Lan tỏa giá trị Truyện Kiều từ lễ khai bút viết thư pháp

Độc đáo lễ khai bút viết thư pháp Truyện Kiều

Hoạt động diễn ra trong khuôn khổ Kỷ niệm 260 năm Ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du (1765-2025); 225 năm Truyện Kiều ra đời và 150 năm Truyện Kiều được phiên âm sang chữ Quốc ngữ, do Hội đồng gia tộc họ Nguyễn Tiên Điền phối hợp với Trường Tiểu học Tiên Điền tổ chức. Sự kiện nhằm phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, tôn vinh kiệt tác Truyện Kiều và thể hiện sự tri ân với Đại thi hào Nguyễn Du.

Theo đó, hoạt động viết thư pháp được tổ chức tại không gian di sản là ngôi nhà cổ - nơi Nguyễn Du hoàn thành Truyện Kiều, nằm trong khuôn viên Trường Tiểu học Tiên Điền. Do đó, việc tạo thêm cơ hội để học sinh tiếp cận di sản càng có ý nghĩa đặc biệt. Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tiên Điền - cô Trần Thị Ngọc Xuyến cho biết: “Trường đang đẩy mạnh các hoạt động dạy học gắn với di sản văn hóa địa phương. Lễ khai bút giúp các em học sinh từng bước tiếp cận với tác phẩm Truyện Kiều, giáo dục cho học sinh tình yêu quê hương, đất nước thông qua các tác phẩm văn học.”

Tại chương trình, các nghệ nhân, thầy cô giáo và những người yêu Kiều đã viết các câu thơ bằng nét bút thư pháp. Theo kế hoạch, toàn bộ 3.254 câu thơ trong Truyện Kiều ấn bản Tiên Điền sẽ được chép bằng tay, từ đó, tạo nên một bản Truyện Kiều thư pháp độc bản. Bản chép tay đặc biệt này dự kiến trưng bày tại chính ngôi nhà cổ của Đại thi hào, phục vụ du khách, học sinh và những người quan tâm khi về với Tiên Điền.

Cầu nối văn hóa cho thế hệ trẻ

Trong bối cảnh văn hóa đọc đang chịu nhiều thách thức từ các phương tiện giải trí kỹ thuật số, việc đưa Truyện Kiều vào hoạt động khai bút thư pháp tại các lễ hội văn hóa có ý nghĩa giáo dục to lớn.

Thực tế cho thấy, chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những bạn trẻ xúng xính áo dài, vây quanh chiếu thư pháp để xin chữ. Thay vì chỉ xin những chữ Hán-Nôm xa lạ mà đôi khi họ không hiểu hết nghĩa, nhiều bạn trẻ ngày nay chọn xin những câu thơ Kiều chữ Quốc ngữ. Điều này cho thấy sự chuyển mình trong nhận thức ‘quay về với giá trị cốt lõi của Tiếng Việt’.

Thông qua hoạt động này, giới trẻ sẽ nhận ra rằng: Tiếng Việt mình đẹp lắm, và Truyện Kiều không hề cũ kỹ. Những triết lý nhân văn, về hiếu nghĩa, tình yêu thủy chung… trong Kiều vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại. Một bức thư pháp viết câu “Đã mang lấy nghiệp vào thân / Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa” có thể là lời nhắc nhở nhẹ nhàng về tinh thần trách nhiệm cá nhân cho một người trẻ đang lập nghiệp.

Cố học giả Phạm Quỳnh từng nói: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn”. Việc lan tỏa giá trị Truyện Kiều qua hoạt động khai bút thư pháp chính là một cách thiết thực để giữ gìn “tiếng ta” và “nước ta”.

Giữa guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, phút giây dừng lại bên chiếu thư pháp, ngắm nhìn mực tàu thấm đẫm lên trang giấy đỏ, thảo nên những vần thơ lục bát của Nguyễn Du, là lúc tâm hồn ta được gột rửa. Ta thấy tự hào về di sản của cha ông, thấy yêu thêm tiếng mẹ đẻ.

Do vậy, lễ khai bút thư pháp viết Truyện Kiều không chỉ là một thú chơi tao nhã ngày, lễ hội đơn thuần, mà là một hành trình trở về nguồn cội, là cách để những giá trị nhân văn cao đẹp của văn học cổ điển, giá trị Truyện Kiều, tinh thần nhân văn của Đại thi hào Nguyễn Du tiếp tục tuôn chảy trong mạch sống đương đại.

Sông Hàn