Lãi suất điều hành tăng, nhưng cố gắng ổn định cho vay một số lĩnh vực

Các mức lãi suất điều hành đồng loạt tăng

Theo 2 quyết định mới ban hành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) có hiệu lực từ 23/9, các mức lãi suất điều hành đều được điều chỉnh tăng so với trước đây.

Cụ thể, Quyết định số 1606/QĐ-NHNN quy định về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài: lãi suất tái cấp vốn tăng từ 4,0%/năm lên 5,0%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 2,5%/năm lên 3,5%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với TCTD từ 5,0%/năm lên 6,0%/năm.

Lãi suất điều hành tăng sau 2 năm giữ ổn định. Ảnh: TL

Văn bản thứ hai là Quyết định số 1607/QĐ-NHNN về mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam của tổ chức và cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng tăng từ mức 0,2%/năm lên 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng từ 4,0%/năm lên 5,0%/năm. Lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam tại quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô tăng từ 4,5%/năm lên 5,5%/năm; lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do TCTD ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.

Như vậy, sau 2 năm giữ nguyên lãi suất điều hành (thực hiện theo các Quyết định số 1728/QĐ-NHNN và Quyết định số 1729/QĐ-NHNN ngày 30/9/2020 của Thống đốc NHNN), NHNN đã chính thức tăng lãi suất điều hành. Động thái này của NHNN đưa ra sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vừa tăng lãi suất lần thứ năm trong năm 2022 và là lần tăng thứ ba liên tiếp với mức tăng mỗi lần là 0,75 điểm phần trăm. Dự kiến đến cuối năm 2022, FED sẽ đưa lãi suất mục tiêu lên trên 4% và tiếp tục duy trì mức lãi suất này đến hết năm 2023. Theo đánh giá của NHNN, diễn biến lạm phát thế giới và điều hành của FED gây áp lực lớn lên tâm lý nhà đầu tư, dòng vốn rút ra tạo áp lực mất giá lớn đối với đồng tiền của các quốc gia mới nổi (trong đó có Việt Nam).

Vẫn có thể giảm lãi suất cho vay một số lĩnh vực

Mặc dù vừa điều chỉnh tăng lãi suất điều hành, nhưng NHNN vẫn cho biết, thực hiện chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi sau đại dịch, NHNN sẽ vận động giảm lãi suất cho vay ở một số lĩnh vực ưu tiên.

Theo ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc NHNN, NHNN kêu gọi các TCTD cần nghiên cứu đổi mới công nghệ, tăng hiệu quả quản trị, cắt giảm chi phí để giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay. Một số giải pháp khác được NHNN đặt ra trong điều hành chính tiền tệ trong thời gian tới là tiếp tục theo dõi diễn biến thị trường trong và ngoài nước, kết hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác; chỉ đạo các ngân hàng thương mại tập trung hướng dòng vốn vào sản xuất kinh doanh, theo dõi điều hành tỷ giá ổn định và can thiệp thị trường ngoại tệ khi cần thiết.

Định hướng điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, bối cảnh kinh tế, tiền tệ thế giới bất định và những thách thức khiến việc điều hành chính sách tiền tệ thời gian tới sẽ rất khó khăn trong việc vừa phải kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, vừa hỗ trợ phục hồi kinh tế. Trong nước, tình hình giá cả xăng dầu, vật tư xây dựng…tuy đã được kiểm soát, song vẫn còn nhiều tiềm ẩn phức tạp. Tác động vòng 2 của chi phí đẩy do giá cả nguyên nhiên vật liệu tăng gây áp lực lên lạm phát. Trong bối cảnh này, NHNN sẽ tiếp tục điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến lạm phát và thị trường trong và ngoài nước; tiếp tục chỉ đạo tổ chức tín dụng (TCTD) giảm chi phí hoạt động để giảm lãi suất cho vay. Cơ quan quản lý ngành ngân hàng vẫn sẽ chỉ đạo TCTD hướng dòng vốn vào sản xuất kinh doanh để tạo động lực tăng trưởng bền vững, hạn chế tín dụng vào lĩnh vực rủi ro; điều hành tăng trưởng tín dụng khoảng 14%, hỗ trợ phục hồi kinh tế nhưng không chủ quan với rủi ro lạm phát.

Ngoài ra, đại diện NHNN cũng có sự giải thích thêm về việc thực hiện chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ tại Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội (về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội) và Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ (triển khai Nghị quyết 43). Trong đó, 2 văn bản này đều có nội dung chỉ đạo phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5% - 1% trong 2 năm 2022 và 2023.

Ông Phạm Chí Quang - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, thời điểm Nghị quyết 43 và Nghị quyết 11 ban hành, bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước hoàn toàn khác hiện nay. Ngay cả các chuyên gia tài chính quốc tế khi đó cũng có những đánh giá khác. FED khi đó cũng chỉ cho rằng, lạm phát ở Mỹ chỉ là tạm thời, nhưng giờ họ cũng phải nhìn nhận khác. Trong khi đó, tình hình mới cũng nảy sinh, đặc biệt xung đột Nga – Ucraine nổ ra khiến giá dầu tăng gây áp lực lên lạm phát trên thế giới và Việt Nam. FED sau đó đã tăng lãi suất liên tục gây áp lực lên tỷ giá nên hầu hết các nước khác cũng phải tăng lãi suất theo để giữ giá đồng tiền của họ. Mặc dù vậy, ông Quang cho biết NHNN vẫn triển khai các giải pháp khuyến khích các TCTD tiết giảm chi phí để cố gắng giảm được lãi suất cho vay.

Chí Tín