'Lá chắn' mới chống lừa đảo giao dịch trực tuyến

Thanh toán không tiền mặt đã trở thành thói quen của hàng chục triệu người Việt, từ thành thị đến nông thôn. Cùng với sự phổ biến của QR code, ví điện tử, ngân hàng số, khối lượng giao dịch trực tuyến tăng trưởng hàng chục phần trăm mỗi năm.

Thế nhưng, song hành với sự tiện lợi là sự gia tăng đáng lo ngại của các chiêu thức lừa đảo: từ giả mạo công an, ngân hàng đến lập tài khoản ảo, dụ dỗ vay nóng. Những thủ đoạn này ngày càng tinh vi, khiến nhiều người dân e ngại mỗi khi giao dịch.

Trong bối cảnh đó, việc củng cố niềm tin trở thành ưu tiên hàng đầu của cả cơ quan quản lý lẫn doanh nghiệp cung ứng dịch vụ.

Một “lá chắn kép” đang hình thành: SIMO (System for Important Money Operations), cơ chế quản lý tập trung của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) kết hợp công nghệ chủ động của các ngân hàng và đơn vị trung gian thanh toán.

SIMO: Cơ chế đồng bộ chống gian lận

Trước đây, mỗi ngân hàng hay ví điện tử chỉ có thể phát hiện và xử lý rủi ro trong phạm vi nội bộ. Kẽ hở nằm ở chỗ: cùng một tài khoản đáng ngờ, kẻ gian có thể dễ dàng luân chuyển qua nhiều tổ chức khác nhau để thực hiện hành vi gian lận.

SIMO được NHNN triển khai như một giải pháp chống gian lận khi giao dịch trực tuyến. Ảnh: Linh Lê

SIMO được NHNN triển khai như một giải pháp khắc phục triệt để điểm yếu đó. Đây là hệ thống tập trung dữ liệu các tài khoản đáng ngờ, đồng thời kết nối chặt chẽ với Bộ Công an, ngân hàng và các trung gian thanh toán.

Mỗi giao dịch đi qua hệ thống sẽ được đối chiếu với kho dữ liệu SIMO. Nếu có dấu hiệu bất thường, giao dịch có thể bị chặn ngay lập tức hoặc yêu cầu định danh bổ sung. Với cơ chế này, thay vì giám sát cục bộ, ngành tài chính đã bước sang giám sát đồng bộ toàn hệ thống, tạo thêm một tầng bảo vệ quan trọng để phòng ngừa rủi ro.

Doanh nghiệp vào cuộc

Trên thực tế, nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính đã nhanh chóng đưa SIMO vào vận hành. Trong nhóm trung gian thanh toán, MoMo là một trong những đơn vị tiên phong, sớm tích hợp trực tiếp hệ thống này vào hạ tầng công nghệ phục vụ hơn 30 triệu người dùng và 70.000 đối tác doanh nghiệp trên toàn quốc.

Cách triển khai được thiết kế theo mô hình “hai lớp lá chắn”: lá chắn thứ nhất từ SIMO nơi mọi giao dịch được đối chiếu với kho dữ liệu tập trung của toàn ngành để phát hiện gian lận; và lá chắn tiếp theo từ hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) của MoMo liên tục học hỏi, phân tích hành vi bất thường để tinh chỉnh mức độ rủi ro.

Thông tin từ hai nguồn này được chuyển hóa thành cảnh báo trực quan ngay trên ứng dụng với ba cấp độ: Đỏ - rủi ro cao, Vàng - cần lưu ý kiểm tra thêm, Xanh - có thể an toàn.

MoMo đã nhanh chóng đưa SIMO vào vận hành đảm bảo giao dịch trực tuyến của người dùng và doanh nghiệp đối tác. Ảnh: Linh Lê

Nhờ sự kết hợp giữa cơ chế giám sát tập trung của NHNN thông qua SIMO và công nghệ phòng chống rủi ro từ doanh nghiệp, trải nghiệm giao dịch trực tuyến trở nên vừa minh bạch, vừa gần gũi, giúp người dùng có thêm căn cứ rõ ràng để quyết định tiếp tục hay dừng giao dịch.

Ở tầm rộng hơn, sự vận hành của SIMO cùng nỗ lực của các đơn vị tiên phong đã góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với thanh toán số, yếu tố then chốt để thúc đẩy mục tiêu tài chính toàn diện và phát triển kinh tế số mà Chính phủ đặt ra.

HẠ QUYÊN