Làm gì để doanh nghiệp tư nhân trở thành động lực phát triển bền vững của nền kinh tế?
Cần cải cách thể chế, chính sách, hỗ trợ tài chính và nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi hơn... để giúp doanh nghiệp tư nhân trở thành động lực phát triển bền vững của nền kinh tế nước ta.
Kinh tế tư nhân: Đóng góp trên 50% GDP
Chiều 7/3, tại Hà Nội, chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Đảng về phát triển khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo phải tiếp tục xóa bỏ mọi nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ, định kiến về kinh tế tư nhân. Kiên trì thay đổi tư duy tiểu nông, manh mún, xây dựng tư duy công nghiệp, tư duy lớn, làm ăn lớn, phát triển phong trào kinh doanh, khởi nghiệp trong toàn xã hội.
Trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã ký quyết định số 526 về việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng đề án phát triển kinh tế tư nhân do đích thân Thủ tướng làm Trưởng ban. Những động thái này cho thấy Đảng và Nhà nước ta đánh giá rất cao kinh tế tư nhân và coi đó là động lực để thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Vai trò động lực của kinh tế tư nhân rất quan trọng trong phát triển kinh tế Việt Nam.
Theo báo cáo của Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, ở nước ta hiện nay có hơn 800.000 doanh nghiệp tư nhân, trong đó 97% là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Kinh tế tư nhân chiếm hơn 85% tổng số lao động trong nền kinh tế, góp phần lớn vào việc tạo công ăn việc làm cho xã hội.
Đồng thời, kinh tế tư nhân đóng góp trên 50% GDP và đang có xu hướng tăng lên; đóng góp khoảng 30% nguồn thu ngân sách nhà nước thông qua thuế và phí. Từ đó, tạo điều kiện đầu tư vào hạ tầng, giáo dục và y tế, giúp cải thiện mức sống của người dân, giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách thu nhập.
Doanh nghiệp tư nhân còn có khả năng thích nghi nhanh chóng với thị trường, áp dụng công nghệ mới và tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ đa dạng. Điều này giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trên trường quốc tế.
Những rào cản cần tháo gỡ
Kinh tế tư nhân đóng góp trên 50% GDP và đang có xu hướng tăng lên; đóng góp khoảng 30% nguồn thu ngân sách nhà nước thông qua thuế và phí.
Tuy nhiên, dù có những đóng góp đáng kể, khu vực này vẫn đang gặp phải nhiều rào cản, trở ngại lớn, ảnh hưởng sâu sắc đến việc phát huy vai trò và khả năng đóng góp của doanh nghiệp tư nhân vào nền kinh tế đất nước. Cụ thể:
Thiếu ổn định và nhất quán trong chính sách: Hệ thống pháp lý và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân còn nhiều bất cập, thay đổi thường xuyên, gây khó khăn trong việc lên kế hoạch đầu tư và phát triển dài hạn.
Thủ tục hành chính phức tạp: Nhiều doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với tình trạng thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo, kéo dài thời gian xử lý và làm tăng chi phí hoạt động.
Hạn chế trong tiếp cận đất đai: Doanh nghiệp tư nhân gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận đất đai để mở rộng sản xuất do thủ tục cấp phép phức tạp và giá thuê đất cao.
Khả năng tiếp cận vốn hạn chế: Các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp nhiều trở ngại trong việc vay vốn từ ngân hàng do yêu cầu tài sản thế chấp cao và điều kiện vay khắt khe.
Thiếu sự hỗ trợ từ các quỹ đầu tư: Hiện nay, các kênh huy động vốn như quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ phát triển doanh nghiệp vẫn còn hạn chế, làm giảm khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp tư nhân.
Hạn chế về năng lực cạnh tranh: Phần lớn doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có quy mô nhỏ, sử dụng công nghệ lạc hậu và gặp khó khăn trong đổi mới sáng tạo.
Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao: Đào tạo và phát triển nhân lực chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, gây ra sự thiếu hụt lao động có tay nghề cao. Ngoài ra, doanh nghiệp tư nhân phải cạnh tranh khốc liệt với các tập đoàn nước ngoài có tiềm lực tài chính mạnh, cũng như các doanh nghiệp nhà nước được hưởng nhiều ưu đãi.
Hoàn thiện thể chế, minh bạch và nhất quán trong chính sách
Cũng tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương ngày 7/3, Tổng Bí thư yêu cầu tiếp tục xóa bỏ mọi nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ, định kiến về kinh tế tư nhân. Kiên trì thay đổi tư duy tiểu nông, manh mún, xây dựng tư duy công nghiệp, tư duy lớn, làm ăn lớn, phát triển phong trào kinh doanh, khởi nghiệp trong toàn xã hội.
Đồng thời, Tổng Bí thư còn lưu ý rằng điểm cốt yếu để tạo đột phá là tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, nhanh chóng cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, xóa bỏ các rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Cần thực hiện nhất quán quan điểm: “Người dân và doanh nghiệp được phép làm những gì mà pháp luật không cấm”; xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, an toàn, chi phí thấp; đồng thời có các chính sách hỗ trợ toàn diện, linh hoạt cho khu vực kinh tế tư nhân.
Việc tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi hơn sẽ giúp doanh nghiệp tư nhân trở thành động lực phát triển bền vững của nền kinh tế nước ta.
Để những chỉ đạo mang tầm chiến lược này sớm đi vào cuộc sống, Nhà nước cần có hàng loạt giải pháp cụ thể như:
Hoàn thiện thể chế, chính sách: Cải thiện môi trường pháp lý, tạo sự minh bạch và nhất quán trong chính sách để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, phát triển. Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp trong quá trình xin cấp phép, đăng ký kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Cải cách chính sách đất đai: Đảm bảo quyền tiếp cận đất đai công bằng cho doanh nghiệp tư nhân.
Tạo điều kiện thuận lợi về tài chính và vốn: Đẩy mạnh hỗ trợ tài chính thông qua các quỹ đầu tư, bảo lãnh tín dụng và chính sách vay ưu đãi. Phát triển thị trường tài chính để đa dạng hóa kênh huy động vốn cho doanh nghiệp tư nhân.
Khuyến khích các ngân hàng thương mại mở rộng tín dụng với lãi suất ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Nâng cao năng lực cạnh tranh: Khuyến khích đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất, kinh doanh. Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp tư nhân.
Hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Để khu vực kinh tế tư nhân phát huy tối đa tiềm năng, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Chính phủ trong việc cải cách thể chế, chính sách, hỗ trợ tài chính và nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi hơn sẽ giúp doanh nghiệp tư nhân trở thành động lực phát triển bền vững của nền kinh tế nước ta.
