Lãi suất huy động bị 'ghìm cương', ngân hàng sẽ đẩy mạnh phát hành trái phiếu

Vắng bóng tổ chức phi tài chính

Thống kê của FiinRattings cho thấy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) sơ cấp trong 2 tháng đầu năm ghi nhận tổng giá trị phát hành chỉ đạt 5,5 nghìn tỷ đồng với 4 đợt phát hành, giảm 44,1% so với cùng kỳ trước đó. Trong đó, tháng 2 không ghi nhận phát hành mới ở cả 2 thị trường riêng lẻ và công chúng do diễn ra kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán.

Hầu hết các lô TPDN mới được phát hành đến từ các tổ chức tín dụng nhằm bổ sung vốn cấp 2, chiếm 94,6% tổng giá trị phát hành. Trong khi đó, thiếu vắng sự tham gia của nhóm doanh nghiệp phi tài chính.

Hoạt động mua lại TPDN lũy kế 2 tháng 2025 đạt hơn 17,2 nghìn tỷ VNĐ (tăng 22,0% so với cùng kỳ năm ngoái). Tuy nhiên, giá trị mua lại trong tháng 2 chỉ đạt 3,85 nghìn tỷ VNĐ (giảm 71,2% so với tháng 1), ở mức thấp nhất trong 3 năm trở lại.

Nhu cầu mua lại suy giảm từ nhóm tổ chức phát hành bất động sản là nguyên nhân chính của tình trạng trên, phản ánh qua giá trị mua lại của ngành trong tháng 2 giảm tới 95% so với tháng trước.

Trong quý II/2025, FiinRattings ước tính 40,6 nghìn tỷ đồng TPDN riêng lẻ sẽ đáo hạn. Trong đó, 16,5 nghìn tỷ đáo hạn (40,7% tổng giá trị) thuộc về nhóm bất động sản; 11,9 nghìn tỷ (29,2% tổng giá trị) thuộc về lĩnh vực khác, và 8,2 nghìn tỷ (20,2% tổng giá trị) thuộc về nhóm tổ chức tín dụng.

Một số tổ chức phát hành có giá trị đáo hạn lớn có thể kể đến VietinBank (4.950 tỷ đồng), Wincommerce (3.000 tỷ đồng), TNR Holdings (2.923 tỷ đồng) và Cho thuê tài sản TNL (2.862 tỷ đồng).

So với đầu năm, thị trường ghi nhận thêm 77 lô TPDN có vấn đề trị giá 5,54 nghìn tỷ (tăng 2,32% so với quý 4/2024 và tăng 12,5% so với cùng kỳ năm ngoái). Tuy nhiên, giá trị tăng thêm đã chạm mức thấp nhất kể từ khi giai đoạn đỉnh điểm của TPDN có vấn đề vào tháng 2/2023.

Trong đó, 63,4% giá trị đến từ nhóm bất động sản, các doanh nghiệp này đã có loạt lô TPDN giãn hoãn thời gian thanh toán trước đó và vẫn còn nghĩa vụ nợ đáo hạn lớn trong 12 tháng tới, báo hiệu tình trạng chậm trả/giãn hoãn tiếp tục trong năm 2025 đối với nhóm trên.

Một số nhóm ngành khác như Sản xuất, Thương mại dịch vụ vẫn phát sinh thêm TPDN có vấn đề. Song, mặt bằng tỷ lệ TPDN có vấn đề giảm vẫn là dấu hiệu tích cực cho thấy thị trường TPDN đã qua giai đoạn sàng lọc để đang bắt đầu phục hồi.

Trên thị trường thứ cấp, thanh khoản duy trì ổn định. Trong 2 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị giao dịch trái phiếu (cả phát hành ra công chúng và riêng lẻ) đạt 167,2 nghìn tỷ VNĐ, tăng 19% so với cao điểm tháng 12/2024.

Nhóm ngành Ngân hàng và Bất động sản vẫn chiếm phần lớn giá trị giao dịch trong hai tháng đầu năm, với lần lượt tỉ trọng đạt 36% và 38,9%.

Lãi suất giảm, ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành trái phiếu

Trong năm 2025, FiinRattings dự báo giá trị dư nợ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ tăng 15-20%.

Trong đó, ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục phải đẩy mạnh phát hành tăng vốn cấp 2 là TPDN nhằm đáp ứng yêu cầu tăng trưởng tín dụng như định hướng của Chính phủ trong khi mặt bằng lãi suất huy động được kiểm soát để không tăng.

Điều này sẽ tạo áp lực lên việc đáp ứng các chỉ tiêu an toàn vốn hiện tại như quy định về LDR (tỷ lệ tín dụng/huy động vốn) và sử dụng vốn ngắn hạn cho vay dài hạn. Nhiều ngân hàng có kế hoạch tăng vốn cấp 1 (vốn cổ phần) nhưng đòi hỏi thời gian dài và phụ thuộc vào bối cảnh của TTCK để có thể thực hiện và hoàn tất.

Quy định mới về phát hành trái phiếu riêng lẻ và chào bán đại chúng được sớm kỳ vọng sẽ đi vào áp dụng trong nửa cuối 2025 làm cơ sở cho việc nâng cao chất lượng hàng hóa trái phiếu và thu hút nhà đầu tư tham gia kênh đầu tư này trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm được duy trì thấp.

Nhu cầu và áp lực tái tài trợ, tái cấu trúc vốn tăng cao từ các ngành có mức độ thâm dụng vốn lớn như bất động sản, năng lượng, xây dựng và vật liệu... trong các quý tới.

FiinRattings cho rằng các ngân hàng vẫn là người mua chính đối với trái phiếu doanh nghiệp. Việc có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cao sẽ làm cơ sở để các NHTM gia tăng tỷ trọng đầu tư hoặc cấu trúc tín dụng dưới hình thức TPDN.

Nhật Linh