'Lá chắn xanh' chống bão lũ

Cánh rừng phòng hộ ven biển xã Vạn Lộc được ví như “lá chắn xanh” bảo vệ đất liền khỏi sóng biển.

Xã Vạn Lộc có 600ha rừng phòng hộ ven biển, lớn nhất tỉnh Thanh Hóa. Những cánh rừng phòng hộ ven biển ở địa phương không chỉ ứng phó với thiên tai, mà còn tạo sinh kế cho cộng đồng. Chủ tịch UBND xã Vạn Lộc Lê Ngọc Hưng, cho biết: Trước đây, mỗi khi bước vào mùa mưa bão người dân đều rất lo lắng. Còn nhớ, năm 2005 bà con phải đi chạy bão vì triều cường tràn qua đê. Năm ấy, bão số 7 đến nhanh, đê bao bị vỡ, nước biển tràn vào gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Tuy nhiên, hơn 100m đê nằm trong sự che chắn, bảo vệ của thảm rừng ngập mặn thì vẫn còn nguyên vẹn. Ngay sau cơn bão, tuyến đê biển đã được đầu tư xây dựng kiên cố. Từ câu chuyện tuyến đê còn lại sau bão, người dân địa phương xác định phải phát triển rừng phòng hộ ven biển. Dựa vào rừng phòng hộ ven biển để ngăn cản triều cường, bảo vệ thân đê, bảo vệ dân làng".

Thảm rừng ngập mặn giúp chống xói mòn, bảo vệ bờ biển khỏi tác động của sóng biển. Mùa nào thức nấy, bà con sống ven biển lại vào rừng ngập mặn đánh bắt thủy, hải sản, duy trì thu nhập. Đặc biệt, dưới tán rừng ngập mặn ven biển xã Vạn Lộc có loài cá leo cây (dân địa phương thường gọi là cá còi), với giá thành từ 200.000 đồng - 300.000 đồng/kg. Ngoài việc khai thác trực tiếp, người dân còn tận dụng môi trường tự nhiên của rừng phòng hộ ven biển tạo ra các mô hình sinh kế đem lại thu nhập, như nuôi ong, vịt, cua, tôm sú, cá đối, cá bống... Bên cạnh nguồn lợi về thủy sản, tiềm năng du lịch sinh thái từ những cánh rừng phòng hộ ven biển là vô cùng to lớn. Trong lộ trình quy hoạch phát triển du lịch của địa phương, chính quyền xã chú trọng việc xây dựng các tuyến du lịch qua các cánh rừng phi lao, sú, vẹt.

Với đường bờ biển dài 102km, Thanh Hóa là tỉnh chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất, khiến việc dự báo và ứng phó trở nên khó khăn, phức tạp hơn. Điều này gây ra những tác động nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của người dân và các công trình cơ sở hạ tầng vùng ven biển. Để ứng phó với thực trạng trên từ những năm 90 của thế kỷ XX, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đã chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm phối hợp với các ngành liên quan và các địa phương ven biển đẩy mạnh công tác trồng, quản lý và bảo vệ rừng, nhằm nâng cao độ che phủ của rừng, gia tăng chức năng phòng hộ, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Từ đó đến nay, hơn 800ha rừng phòng hộ ven biển đã và đang phát triển, không chỉ góp phần phục hồi môi trường biển, giảm thiểu rủi ro thiên tai, hạn chế xói lở bờ biển, mà còn tạo sinh kế cho người dân ven biển.

Bên cạnh đó, với vai trò là lực lượng nòng cốt trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, những năm qua Chi cục Kiểm lâm thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về quản lý, bảo vệ rừng cho cán bộ, người dân các địa phương ven biển. Đồng thời, phát tờ rơi và cắm biển tuyên truyền về bảo vệ đa dạng sinh học của rừng ngập mặn; vai trò, chức năng của rừng phòng hộ ven biển. Nhờ đó, nhận thức của người dân về vai trò của rừng phòng hộ ven biển được nâng cao. Tình trạng lấn chiếm đất rừng trái phép để nuôi trồng thủy sản từng bước được kiểm soát, đa dạng sinh học của rừng được bảo vệ và ngày càng phát triển.

Mặt khác, Chi cục Kiểm lâm còn phối hợp với các tổ chức, các địa phương và người dân phục hồi, phát triển diện tích rừng phòng hộ ven biển thông qua chương trình trồng mới, tái sinh rừng. Từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh trồng mới 256,37ha rừng phòng hộ ven biển; phục hồi 138,66ha rừng kém chất lượng. Ngoài ra, mỗi năm tỉnh Thanh Hóa còn trồng thêm hàng triệu cây phân tán để góp phần tăng tỷ lệ che phủ rừng, chống sa mạc hóa và sạt lở vùng ven biển.

Để công tác trồng rừng ứng phó với biến đổi khí hậu, tạo sinh kế cho người dân dưới tán rừng ngày càng tốt hơn, Sở NN&MT tiếp tục triển khai giao đất gắn với giao rừng; xây dựng các mô hình nông - lâm kết hợp, cải thiện sinh kế, tạo việc làm cho những người dân đang trực tiếp tham gia bảo vệ và phát triển rừng. Đồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch sinh thái rừng ngập mặn để tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân ven biển.

Bài và ảnh: Tăng Thúy