Làm thay đổi bộ mặt nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đại biểu Võ Đình Tín. Ảnh: CTV

Từ hiệu quả của các chương trình MTTQ, các đại biểu đề nghị cần tiếp tục tập trung nguồn lực thực hiện các chương trình này và có đánh giá, lồng ghép các dự án, tiểu dự án để tránh chồng chéo làm giảm hiệu quả đầu tư và lãng phí nguồn lực.

Theo các đại biểu, thực hiện Chương trình xây dựng NTM, đến nay số xã đạt chuẩn NTM đạt 60,23%, vượt mục tiêu 10,23%; trong đó 10 tỉnh, thành phố có 100% số xã được công nhận đạt chuẩn NTM, 152/664 đơn vị cấp huyện thuộc 64 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đạt chuẩn NTM.

Nhiều tiêu chí quan trọng như lao động có việc làm, thu nhập, giáo dục… đã đạt được những kết quả rất khả quan. Cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn có sự chuyển biến tích cực, bộ mặt nông thôn có nhiều cải thiện rõ nét, lao động có việc làm và thu nhập ổn định, góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn, miền núi, vùng đồng bào DTTS ngày càng bền vững.

Theo đại biểu Võ Đình Tín (Đắk Nông), mặc dù trong điều kiện còn khó khăn, nhưng tổng nguồn lực huy động thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2016-2020 đạt khoảng 2.965.199 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Nhà nước chiếm 21,3%.

Trong giai đoạn này, số hộ nghèo giảm nhanh. Tỷ lệ hộ nghèo giảm đều qua các năm từ 9,88% cuối năm 2015, giảm còn 3,75% ở cuối năm 2019, bình quân trong bốn năm giảm 1,53%.

Từ những kết quả trên cho thấy, đây là những cố gắng lớn của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua, đặc biệt trong việc huy động nguồn lực để thực hiện các chương trình MTQG với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm".

Bện cạnh những thành quả lớn mà các chương trình MTQG giai đoạn 2016-2020 mang lại, các đại biểu cũng chỉ ra những tồn tại cần giải quyết căn bản để tiếp tục thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2020-2025 đạt hiệu quả cao nhằm đưa vùng nông thôn, miền núi, vùng DTTS phát triển bền vững.

Đại biểu Võ Đình Tín cho rằng, quá trình triển khai thực hiện các chương trình MTTQ giai đoạn 2016-2020 đã đạt được những kết quả quan trọng, nhưng vẫn chưa thật sự phù hợp với điều kiện, đặc thù về địa lý và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng; nhất là vùng đồng bào DTTS và miền núi, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, các chương trình này chưa phù hợp với đặc trưng của một số DTTS. Một số chính sách giảm nghèo chưa được các địa phương ưu tiên bố trí nguồn lực. Mức hỗ trợ thấp ảnh hưởng tới việc hoàn thành mục tiêu cụ thể của chương trình.

Nguồn vốn tín dụng tăng khá lớn, từ 144.657 tỷ đồng năm 2015 lên 263.950 tỷ đồng năm 2019, nhưng một số chương trình tín dụng có thời hạn, mức cho vay thấp so với yêu cầu thực tế. Mục tiêu, nội dung, đối tượng thụ hưởng của nhiều chương trình, tiểu dự án còn trùng lặp với nhiệm vụ chi thường xuyên, gây lãng phí nguồn lực, chưa đảm bảo tính công bằng.

Lực lượng BĐBP tích cực tham gia cùng địa phương thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM, góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn ở khu vực biên giới. Ảnh: Viết Hà

Đại biểu Võ Đình Tín cho rằng, việc tiếp tục đầu tư cho Chương trình MTTQ xây dựng NTM, giảm nghèo bền vững và Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2020-2025 là hết sức cần thiết, nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, cải thiện hơn nữa đời sống của nhân dân.

Tuy nhiên, Quốc hội, Chính phủ cần ban hành quy chuẩn nghèo để phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực thực tế; xác định tiêu chí hộ nghèo một cách thực chất, công khai, minh bạch để đảm bảo cân đối nguồn lực, thực hiện chính sách giảm nghèo một cách bền vững.

"Lồng ghép các chương trình MTQG xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững vào Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi để có chủ trương đầu tư đồng bộ và hiệu quả hơn. Rà soát, bãi bỏ một số chính sách mang tính hỗ trợ, mang tính bao cấp, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại.

Đồng thời, hoàn thiện chính sách kết nối phát triển kinh tế - xã hội vùng khó khăn với vùng phát triển; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất, tiêu thụ sản phẩm ở vùng đồng bào DTTS và miền núi; chính sách giảm nghèo gắn với quốc phòng-an ninh” - đại biểu Võ Đình Tín đề nghị.

Mặt khác, để nâng cao hiệu quả, tập trung nguồn lực đầu tư phát triển nhanh và bền vững vùng DTTS, miền núi, khu vực biên giới, hải đảo, các đại biểu đề nghị Chính phủ nên thực hiện 2 chương trình MTQG là Chương trình MTQG xây dựng NTM và Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Đại biểu Bế Minh Đức. Ảnh: CTV

Theo đại biểu Bế Minh Đức (Cao Bằng), Quốc hội đã phê duyệt Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 và giai đoạn tiếp theo; Chính phủ đã đề xuất triển khai thực hiện đồng thời 3 chương trình MTTQ thúc đẩy các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng đông đồng bào DTTS vươn lên thoát nghèo. Tuy nhiên, khi thực hiện đồng thời Chương trình MTQG giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững, Chương trình MTQG xây dựng NTM có trùng lắp một số nội dung chính sách của Chương trình MTTQ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Do vậy, Quốc hội, Chính phủ cần cân nhắc việc tiếp tục thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững. Nên chăng chỉ triển khai Chương trình MTQG về xây dựng NTM và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi để dành nguồn lực tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và có thể đưa Chương trình MTTQ giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững thành Chương trình mục tiêu thực hiện ở phạm vi hẹp hơn.

Viết Hà