Lãi suất thời gian tới sẽ chịu nhiều sức ép

Sau nhiều tháng liên tiếp cắt giảm lãi suất huy động nhằm thúc đẩy dòng vốn rẻ trong hệ thống ngân hàng, tháng 5/2025, xu hướng này dường như đã bước vào giai đoạn "hạ nhiệt". Thị trường không còn chứng kiến những đợt điều chỉnh đồng loạt như trước, thay vào đó là sự thận trọng và phân hóa rõ rệt giữa các ngân hàng, khi chỉ còn một vài đơn vị tiếp tục hạ lãi suất.

Lãi suất huy động bước vào giai đoạn "hạ nhiệt"

Theo thống kê từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), từ tháng 2 đến hết tháng 5 đã có 30 đơn vị hạ lãi suất huy động từ 0,1 đến 1,05%/năm. Tuy nhiên, sang đến tháng 5, đà giảm lãi suất huy động chậm lại. Cụ thể, trong tháng 5 chỉ có 4 ngân hàng điều chỉnh giảm lãi suất huy động là VPBank, MB, Eximbank và GPBank. Tháng 4 liền trước đó cũng chỉ có 9 ngân hàng giảm lãi suất: VPBank, MB, Eximbank, Nam A Bank, OCB, VCBNeo, GPBank, Techcombank và VietABank.

Với vai trò chính trong việc tạo lập mặt bằng lãi suất, 4 ngân hàng thương mại có vốn nhà nước gồm Agribank, Vietcombank, VietinBank, và BIDV vẫn luôn là những ngân hàng niêm yết lãi suất huy động thấp nhất thị trường hiện nay. Các đơn vị này đang niêm yết lãi suất cao nhất là 5%/năm, thấp nhất chỉ 1,6%/năm, thậm chí chỉ còn 1,59%/năm nếu khách hàng chọn nhận lãi đầu kỳ.

Mức lãi suất phổ biến cho kỳ hạn 12 tháng tại nhóm này là từ 5,1% đến 5,6%/năm. Trong khi đó, mức lãi suất 6%/năm trên thị trường rất hiếm. Vikki Bank là ngân hàng duy nhất trả lãi suất ở mức này cho kỳ hạn 12 tháng. Còn tại các nhà băng khác, nếu muốn được hưởng mức lãi suất từ 6%/năm chỉ khi khách gửi kỳ hạn dài hơi hơn. Điển hình là Bac A Bank, lãi suất huy động 6%/năm được ngân hàng áp dụng cho tiền gửi kỳ hạn từ 18-36 tháng với tài khoản tiền gửi dưới 1 tỷ đồng.

Sau nhiều tháng liên tiếp cắt giảm lãi suất huy động nhằm thúc đẩy dòng vốn rẻ trong hệ thống ngân hàng, tháng 5/2025, xu hướng này dường như đã bước vào giai đoạn "hạ nhiệt"

Lãi suất huy động cao nhất 6,2%/năm cũng do Bac A Bank niêm yết, nhưng chỉ dành cho tài khoản tiền gửi từ 1 tỷ đồng trở lên, kỳ hạn 18-36 tháng. Tại HDBank, lãi suất tiết kiệm trực tuyến kỳ hạn 15 tháng vẫn được niêm yết tại 6%/năm, trong khi lãi suất tiết kiệm cao nhất tại nhà băng này là 6,1%/năm, kỳ hạn 18 tháng.

Sự điều chỉnh giảm lãi suất huy động của các nhà băng trong thời gian qua không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật, mà còn thể hiện tín hiệu tích cực về thanh khoản hệ thống, kỳ vọng kiểm soát lạm phát và ổn định vĩ mô đang được củng cố. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý, cần nhìn nhận thực tế rằng việc lãi suất huy động giảm không đồng nghĩa với lãi vay sẽ giảm ngay lập tức và đồng loạt. Ngân hàng thương mại vẫn phải cân đối các yếu tố như rủi ro tín dụng, áp lực dự phòng nợ xấu, và biên độ lợi nhuận…

Điều này cũng được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng chia sẻ tại Tọa đàm với doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Người đứng đầu ngành ngân hàng khẳng định tín dụng, lãi suất là vấn đề luôn được quan tâm, doanh nghiệp phản ánh, qua nhiều thời kỳ chứ không phải chỉ trong một nhiệm kỳ nào, bởi bên cạnh việc quản lý hoạt động cho vay của các tổ chức tín dụng (TCTD), NHNN còn phải điều hành chính sách tiền tệ góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường tiền tệ ngoại hối. Đôi khi, ngành ngân hàng khó có thể đạt được nhiều mục tiêu, yêu cầu cùng một lúc.

“Đây là việc rất khó, rất áp lực khi nền kinh tế của chúng ta có độ mở lớn, biến động khó lường, nhưng trong nhiều năm, NHNN đã cố gắng để điều hành, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp và người dân”, Thống đốc khẳng định.

Lãi suất cho vay có sự khác biệt lớn giữa các ngân hàng

Theo báo cáo của NHNN, đến ngày 10/4/2025, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch phát sinh mới của các ngân hàng thương mại ở mức 6,34%/năm, giảm 0,6%/năm so với cuối năm 2024.

Tuy nhiên, một khảo sát nhanh từ các hội viên về lãi suất được Hội doanh nhân trẻ Việt Nam công bố gần đây cho thấy các doanh nghiệp, chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, nông nghiệp, thương mại và xuất nhập khẩu… phản ánh, mức lãi suất vay hiện tại có sự khác biệt lớn giữa các ngân hàng và loại hình vay.

Về mức lãi suất vay ngắn hạn, doanh nghiệp cho biết dao động từ 4% đến hơn 9,5%/năm, trong đó mức phổ biến rơi vào khoảng 6% - 8,5%/năm. Đáng chú ý, một số doanh nghiệp phản ánh đang phải chịu lãi suất tới 11%/năm, vượt xa mặt bằng chung hiện tại. Lãi suất vay trung và dài hạn dao động từ 5% đến 11%/năm, với phần lớn doanh nghiệp đang vay ở mức 6 - 8%/năm. Một số doanh nghiệp phản ánh không được tiếp cận nguồn vốn vay hoặc vẫn đang chịu lãi suất cao dù có các gói hỗ trợ được công bố. Đồng thời, có khoảng 50% doanh nghiệp cho rằng mức lãi suất hiện nay là chưa hợp lý.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông tin, thời gian qua, ngay cả khi lãi suất thế giới tăng cao nhưng ngành ngân hàng Việt Nam đã cố gắng điều hành, điều tiết để giảm mặt bằng lãi suất. Các TCTD rất trách nhiệm, nhân văn trong việc giảm lãi suất để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động của đại dịch Covid - 19, bão lũ, số tiền lên tới 60.000 - 70.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng đã triển khai một số gói tín dụng như cho vay lĩnh vực thủy sản, cho vay mua nhà cho người có thu nhập thấp... Các chương trình cho vay này đều là nguồn lực tài chính của các TCTD không phải ngân sách nhà nước.

Bà Hồng lý giải thực tế, một số doanh nghiệp phải mất chi phí trả lãi cao chính là do thủ tục đầu tư, sản xuất kinh doanh thường kéo dài. “NHNN thấy rằng, việc quyết liệt thực hiện tinh gọn bộ máy và sửa đổi các Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Kinh doanh bất động sản... có vai trò quan trọng trong việc rút ngắn thời gian, sẽ giúp vốn quay vòng nhanh hơn, nhiều doanh nghiệp được tiếp cận vốn và thuận lợi cho giảm lãi suất”, bà Hồng khẳng định.

Thanh Hoa