Lãi suất cao ngất ngưởng, các công ty tài chính vẫn thua lỗ

Đồng loạt báo lỗ lớn

Báo cáo của Công ty Chứng khoán MB cho hay, năm 2023, FE Credit ghi nhận lỗ trước thuế 3.529 tỷ đồng. Mức lỗ của công ty tài chính này đậm nhất thị trường, nhưng đã giảm so với con số âm hơn 3.900 tỷ đồng năm 2022.

Trước đó, hai công ty tài chính có vốn từ Hàn Quốc là Công ty Tài chính TNHH MTV Mirae Asset (Việt Nam) và Công ty Shinhan Finance đồng loạt báo lỗ lớn.

Công ty Shinhan Finance trong năm 2023 lỗ sau thuế hơn 462,7 tỷ đồng, trong khi năm 2022 lãi 312,2 tỷ đồng. Đây là khoản lỗ đầu tiên kể từ khi ra mắt thương hiệu Shinhan Finance tại thị trường Việt Nam vào năm 2019.

Tương tự, Mirae Asset báo lỗ sau thuế 963 tỷ đồng trong năm 2023, trong khi năm 2022 ghi nhận lãi 127 tỷ đồng.

Cùng cảnh ngộ, Công ty tài chính MB Shinsei (Mcredit) lên kế hoạch đạt lợi nhuận 1.300 tỷ đồng trong năm 2023, nhưng kết quả, lợi nhuận ròng cả năm chỉ đạt 240 tỷ đồng, giảm lãi hơn 70%. Theo đó, tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn chủ sở hữu bị giảm từ 40,65% trong năm 2022 xuống chỉ còn 8,2%.

Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán cho năm tài chính 2023 Công ty tài chính cổ phần Tín Việt (VietCredit) cho thấy, thu nhập lãi thuần của công ty đã giảm 30,4%, chỉ còn 915,8 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 22,06 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đã kiểm toán là 16,6 tỷ đồng, giảm 74%.

Các công ty tài chính đồng loại báo lỗ năm 2023

Những công ty tài chính từng mang về hơn nghìn tỷ lợi nhuận trong năm 2022 như Công ty Tài chính TNHH MTV Home Credit Việt Nam (Home Credit) hay HD Saison cũng không tránh khỏi sự ảnh hưởng của thị trường chung.

Trong đó, Home Credit ghi nhận mức lợi nhuận sau thuế trong năm 2023 giảm hơn 68% so với năm 2022, xuống còn hơn 375 tỷ đồng. Tính đến cuối năm 2023, vốn chủ sở hữu của Home Credit đạt hơn 6.750 tỷ đồng, tăng gần 6% so với đầu năm; chỉ tiêu an toàn vốn đạt 24,94%.

Còn lợi nhuận sau thuế của HD Saison trong năm 2023 sụt giảm tới 43%, còn hơn 1152 tỷ đồng.

Lãi suất cao vẫn lỗ

Việc các công ty tài chính thua lỗ hay lợi nhuận lao dốc mạnh năm qua hoàn toàn trái ngược với bức tranh lợi nhuận của ngành ngân hàng. Bởi lãi suất cho vay của các công ty tài chính luôn luôn cao hơn của ngân hàng.

Ví dụ, theo công cụ ước tính lãi suất của FE Credit, lãi vay tiền mặt sẽ khoảng 21%/năm; SHB Finance công bố lãi suất cho vay tiền mặt từ 2,4%/tháng, tương đương gần 29%/năm; Home Credit công bố lãi vay tiền mặt có lãi suất phẳng 20,22%/năm và lãi suất phẳng tối đa của công ty là 33,94%/năm... Trên thực tế, lãi suất vay tiêu dùng phổ biến mà các công ty tài chính áp dụng từ 20 - 50%/năm khi có thêm một số loại phí.

Theo nhận định của giới chuyên gia, sự khó khăn chung của nền kinh tế kéo theo nhu cầu tiêu dùng, khả năng thanh toán của người dân sụt giảm mạnh là nguyên nhân chính tạo nên bức tranh xám màu của ngành tài chính tiêu dùng. Khó mở rộng cho vay, nhu cầu giảm, tỷ lệ nợ quá hạn tăng và hoạt động cho vay bị thắt chặt... là những lý do khiến lợi nhuận các công ty tài chính bị ảnh hưởng mạnh.

Trao đổi với Báo Thanh Niên, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Trường ĐH Kinh tế TP. HCM) cho rằng có thể nguyên nhân bị thua lỗ hay lợi nhuận giảm mạnh của các công ty tài chính chủ yếu do trích lập dự phòng rủi ro tín dụng vì nợ xấu gia tăng. Bởi công ty tài chính chủ yếu cho vay tín chấp, khách hàng là người lao động có thu nhập thấp, không ổn định. Đây là nhóm khách hàng dễ bị tổn thương khi kinh tế khó khăn như năm vừa qua. Đồng thời, lực lượng lao động này cũng không có tiết kiệm nên khi bị mất việc, giảm thu nhập thì hầu như sẽ mất khả năng trả nợ. Khi đó, mức lãi suất cho vay cao cũng không đủ để bù đắp nếu tỷ lệ nợ xấu đột ngột tăng mạnh.

Một nguyên nhân khác kéo lợi nhuận đi xuống là do nợ xấu trong tín dụng tiêu dùng toàn hệ thống có xu hướng gia tăng. Đến nay, tỷ lệ nợ xấu của các công ty tài chính có nguy cơ tăng trên 15%, nhiều công ty lâm vào tình trạng khó khăn, thậm chí thua lỗ do phải trích dự phòng rủi ro nợ xấu tăng cao.

Minh Châu (t/h)