Làm rõ trách nhiệm của thủ lĩnh đa cấp

Bộ Công Thương vừa trình dự thảo Nghị định mới thay thế Nghị định 40/2018 về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, đảm bảo minh bạch và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Một trong những thay đổi đáng chú ý trong dự thảo lần này là yêu cầu doanh nghiệp bán hàng đa cấp phải có hệ thống công nghệ thông tin, trang thông tin điện tử, chương trình đào tạo cơ bản và kế hoạch trả thưởng minh bạch ngay từ khâu xin cấp giấy chứng nhận. Đặc biệt, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải chứng minh đã có kinh nghiệm ít nhất 3 năm thực tế hoạt động đa cấp tại nước ngoài - điều kiện chưa từng có trước đây.

Đáng chú ý, dự thảo lần này khẳng định rõ: mọi hình thức đa cấp không gắn với giao dịch mua bán hàng hóa đều bị cấm. Cụ thể, các hành vi như thu lợi từ việc lôi kéo người khác tham gia mạng lưới, sở hữu nhiều mã số kinh doanh đa cấp, hoặc tổ chức mô hình khuyến mãi có nhiều tầng cấp mà không gắn với bán hàng…

Bộ Công Thương đề xuất thủ lĩnh cấp cao bán hàng đa cấp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu người tham gia tuyến vi phạm quy tắc hoạt động.

Quy định này được kỳ vọng sẽ “chặt đứt” các mô hình biến tướng mang tính lừa đảo như đầu tư tài chính đa cấp, huy động vốn đa cấp gây hậu quả lớn thời gian qua. Ngoài ra, một số sản phẩm bị cấm kinh doanh theo phương thức đa cấp, gồm: thuốc, thiết bị y tế, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất nguy hiểm và nội dung số. Việc này nhằm hạn chế nguy cơ lợi dụng lòng tin người tiêu dùng để bán hàng không kiểm soát được chất lượng hoặc gây ảnh hưởng sức khỏe.

Dự thảo cũng bổ sung khái niệm “thủ lĩnh cấp cao”, tức ba cấp bậc cao nhất trong mạng lưới bán hàng đa cấp tại Việt Nam. Những cá nhân này được yêu cầu có trách nhiệm đào tạo, hỗ trợ, hướng dẫn, nhắc nhở người tham gia tuyến dưới thực hiện đúng quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng, hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp và quy định pháp luật về quản lý bán hàng đa cấp.

Họ phải giám sát, phát hiện hành vi vi phạm về quản lý bán hàng đa cấp, vi phạm quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng của người tham gia tuyến dưới.

Đặc biệt, các thủ lĩnh cấp cao phải chịu trách nhiệm liên đới nếu biết hoặc buộc phải biết người tham gia tuyến vi phạm quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng, pháp luật về quản lý bán hàng đa cấp mà không có biện pháp ngăn chặn kịp thời và thông báo với doanh nghiệp bán hàng đa cấp để xử lý theo quy định. Việc làm rõ vai trò, trách nhiệm và chế tài với nhóm đối tượng có ảnh hưởng lớn này sẽ góp phần làm lành mạnh hóa mạng lưới đa cấp hiện nay.

Dự thảo yêu cầu doanh nghiệp phải có hiện diện rõ ràng tại địa phương nếu hoạt động tại đó. Nếu có từ 5.000 người tham gia trở lên, doanh nghiệp bắt buộc phải có chi nhánh. Với quy mô nhỏ hơn, phải có văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh hoặc cá nhân đầu mối.

Xuân Phong