Làm gì để vận hành thành công sàn giao dịch tài sản mã hóa Việt Nam?

Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết về việc triển khai thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa.

Hiện nay, trong bối cảnh chưa có chính sách quản lý chính thức, các hoạt động này hình thành một khu vực kinh tế ngầm. Vì thế, theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), việc sớm xây dựng chính sách quản lý tài sản số, tài sản mã hóa cũng như vuệc thí điểm xây sàn giao dịch tài sản mã hóa là rất cần thiết và mang lại nhiều lợi ích.

5 vấn đề cốt lõi của sàn giao dịch tài sản mã hóa

. Phóng viên: Nhìn từ bài học quốc tế trong việc xây dựng sàn giao dịch tài sản mã hóa, theo ông để vận hành sàn thành công, cần đảm bảo những yếu tố gì?

+ Ông Phan Đức Trung: Trước hết, phải nói rõ rằng sàn giao dịch tài sản mã hóa (crypto) đang được đề xuất thí điểm trong dự thảo Nghị quyết về triển khai thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa là sàn giao dịch tập trung (CEX). Để vận hành một CEX thành công và bền vững thì công nghệ thôi là chưa đủ. Tôi cho rằng có 5 vấn đề cốt lõi để giúp một sàn tồn tại và phát triển:

Đầu tiên là bảo mật và quản lý rủi ro để đảm bảo tài sản khách hàng được an toàn. Đây là yếu tố sống còn đối với một sàn CEX, vì bất kỳ lỗ hổng nào cũng có thể dẫn tới tổn thất hàng trăm triệu USD và gây mất niềm tin người dùng.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA

Thứ hai là sàn giao dịch tài sản mã hóa phải có đáp ứng tính thanh khoản và khả năng khớp lệnh nhanh chóng. Yếu tố này nhằm giúp người dùng giao dịch với mức trượt giá (slippage) thấp.

Thứ ba là đảm bảo yếu tố trải nghiệm người dùng và hỗ trợ khách hàng 24/7 để tăng sự kết nối.

Theo đó, cần xây dựng một nền tảng giao giao diện trực quan và tốc độ xử lý nhanh, có dịch vụ hỗ trợ khách hàng 24/7. Cạnh đó cần đầu tư vào giáo dục người dùng thông qua các khóa học, bài viết và video hướng dẫn, giúp người dùng hiểu rõ hơn về cách giao dịch và quản lý rủi ro.

Thứ 4 là tuân thủ pháp lý và giấy phép hoạt động để tránh rủi ro khi bị cấm hoạt động.

Thứ 5 là khi xây dựng một sàn giao dịch tài sản mã hóa phải tính toán mô hình kinh doanh và khả năng mở rộng kinh doanh để có thể phát triển bền vững.

. Một thống kê gần đây của Hiệp hội Blockchain Việt Nam dựa trên báo cáo của Chainalysis và Immunefi cho thấy, từ năm 2020 tới ngày 25-2-2025 thế giới ghi nhận 657 vụ hack sàn giao dịch tiền mã hóa, gây thiệt hại lên đến 12,8 tỉ USD. Bài học nào cho Việt Nam để thận trọng hơn trong việc xây dựng, quản lý sàn giao dịch tài sản mã hóa thưa ông?

+ Rủi ro an ninh mạng và tấn công hacker là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với bất kỳ sàn giao dịch nào.

Lịch sử đã chứng kiến nhiều vụ hack gây thiệt hại nghiêm trọng, điển hình như vụ Ronin Network năm 2022 với 615 triệu USD, Poly Network năm 2021 mất 610 triệu USD, hay KuCoin năm 2020 bị đánh cắp 281 triệu USD. Đặc biệt, gần đây nhất vào ngày 21-2-2025, sàn Bybit đã bị hacker tấn công mất 1,46 tỉ USD Ethereum, trở thành vụ hack lớn nhất trong lịch sử tài sản mã hóa.

Những sự cố này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào công nghệ bảo mật, sử dụng ví lạnh (cold wallet) để lưu trữ phần lớn tài sản, áp dụng xác thực đa chữ ký để kiểm soát giao dịch lớn và thực hiện kiểm toán bảo mật định kỳ để giảm thiểu rủi ro.

