Làm gì để nền kinh tế tăng sức chống chịu sau Covid-19?

Ảnh minh họa

82% DN chưa nhận được hỗ trợ của Nhà nước

Tại Diễn đàn “Cải cách kinh tế hướng tới tăng trưởng bền vững và có tính chống chịu cao sau Covid-19” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp với tổ chức quốc tế Đức (GIZ) tổ chức mới đây, bà Trần Thị Hồng Minh – Viện trưởng CIEM cho biết, đại dịch Covid-19 bùng phát từ đầu 2020 đã có những tác động mạnh mẽ đến nhiều quốc gia trên thế giới, để lại những hệ lụy nặng nề với phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Hệ lụy trực tiếp nhất là suy giảm tăng trưởng, thậm chí là suy thoái trên diện rộng trong năm 2020.

“Là một nền kinh tế mở, Việt Nam không nằm ngoài những tác động này, theo đó, bộ phận doanh nghiệp (DN) – lực lượng đóng góp đến khoảng hơn 60% GDP là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất”- Viện trưởng CIEM nhấn mạnh.

Khảo sát do Tổng cục Thống kê thực hiện vào trung tuần tháng 9 vừa qua dưới hình thức trực tuyến, với hơn 153.000 DN tại 63/63 tỉnh thành trong cả nước, cho thấy có đến gần 84% DN bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Trong đó, 100% DN hàng không chịu tác động, sau đó là các ngành du lịch, khách sạn, nhà hàng, may mặc, giầy dép, ô tô, điện tử viễn thông…

Khảo sát của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, đến nay mới có khoảng gần 18% DN nhận được các gói hỗ trợ từ phía Chính phủ. “82% DN chưa nhận được bất kỳ hỗ trợ nào của nhà nước, trong đó các nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra bao gồm DN không đáp ứng được điều kiện để nhận hỗ trợ, do quy trình, thủ tục tiếp cận quá khó khăn và DN không biết về chính sách hỗ trợ của nhà nước” - ông Phạm Đình Thúy, Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp, Tổng cục Thống kê cho biết.

Doanh nghiệp, nhà nước đều phải cải cách

Theo TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, Covid-19 cũng có thể xem như “chất xúc tác” cho công nghệ số, nên các DN cần tận dụng lợi thế so sánh về chi phí lao động, vận chuyển, dịch vụ kết nối và xử lý thông tin, chú ý đến vấn đề “tiêu dùng xanh”, sau dịch thì sẽ càng được đẩy lên và cẩn trọng hơn với các loại hàng hóa về thực phẩm, y tế. Về phía cơ quan quản lý, cùng với việc khống chế dịch, Nhà nước cần tiếp tục công cuộc cải cách gắn với xu thế mới, tận dụng các cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do, cũng như làn sóng dịch chuyển đầu tư…

Ông Nguyễn Anh Dương – Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp, CIEM cho rằng, mặc dù Việt Nam tương đối thành công trong việc khống chế dịch bệnh và giảm thiểu hệ lụy đối với nền kinh tế, song Việt Nam vẫn phải đối mặt với những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến hiệu quả sử dụng đầu tư công, gia tăng nợ xấu trong ngành ngân hàng và thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội… “Chính những vấn đề hiện hữu này đòi hỏi phải lưu tâm nhiều hơn đến cải cách, đặc biệt là chủ động phát triển bền vững và hội nhập hiệu quả…”- Chuyên gia này nhấn mạnh.

“Cải thiện năng suất lao động là một trong những yêu cầu đầu tiên đối với phát triển bền vững hậu Covid-19. Sự phát triển của kinh tế số chắc chắn sẽ là một trong những động lực tăng năng suất mới…”- TS Trần Thọ Đạt – Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Kinh tế quốc dân nói.

Theo ông Đạt, tác động của kinh tế số đối với tăng năng suất được thể hiện rõ ràng và tích cực hơn nếu giải quyết được những rào cản về cơ cấu, thể chế trong việc chuyển đổi số, tạo điều kiện căn bản để thu hút vốn đầu tư cho số hóa; cũng như hỗ trợ DN khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, cải tiến kỹ thuật, công nghệ sản xuất, cải thiện sự sẵn sàng đối với kỷ nguyên công nghệ số và bảo đảm an ninh, an toàn thông tin...

TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam cho biết, kinh tế số của Việt Nam được ước tính đạt 12 tỷ USD, tăng với tốc độ 38% trong năm 2019 và hơn 40% trong năm 2020, đây chính là một động lực tăng trưởng lớn đối với nền kinh tế. Chuyên gia nay cho rằng, Việt Nam cần phát huy và tiếp tục thúc đẩy các điểm mạnh và lợi thế là dịch vẫn được khống chế.

Theo Viện trưởng CIEM, bà Trần Thị Hồng Minh, cần thiết hướng tới thực hiện cải cách ngay tại thời điểm này, thay vì chờ đến khi kết thúc đại dịch. “Bài học từ những năm trước đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục lưu tâm, thúc đẩy cải cách kinh tế mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Bản thân cách tiếp cận và ưu tiên cải cách cũng phải thích ứng với bối cảnh mới. Yêu cầu căn bản là tiếp tục cải thiện năng suất và sức cạnh tranh của nền kinh tế, của các ngành hàng và DN. Đặc biệt, cần đẩy mạnh cải cách để thúc đẩy chuyển đổi số… nhằm tạo thêm động lực cho sự phát triển kinh tế trong thời gian tới, cũng như bảo đảm tính chống chịu tốt hơn trước những yếu tố bất định, cú sốc tương tự có thể xảy ra trong tương lai” – Viện trưởng CIEM nhấn mạnh.

Thanh Thanh