Lần đầu tiên ghép tế bào thượng bì tự thân không qua nuôi cấy chữa bệnh bạch biến

Ghép tế bào thượng bì tự thân không qua nuôi cấy là phương pháp dùng tế bào thượng bì gồm: tế bào hắc tố, tế bào gai, một số tế bào gốc của chính cơ thể mình ghép vào tổn thương bạch biến.

Bác sĩ lấy da ở vùng hông hoặc mặt trước đùi theo tỉ lệ 1/5 (ví dụ vùng bạch biến cần được ghép có diện tích là 10 cm² thì cần lấy 2 cm² ở vùng trước đùi). Nếu tổn thương rộng tỉ lệ này có thể là 1/10.

Sau đó miếng da này sẽ được đưa vào trong dung dịch, qua các công đoạn sẽ tách lấy tế bào thượng bì, nuôi dưỡng, đếm tế bào, sau đó sẽ ghép vào vùng da bị bạch biến (vùng da này sẽ được bào mòn bằng tay hoặc dùng laser). Tế bào ghép vào sẽ được dùng gạc cố định lại và tháo ra trong vòng 1 tuần.

Các trường hợp được chỉ định ghép

Phương pháp này được chỉ định thực hiện với các trường hợp dưới đây:

- Bệnh nhân mắc bạch biến ổn định ít nhất 1 năm (trong vòng 1 năm bạn không có tổn thương mới nào hoặc tổn thương cũ không lan rộng).

- Không có hiện tượng Kobner: không xuất hiện tổn thương bạch biến ở vùng chấn thương.

- Không có tiền sử sẹo lồi do chấn thương.

Mỗi 1 bệnh nhân mất khoảng 2-4 tiếng để hoàn thành xong tất cả quy trình tùy vào diện tích tổn thương.

Phương pháp an toàn, ít tác dụng phụ

Đây là một phương pháp khá an toàn, ít tác dụng phụ. Có thể gặp các tác dụng phụ như: sẹo lồi, nhiễm khuẩn, tăng sắc tố sau viêm… Tỉ lệ gặp tác dụng phụ sẽ liên quan tới lựa chọn bệnh nhân, kinh nghiệm của bác sĩ. Hiện tại, sau khi tiến hành ghép trên khoảng 100 bệnh nhân, ekip phẫu thuật ghép của bệnh viện Da liễu Trung ương đã làm chủ được hoàn toàn kĩ thuật và hạn chế tối đa tác dụng phụ.

Khi thực hiện, bạn sẽ được gây tê tại chỗ với tổn thương nhỏ. Với tổn thương rộng hoặc trẻ em có thể gây mê.

Hiệu quả thế nào?

Phương pháp này đạt hiệu quả rất cao, có thể lên tới 70-80% đặc biệt trong bạch biến đoạn, và thường rất ít tái phát với bạch biến đoạn, còn với bạch biến thể thông thường tỉ lệ tái phát cao hơn, từ 10-20%. Thông thường bạn chỉ cần ghép 1 lần, tuy nhiên bạn cũng có thể ghép hơn 1 lần để tăng hiệu quả cao hơn.

Thời gian để đặt hiệu quả thường sau 1-2 tháng, tối đa sau 6-12 tháng. Vì thế bạn chưa nên lo lắng khi mình ghép được 2 tháng mà chưa thấy hiệu quả.

Để đạt hiệu quả điều trị cao, tốt nhất là kết hợp với điều trị bằng ánh sáng trị liệu.

Hiện nay, chi phí điều trị phương pháp này dao động 25-35 triệu tùy diện tích tổn thương.

Sau điều trị, bệnh nhân có thể hoạt động và làm việc bình thường.

Ứng dụng tại Việt Nam

Trước đây có một số viện có dùng kĩ thuật trên cho sẹo bỏng, tuy nhiên việc áp dụng cho bạch biến còn hạn chế. Vật tư chưa có đầy đủ vì một trong những vật tư quan trọng là gạc collagen khô chưa có hãng nào đăng ký ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, máy laser hay ánh sáng trị liệu (tia cực tím, excimer) thì chỉ bệnh viện chuyên khoa Da liễu mới có. Và đặc biệt quan trọng đó là dung dịch nuôi tế bào, máy đếm tế bào và tỉ lệ sống chết của tế bào được ekip làm tiến hành rất kĩ.

Vì thế, có thể coi kĩ thuật này được tiến hành chuẩn đầu tiên ở Việt Nam và cho hiệu quả cao, đem lại nhiều hy vọng cho người bệnh.

Bạch biến là căn bệnh tự miễn, là hiện tượng sắc tố của da bị rối loạn do sự phá hủy và mất đi tế bào sinh sắc tố khiến vùng da trông như bị tẩy trắng. Vị trí bị bệnh thường gặp nhất là mặt, phần trên của ngực, mặt lưng bàn tay, nách, háng… Thương tổn da là những đốm da mất sắc tố, màu rất trắng, kích thước của các đốm cũng thay đổi từ 1cm đến nhiều cm.
Bệnh bạch biến dù không lây nhiễm nhưng ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, khiến nhiều người tự ti, mặc cảm vì làn da khác với những người xung quanh. Thống kê năm 2018, có gần 3.000 bệnh nhân bạch biến, chiếm hơn 1% tỷ lệ bệnh nhân tới khám tại BV Da liễu Trung ương. Hơn 50% trong số đó từ 12-40 tuổi, có một tỉ lệ nhỏ bệnh nhân dưới 2 tuổi và trên 65 tuổi.
Trước đây việc chẩn đoán bệnh bạch biến dễ nhầm sang bệnh phong, giang mai. Hiện nay, y học hiện đại đã có nhiều phương pháp điều trị bệnh bạch biến. Một số phương pháp điều trị bệnh bạch biến như: sử dụng tia cực tím loại B (UVB), dùng một số loại corticoid, canxi ion, thuốc bôi tại chỗ, điều trị từ bên trong cơ thể, dùng chế phẩm ức chế căn bệnh, thuốc làm quân bình oxy hóa của cơ thể.
Tại Việt Nam, việc điều trị hiệu quả bệnh bạch biến tùy theo từng giai đoạn sớm hay muộn, thể thông thường (dễ điều trị hơn) hay thể đoạn. Bệnh nhân có thể điều trị bằng thuốc bôi, phương pháp ánh sáng và thuốc uống chống ôxy hóa. Nếu thất bại với liệu trình điều trị nói trên, bệnh nhân sẽ được tư vấn ghép da, tẩy da...

ThS.BS. Hoàng Văn Tâm

(Phó Trưởng Khoa Điều trị nội trú ban ngày, BV Da liễu Trung ương)