Làm từ thiện sao cho đúng? (*): Thống nhất giữa nhà tài trợ với địa phương

Có cơ chế hợp tác khoa học

Là một trong những người thực hiện nhiều hoạt động thiện nguyện, nhà báo Đỗ Hùng cho rằng việc xác định mục tiêu cụ thể là quan trọng nhất. Theo đó, người làm cầu nối, chuyển tấm lòng của nhà hảo tâm đến người thụ hưởng cần phải trung thành với mục tiêu đề ra, bảo đảm uy tín; tránh việc thay đổi mục tiêu giữa chừng. Nếu trong thực tiễn triển khai cần phải thay đổi mục tiêu và đối tượng thụ hưởng, nhất thiết phải có sự đồng thuận của nhà tài trợ.

Theo ThS Lê Anh Tú - giảng viên Khoa Quan hệ Công chúng và Truyền thông, Trường ĐH Văn Lang - hoạt động từ thiện luôn chứa đựng giá trị cao đẹp, là nhu cầu chính đáng của nhiều người. Trong phối hợp giữa các bên khi cùng triển khai hoạt động từ thiện cần phải có tiếng nói chung. Nhiều nơi chưa có cơ quan chuyên trách cho các hoạt động cộng đồng - xã hội mà chỉ kiêm nhiệm, do đó cần phải thống nhất cách làm, đối tượng thụ hưởng, thời gian triển khai... thật rõ ràng, minh bạch. Giá trị cốt lõi mà công tác từ thiện hướng tới nên là những ý nghĩa thiết thực giúp ích người thụ hưởng; còn việc truyền thông, xây dựng hình ảnh không nên là ưu tiên hàng đầu.

Anh Nguyễn Trần Trung Hải (ngụ quận 8, TP HCM) góp ý việc phối hợp nhịp nhàng giữa các bên sẽ phát huy được hiệu quả trọn vẹn của công tác từ thiện. Chính quyền địa phương luôn có sự am hiểu tường tận về những người yếu thế, các đối tượng thật sự cần chăm lo; trong khi các nhà tài trợ có khả năng về tài chính để làm việc đó. Một khi có cơ chế hợp tác khoa học, phương pháp hợp lý thì những việc làm tốt càng được lan tỏa, thật sự mang đến lợi ích cho những người cần. Công tác từ thiện được tiến hành đúng cách cũng sẽ làm tăng những hiệu ứng tích cực cho xã hội, làm giàu đẹp thêm niềm tin và tình người.

H.X.Huy

Cần hoàn thiện quy định pháp luật

Dưới góc nhìn của luật sư, tôi cho rằng để hoạt động thiện nguyện bảo đảm tính hợp lý, phù hợp với quy định pháp luật, cần giải quyết 3 vấn đề.

Thứ nhất, pháp luật hiện hành đã có quy định liên quan đến hoạt động tổ chức, vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước hỗ trợ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Cùng với đó là các chế tài tương ứng nếu có hành vi vi phạm như: cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động cứu trợ nhân đạo; báo cáo sai sự thật, gian lận, chiếm đoạt, sử dụng trái phép tiền, hàng do các tổ chức, cá nhân ủng hộ, đóng góp; lợi dụng hoạt động cứu trợ để vụ lợi. Tuy nhiên, các quy định hiện hành còn rất chung chung làm cho hoạt động từ thiện của cá nhân mang tính "tự phát", khó quản lý, khó thực hiện hiệu quả.

Các nhà lập pháp cần lấy ý kiến góp ý, đề xuất, nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hơn các quy định của pháp luật về hoạt động từ thiện. Cụ thể: có những quy định minh thị về hoạt động từ thiện của cá nhân; quy trình, kế hoạch; sự ràng buộc trách nhiệm giữa 3 bên (người làm từ thiện, người nhận từ thiện và cơ quan nhà nước, tổ chức đại diện người dân ở từng địa phương) để tăng cường tính hiệu quả của hoạt động từ thiện; chế tài xử lý... Đây là nội dung rất quan trọng.

Thứ hai, tăng cường mối liên hệ thống nhất giữa người làm từ thiện, người nhận từ thiện và cơ quan, tổ chức đại diện người dân ở địa phương. Từng địa phương cần căn cứ vào quy định pháp luật, tình hình thực tế để xây dựng quy trình, kế hoạch; xem xét, đánh giá và lập danh sách cụ thể các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn tại địa phương hoặc khi diễn ra các sự kiện khách quan như bão, lụt... để có cơ sở hỗ trợ kịp thời; đồng thời dựa vào những quy định, quy chuẩn này áp dụng trong từng vụ việc từ thiện cụ thể.

Khi tiếp nhận và trong quá trình triển khai sau khi nhận được nguồn hỗ trợ từ thiện từ cá nhân, cần có những cam kết, yêu cầu rõ ràng, thống nhất giữa người làm từ thiện và người tiếp nhận; mọi hoạt động liên quan đến việc sử dụng, phân bổ số tiền từ thiện đến các hộ dân cần được ghi nhận qua các văn bản cụ thể, rõ ràng; quản lý, theo dõi sát sao; tăng cường chế độ báo cáo, đánh giá thường xuyên về tiến độ thực hiện, qua đó nhằm minh bạch hóa và bảo đảm tính nhân văn. Đồng thời, cũng có cơ sở để giải quyết trong trường hợp một trong các chủ thể không tuân theo quy trình, có sai phạm trong quá trình tiếp nhận, triển khai, thực hiện công tác từ thiện.

Thứ ba, tăng cường hoạt động hướng dẫn, giám sát của tổ chức có thẩm quyền. Hiện nay, hầu hết các hoạt động từ thiện mang tính tự phát. Bản thân người làm từ thiện chưa có nhiều cơ sở để đánh giá, giúp đỡ đúng người, đúng nơi, nghiêm trọng hơn là xảy ra tình trạng rối loạn, khó quản lý. Do vậy, cần có sự hướng dẫn, giám sát chặt chẽ bởi những những tổ chức chuyên nghiệp làm công tác từ thiện, chính quyền, lực lương chức năng, đặc biệt là Hội Chữ thập đỏ để kịp thời điều chỉnh, phát hiện, khắc phục và đề xuất xử lý hoặc xử lý các trường hợp vi phạm nếu có.

Luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP HCM)