Bên cạnh đó, do tính ẩn danh và phi tập trung của tiền kỹ thuật số, các tổ chức tội phạm có thể lợi dụng để thực hiện các giao dịch bất hợp pháp. Để giảm thiểu rủi ro này, sàn giao dịch tài sản mã hóa cần áp dụng quy trình xác minh danh tính nghiêm ngặt, giám sát giao dịch theo thời gian thực và hợp tác với các công ty phân tích blockchain để phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Rủi ro thao túng thị trường và gian lận nội bộ cũng là vấn đề cần được kiểm soát chặt chẽ. Một số hành vi phổ biến như tạo giao dịch giả để thổi phồng khối lượng giao dịch, thổi giá tài sản lên cao rồi bán tháo hay giao dịch dựa trên thông tin nội bộ có thể gây tổn thất nghiêm trọng cho nhà đầu tư. Việc triển khai các công cụ giám sát giao dịch, áp dụng các quy định minh bạch và chế tài xử lý vi phạm sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro này...

Đẩy mạnh nguồn lực nội địa

. Liệu rằng sàn giao dịch tài sản mã hóa ở Việt Nam có đủ sức hút cho nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong nước như cách các nền tảng quốc tế đang vận hành?

+ Chúng ta đều nhìn thấy một cơ hội rất lớn từ thị trường tài sản mã hóa. Theo báo cáo của Triple-A, tỉ lệ sở hữu tài sản mã hóa của Việt Nam đạt 17,4% dân số, đứng thứ 7 trên thế giới vào năm 2024.

Cùng với đó, dữ liệu từ Chainalysis cho thấy dòng tiền giao dịch trên thị trường này tại Việt Nam giai đoạn 2022-2024 lên tới hơn 100 tỉ USD mỗi năm. Những con số này đã minh chứng rõ ràng cho tiềm năng phát triển của thị trường tài sản số tại Việt Nam.

Hiện tại, chủ trương ban hành Nghị quyết thí điểm vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa đang được triển khai rất nhanh theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và định hướng từ Chính phủ. Điều này tạo tiền đề quan trọng để các doanh nghiệp có thể tham gia vào lĩnh vực này một cách bài bản.

Tuy nhiên, với sàn giao dịch thí điểm, theo tôi có một yếu tố quan trọng cần xem xét là Chính phủ sẽ hướng chính sách thu hút đối tượng nào. Nếu nhắm đến nhà đầu tư trong nước, cần tính đến sự cạnh tranh với các kênh đầu tư truyền thống như tiền gửi tiết kiệm ngân hàng, bất động sản, chứng khoán hay vàng.

Trong bối cảnh các kênh này đã có hệ thống pháp lý rõ ràng, sàn giao dịch tài sản mã hóa sẽ cần một cơ chế đủ minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và có chính sách thuế hợp lý để tạo sức hấp dẫn.

Còn nếu thu hút nhà đầu tư nước ngoài, thì bài toán quản lý dòng vốn vào và ra của nền kinh tế sẽ rất quan trọng. Một sàn giao dịch tài sản mã hóa không chỉ cần đảm bảo tính linh hoạt trong giao dịch, mà còn phải có cơ chế kiểm soát dòng vốn hợp lý để tránh các rủi ro về biến động tài chính.

Điều này liên quan trực tiếp đến chính sách thuế, bởi nếu mức thuế quá cao hoặc phức tạp, sẽ khó thu hút các nhà đầu tư quốc tế. Ngược lại, nếu có chính sách thuế hợp lý và hệ thống quản lý dòng vốn thông minh, Việt Nam có thể trở thành một trung tâm tài chính số hấp dẫn trong khu vực.

.Theo ông, những đối tượng nào có thể tham gia xây dựng sàn giao dịch ngay ở thời điểm này?

+ Tôi cho rằng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tham gia thị trường ngay lập tức. Chỉ những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính mạnh, sẵn sàng đầu tư vào công nghệ và dám chấp nhận rủi ro mới có đủ khả năng để xây dựng và vận hành một sàn giao dịch tài sản số đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Đây không chỉ là bài toán về công nghệ blockchain mà còn là bài toán về vận hành kinh doanh, quản trị rủi ro, tuân thủ pháp lý và thu hút thanh khoản.

Việt Nam hiện nay có một lợi thế rất lớn về nhân lực công nghệ trẻ, đặc biệt là các lập trình viên blockchain giỏi, nhưng lại chưa có nhiều doanh nghiệp có đủ kinh nghiệm và nguồn lực để vận hành một sàn giao dịch tài sản số chuyên nghiệp.

Vì vậy, tôi kỳ vọng rằng các doanh nghiệp trong nước sẽ tập trung đầu tư cả về công nghệ lẫn mô hình kinh doanh, để không chỉ xây dựng một sàn giao dịch phục vụ nhu cầu nội địa mà còn đủ sức cạnh tranh với các sàn quốc tế.

Tôi tự hỏi "tại sao chúng ta không dám mơ ước xây dựng những sàn giao dịch có thể cạnh tranh với các sàn nước ngoài, thay vì chỉ dừng lại ở việc phục vụ cho thị trường nội địa?"

. Xin cám ơn ông!

THU HÀ