Lan tỏa kỹ năng phòng tránh lừa đảo trực tuyến trong cộng đồng

Biểu tượng ứng dụng TikTok trên màn hình điện thoại di động. Ảnh minh họa: Kyodo/TTXVN

Đây là lần đầu tiên TikTok triển khai đồng bộ việc gửi các cảnh báo về lừa đảo trực tuyến đến với người dùng ngay trên nền tảng, qua đó liên tục nhắc nhở người dùng các nguy cơ và giúp người dùng kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ dữ liệu cá nhân hoặc tương tác với nội dung không xác thực. Cảnh báo trực tiếp trong ứng dụng là nỗ lực của TikTok trong việc nâng cao năng lực tự bảo vệ của người dung thông qua các hình thức tương tác ngay tại điểm tiếp xúc nội dung.

Hệ thống cảnh báo của TikTok tập trung vào ba dạng lừa đảo trực tuyến phổ biến nhất hiện nay gồm: việc làm giả, lừa đảo quà tặng và lừa đảo tình cảm. Các cảnh báo được thiết kế ngắn gọn, dễ hiểu và xuất hiện định kỳ nhằm hình thành thói quen cảnh giác tự nhiên cho người dùng.

Các cảnh báo được thể hiện dưới nhiều hình thức. Theo đó, hãng thông báo trong ứng dụng (in-app notification) hiển thị ngay trong nền tảng. Cảnh báo trên thanh tìm kiếm: Khi người dùng chủ động nhập các từ khóa có liên quan vào thanh tìm kiếm trên nền tảng như nhận quà 0 đồng, link nhận thưởng, tuyển dụng gấp…, TikTok sẽ hiển thị thông báo cảnh báo cùng đường dẫn đến trang H5 #LuaDaoTrucTuyen2025 - nơi tổng hợp các thông tin và hướng dẫn cách phòng chống lừa đảo trực tuyến từ các chuyên gia và các nhà sáng tạo nội dung trên TikTok. TikTok cũng gửi email cảnh báo đến tài khoản email được người dùng đăng kí.

Thời gian tới, chiến dịch sẽ tiếp tục mở rộng với ba video chủ đề (hero videos) và hai hội thảo được livestream trên nền tảng TikTok, nhằm duy trì trao đổi về an toàn mạng và lan tỏa kỹ năng phòng tránh lừa đảo trực tuyến trong cộng đồng.

Năm 2024, TikTok ghi nhận lượng lớn nội dung lừa đảo xuất hiện trên nền tảng, đã xóa hơn 400.000 video liên quan đến lừa đảo, trong đó 97% được hệ thống phát hiện và chặn gỡ. Người dùng nếu thấy nội dung lừa đảo có thể báo cáo nội dung nghi ngờ trong ba giây.

Meta - Tập đoàn sở hữu các mạng xã hội Facebook, Instagram, Messenger trong 6 tháng của năm 2025 đã gỡ bỏ hơn 5,4 triệu nội dung trên Facebook và 14.000 nội dung trên Instagram tại Việt Nam do vi phạm chính sách về gian lận, lừa đảo và gây hiểu lầm. Trong đó, hơn 94% nội dung vi phạm trên Facebook và 76% nội dung trên Instagram được hệ thống tự động phát hiện và xử lý trước khi người dùng báo cáo.

Ngoài ra, hơn 116.000 tài khoản trên Facebook và 28.000 tài khoản trên Instagram tại Việt Nam đã bị đình chỉ do vi phạm; trong đó 65% trên Facebook và 93% trên Instagram được phát hiện và gỡ bỏ tự động. Trên Marketplace, hơn 444.000 bài đăng đáng ngờ bị chặn.

Việc các nền tảng siết chặt kiểm soát là cần thiết trong bối cảnh các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi. Cơ quan chức năng liên tục cảnh báo người dùng về sự gia tăng lừa đảo trực tuyến. Tại sự kiện khởi động chiến dịch “Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025”, theo đại diện Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, năm 2024 thiệt hại do lừa đảo qua mạng tại Việt Nam ước tính gần 20.000 tỷ đồng. Hơn 125.000 website giả mạo, mạo danh cơ quan, tổ chức được ghi nhận, với hàng trăm kịch bản, chiêu trò ngày càng tinh vi. Con số thực tế có thể cao hơn vì nhiều nạn nhân không trình báo.

Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khuyến nghị người dùng Internet ghi nhớ quy tắc "5 luôn" và "5 không". Cụ thể, "5 không" gồm: không chia sẻ dữ liệu cá nhân; không tiết lộ mã OTP; không bấm vào đường link, pop-up quảng cáo nghi ngờ; không mở tệp tin lạ gửi qua email hay ứng dụng nhắn tin; không làm theo yêu cầu chuyển tiền của người lạ; còn "5 luôn" là: luôn ý thức bảo mật thông tin cá nhân; luôn đặt mật khẩu mạnh và thay đổi thường xuyên; luôn dùng phần mềm uy tín, có bản quyền; luôn cập nhật kiến thức an ninh mạng và luôn cảnh giác khi giao dịch online.

Hoàng Vân (TTXVN)