Làm sao để vượt qua hội chứng hậu Covid-19?

Nhớ lại ngày xưa mỗi khi sinh xong, phụ nữ hay bị trầm cảm trong thời kỳ hậu sản, giờ đây trong đại dịch Covid-19, trầm cảm, rối loạn lo âu đã trở nên khá phổ biến, ngay cả nam giới cũng được trải nghiệm cảm giác trầm cảm “hậu Covid”. Trong khi triệu chứng nhiễm coronavirus có thể qua đi nhanh chóng, một vài người có thể lại phải chịu đựng những tác động kéo dài sau nhiễm Covid-19. Chúng ta hãy cùng điểm qua những triệu chứng của hội chứng hậu Covid-19 và những lời khuyên ở đây sẽ giúp mọi người vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Hội chứng hậu Covid-19 là gì?

Hội chứng hậu Covid-19 là cụm từ dùng để miêu tả những tác động của Covid-19 mà kéo dài đến hàng tuần và hàng tháng sau đợt khởi bệnh đầu tiên. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hội chứng hậu Covid-19 được định nghĩa như sau: “Tình trạng hậu nhiễm Covid-19 xảy ra ở những cá nhân có tiền căn nhiều khả năng hoặc đã được xác nhận nhiễm SARS CoV-2, thường ba tháng sau khi khởi phát Covid-19 có triệu chứng và tình trạng này kéo dài ít nhất hai tháng sau đó mà không thể được giải thích bằng nguyên nhân khác”.

Thời gian hồi phục sau nhiễm Covid-19 thì khác nhau ở mỗi người. Có nhiều bệnh nhân có thể cảm thấy khỏe lên chỉ sau vài ngày hay vài tuần và hầu hết các bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng 12 tuần. Nhưng với một số người, triệu chứng có thể kéo dài lâu hơn.

Khả năng có triệu chứng nhiễm Covid-19 kéo dài dường như không hề liên quan đến mức độ nặng ban đầu khi nhiễm Covid-19. Những người có triệu chứng nhẹ ban đầu hay thậm chí là không có triệu chứng vẫn có thể có những vấn đề kéo dài sau này.

Liệu có phải tất cả người khỏi Covid đều bị mắc hội chứng hậu Covid-19 không?

Hiện tại ở Việt Nam vẫn chưa có dữ liệu đầy đủ về tỷ lệ bệnh nhân mắc tình trạng này sau khi nhiễm Covid-19. Theo một ước tính của Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS) tại Vương Quốc Anh, có đến 970.000 người báo cáo bị tình trạng có triệu chứng Covid-19 kéo dài trong hơn bốn tuần tính đến ngày 1-8-2021. Và có đến 40% những người này có những triệu chứng kéo dài trên một năm kể từ ngày đầu tiên nghi ngờ nhiễm bệnh. Trong một nghiên cứu khác tại Mỹ, có trên 270.000 bệnh nhân nhiễm Covid-19, hơn một phần ba trong số này (37%) có ít nhất một triệu chứng của hội chứng hậu Covid trong vòng ba đến sáu tháng sau lần đầu tiên được chẩn đoán nhiễm bệnh. Như vậy, 30-40% trường hợp người khỏi Covid sẽ có triệu chứng hậu Covid kéo dài.

Mất bao lâu để hồi phục từ hội chứng hậu Covid-19?

Các chuyên gia y tế vẫn đang nghiên cứu và tìm hiểu xem liệu những triệu chứng này có thể kéo dài bao lâu và thời gian mắc tình trạng hậu Covid-19 này cũng đã được ghi nhận rất thay đổi theo từng cá nhân khác nhau. Chúng ta cũng cần lưu ý rằng tình trạng này không phải là đặc trưng riêng của mỗi một bệnh nhiễm Covid-19, những bệnh lý nhiễm virus khác cũng có thể có những tác động kéo dài này.

Tiêm vaccine có giúp giảm nguy cơ mắc hội chứng hậu Covid-19?

Câu trả lời là có. Nghiên cứu từ King’s College London cho thấy rằng tiêm hai liều vaccine giảm đến một nửa nguy cơ mắc các triệu chứng Covid-19 kéo dài ở người trưởng thành mắc bệnh.

Phân tích từ dữ liệu của ZOE Covid App từ tháng 12-2020 đến tháng 7-2021 cũng cho thấy những người được tiêm phòng đủ hai mũi vaccine giảm đáng kể khả năng phải nhập viện điều trị và thường mắc triệu chứng nhiễm Covid-19 nhẹ hơn những người không được tiêm phòng.

Trẻ em và trẻ vị thành niên

Người nhiễm Covid-19 ở bất kỳ độ tuổi nào đều có thể mắc tình trạng hậu Covid-19 kéo dài sau đó, mặc dù tình trạng này ít gặp ở trẻ em và trẻ vị thành niên hơn so với người trưởng thành. Tương tự với những triệu chứng có thể gặp ở người lớn, trẻ em thường hay gặp các triệu chứng như sau: mệt mỏi, đau đầu, khó ngủ, khó tập trung, đau cơ, đau khớp, ho kéo dài.

Làm sao để vượt qua giai đoạn khó khăn hậu Covid này?

Các chuyên gia vẫn đang tìm hiểu về các phương pháp điều trị hoặc các loại thuốc có thể giúp giảm tác động của hội chứng hậu Covid-19. Tuy vậy trong thời gian đó, chúng ta vẫn có thể thực hiện các biện pháp sau nhằm giảm thiểu căng thẳng liên quan đến tình trạng nhiễm hội chứng hậu Covid-19:

Giảm hay ngừng xem và đọc các tin tức, câu chuyện hay thông tin trên mạng xã hội mang tính “tiêu cực” liên quan đến dịch Covid-19. Việc tiếp xúc lặp đi lặp lại với các thông tin này có thể gây ra phiền muộn rõ ràng cho người mắc bệnh.

Chăm sóc cơ thể

Tập hít thở sâu, thư giân gân cốt, giữ tâm thanh tịnh.

Tập ăn các chế độ ăn lành mạnh, cân bằng theo khuyến cáo của bác sĩ.

Tập thể dục nhẹ nhàng, vừa sức. Ngủ đủ giấc.

Tránh dùng đồ uống có cồn hoặc các chất kích thích khác.

Dành thời gian để thư giãn. Nếu có thể, thử các hoạt động vận động hoặc vui chơi mà bản thân cảm thấy ưa thích.

Tạo mối liên kết với mọi người. Nói chuyện, chia sẻ với những người mình tin tưởng về vấn đề lo lắng của cá nhân và cảm xúc bản thân đang phải chịu đựng, trao đổi với các nhà tâm lý, bác sỹ gia đình hoặc các nhân viên y tế am hiểu về covid và hậu covid để có cái nhìn tích cực, lạc quan và vui vẻ sống.

BS. Tăng Hà Nam Anh