Nền kinh tế Đức trước áp lực từ chính sách thuế của Tổng thống Trump

Hôm thứ Ba, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã châm ngòi cho một cuộc chiến thuế quan khi áp thuế 25% đối với Canada và Mexico, đồng thời tăng gấp đôi mức thuế nhập khẩu đã áp đặt đối với Trung Quốc lên 20%.

Tuy nhiên, vào thứ Năm, ông đã lùi bước, hoãn áp thuế đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Mexico và một số mặt hàng từ Canada, nhưng vẫn nhấn mạnh rằng sẽ áp đặt thêm thuế mới vào đầu tháng Tư.

Triển vọng của một cuộc chiến thương mại quốc tế do ông Trump khơi mào đến vào thời điểm không thuận lợi cho nền kinh tế Đức, vốn đã suy giảm hai năm liên tiếp vào năm 2024.

Từng là một cường quốc kinh tế, Đức được dự báo sẽ trở thành nền kinh tế yếu nhất trong khối EU vào năm 2025. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng tác động từ cuộc chiến thuế quan giữa Trung Quốc, Mexico và Canada đối với Đức có thể sẽ không quá lớn (ít nhất là trong ngắn hạn) ngoại trừ ảnh hưởng đến các nhà sản xuất và nhà cung ứng Đức tại ba quốc gia này.

Tác động đối với ngành công nghiệp ô tô Đức

"Ít nhất trong trung hạn, người ta có thể kỳ vọng một số sự chuyển hướng thương mại, theo đó các sản phẩm vốn dĩ được thiết kế để xuất sang Mỹ, chẳng hạn từ Trung Quốc, giờ có thể sẽ đổ vào thị trường châu Âu", Julian Hinz, Giáo sư Kinh tế Quốc tế tại Đại học Bielefeld và là trưởng nhóm nghiên cứu Chính sách Thương mại tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel, nhận định với Euronews.

Mỹ cũng có thể sẽ nhập khẩu nhiều hơn một chút từ châu Âu để thay thế cho hàng hóa từ Trung Quốc, Mexico và Canada. "Những tác động này làm bức tranh chung trở nên mờ nhạt hơn", Hinz nói.

Tăng thuế sẽ ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp ô tô và cơ khí của Đức, với dự báo sản lượng ô tô có thể giảm tới 4%. (Ảnh: Morris MacMatzen/Reuters qua CNBC)

Các hãng ô tô Đức, bao gồm Audi, hiện đang sản xuất xe tại Mexico. Theo số liệu từ Hiệp hội Ô tô Đức (VDA), các nhà sản xuất ô tô Đức đã xuất xưởng 716.000 chiếc tại Mexico, chủ yếu để phục vụ thị trường Mỹ.

Nếu thuế quan của ông Trump khiến ô tô Đức sản xuất tại Mexico khó bán hơn hoặc trở nên đắt đỏ hơn tại Mỹ, thì điều này "có thể gây ra tác động lớn hơn", Hinz đánh giá.

Hôm thứ Năm, Tổng thống Trump đã tạm miễn thuế trong một tháng cho các nhà sản xuất ô tô tại Mexico và Canada sau khi đàm phán với các lãnh đạo trong ngành.

Tuy nhiên, sau thời gian miễn trừ, nhà kinh tế học Đức Thomas Hutzschenreuter cho rằng việc áp thuế và hệ quả là nhu cầu giảm đối với ô tô Đức sản xuất tại Mexico. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến lực lượng lao động tại Đức, châu Âu và Mexico.

"Tỷ lệ thất nghiệp sẽ bị ảnh hưởng", Hutzschenreuter nói với Euronews.

Nguy cơ thuế quan với Liên minh châu Âu

Các chuyên gia cảnh báo rằng tình hình có thể thay đổi đáng kể nếu Tổng thống Trump quyết định áp thuế lên EU – một đề xuất mà ông đã đe dọa vào cuối tháng Hai.

"Điều đó có nghĩa là các công ty sẽ phải đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và ưu tiên các thị trường khác. Đây là điều đang được thảo luận trong hầu hết các công ty Đức… Tuy nhiên, vấn đề là các công ty không thể phản ứng nhanh như cách thuế quan được áp đặt. Sự điều chỉnh cần có thời gian, và vì thế, họ sẽ chịu tác động trong ngắn hạn", Hutzschenreuter cho biết.

Một lĩnh vực đặc biệt dễ bị tổn thương là ngành công nghiệp ô tô, vốn chiếm 17% tổng kim ngạch xuất khẩu của Đức vào năm 2023, theo số liệu từ Cơ quan Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Đức (GTAI).

Ngành ô tô Đức đã bước vào giai đoạn khủng hoảng từ năm ngoái, khi các nhà sản xuất hàng đầu như Volkswagen phải đóng cửa nhà máy và cắt giảm hàng nghìn việc làm.

Hồi tháng Hai, Chủ tịch VDA Hildegard Müller đã gọi lời đe dọa áp thuế 25% đối với EU của Tổng thống Trump là một "sự khiêu khích".

"Thuế quan không phải là công cụ đàm phán phù hợp," bà Müller nói. "Nguy cơ xảy ra xung đột thương mại toàn cầu với tác động tiêu cực đến kinh tế thế giới là rất cao".

Theo mô phỏng của Viện Kinh tế Thế giới Kiel, việc tăng thuế sẽ dẫn đến tổn thất kinh tế và lạm phát ở cả EU và Mỹ.

Tại Đức, điều này sẽ ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp ô tô và cơ khí, với dự báo sản lượng ô tô có thể giảm tới 4%.

"Đó là một con số đáng kể đối với một ngành vốn đã gặp nhiều khó khăn", Hinz nhận định.

Tuy nhiên, một điều cần nhấn mạnh đối với Đức cũng như EU nói chung là mặc dù Mỹ là một đối tác thương mại quan trọng, nhưng chỉ khoảng 10% hàng xuất khẩu của EU đến Mỹ, theo Hinz.

"Ngay cả trong kịch bản xấu nhất, khi Mỹ áp thuế cao đối với EU, phần lớn hàng xuất khẩu của EU vẫn sẽ ở lại nội khối. Ngoài ra, còn nhiều đối tác thương mại khác mà việc giao thương theo quy tắc của WTO và các hiệp định thương mại tự do vẫn diễn ra suôn sẻ."

"Mỹ thực ra đang tự gây tổn hại nhiều nhất trong tình huống này", Hinz kết luận.

Lê Anh (Theo Euronews)