khoảng 2-3 giờ. Công trình bao gồm hai ống đường sắt và một ống dịch vụ, được đào sâu tối đa 75m dưới mực nước biển. Với chi phí xây dựng tương đương 15 tỷ USD (theo thời giá hiện nay), Eurotunnel được xem là kỳ quan kỹ thuật hiện đại, biểu tượng của sự hợp tác xuyên biên giới.

Mặt cắt hệ thống đường cao tốc trong đá bên dưới đảo Kvitsøy, Na Uy. Ảnh: Euronews

Tại Na Uy, đường hầm Ryfast là một ví dụ khác về sự sáng tạo trong xây dựng. Nằm ở khu vực Stavanger, đường hầm này dài 14,3km và chạm độ sâu gần 300m dưới mực nước biển - một trong những đường hầm sâu nhất thế giới. Hoàn thành năm 2019, Ryfast kết nối các thành phố và đảo lân cận, giảm sự phụ thuộc vào phà, cải thiện giao thông đường bộ ở quốc gia có địa hình vịnh hẹp phức tạp. Công trình này sử dụng công nghệ đào hầm tiên tiến để đối phó với áp lực nước và điều kiện địa chất khắc nghiệt. Trung Quốc cũng ghi dấu ấn với đường hầm Vịnh Kim Đường, nối Thâm Quyến và Trung Sơn qua vịnh Châu Giang.

Hoàn thành năm 2024, đường hầm dài 6,8km là một phần của hệ thống cầu - hầm Hồng Công - Chu Hải - Ma Cau. Công trình này giúp giảm thời gian di chuyển giữa các thành phố lớn từ 2 giờ xuống còn 30 phút, thúc đẩy kinh tế khu vực. Điểm đặc biệt là phương pháp xây dựng: các đoạn ống bê tông khổng lồ được đúc sẵn trên đất liền, sau đó chở ra biển và lắp ráp dưới đáy đại dương. Dự án Fehmarnbelt giữa Đức và Đan Mạch, dự kiến hoàn thành vào năm 2029, hứa hẹn sẽ trở thành đường hầm kết hợp đường bộ - đường sắt dài nhất thế giới với chiều dài 18km. Nối đảo Lolland (Đan Mạch) với Fehmarn (Đức), công trình này sẽ tăng cường kết nối Bắc Âu với Trung Âu, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và du lịch.

Xây dựng đường hầm dưới biển đòi hỏi công nghệ hiện đại để vượt qua các thách thức về áp lực nước và địa chất. Phương pháp phổ biến là sử dụng máy đào hầm. Những cỗ máy khổng lồ này có thể khoan xuyên qua lớp đá dưới đáy biển, chịu được áp lực nước lớn. Ví dụ, Trung Quốc đã sử dụng TBM siêu lớn với hàng trăm lưỡi dao để đào hầm Vịnh Kim Đường, đảm bảo độ chính xác và an toàn. Phương pháp hầm chìm cũng được ưa chuộng, đặc biệt ở vùng biển nông. Các đoạn ống bê tông được đúc sẵn, chở ra biển, hạ xuống rãnh đào sẵn và ghép nối với nhau.

Hiện Na Uy đang nghiên cứu ý tưởng “đường hầm nổi” - một loại hầm lơ lửng trong nước, thay vì nằm cố định dưới đáy biển. Nhật Bản có kế hoạch mở rộng mạng lưới hầm nối các đảo, trong khi những ý tưởng táo bạo như hầm xuyên eo biển Bering (giữa Nga và Mỹ) hay hầm Nhật Bản - Hàn Quốc vẫn đang được thảo luận. Đường hầm dưới biển không chỉ là kỳ tích kỹ thuật mà còn mang lại lợi ích kinh tế to lớn, từ rút ngắn thời gian di chuyển đến thúc đẩy thương mại và du lịch. Chúng kết nối các cộng đồng, cải thiện chất lượng sống và củng cố vị thế địa chính trị của các quốc gia.

VIỆT LÊ