Lan tỏa lòng yêu nước từ ngôi nhà ghi dấu chân Người

Tròn 80 năm kể từ ngày Bác Hồ về ở, làm việc, ngôi nhà nhỏ của gia đình cụ Nguyễn Thị An đã trở thành “địa chỉ đỏ”, nơi kết nối, trao truyền và lan tỏa tinh thần yêu nước, niềm tự hào hai lần được đón Bác Hồ.

Trao truyền ngọn lửa cách mạng

Trở lại những ngày tháng lịch sử cách đây tròn 80 năm, chiều 23-8-1945, trên đường từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội, Bác Hồ đã dừng chân tại nhà cụ Nguyễn Thị An tại làng Phú Gia bên sông Hồng.

Trong ba ngày (từ 23 đến 25-8-1945), Người đã làm việc với các đồng chí: Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Trần Đăng Ninh, Nguyễn Lương Bằng… để bàn thảo, chỉ đạo, chuẩn bị cho Ngày Quốc khánh. Từ nơi đây, những quyết sách trọng đại đã được đưa ra, mở đường cho sự ra đời của nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.

Nhà cụ Nguyễn Thị An tại Phú Gia, phường Phú Thượng, thành phố Hà Nội. Ảnh: Nguyên Anh

Sau khi dừng chân và làm việc tại nhà cụ Nguyễn Thị An, Bác đã tới ngôi nhà 48 phố Hàng Ngang (nay thuộc phường Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội) khởi thảo bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cụ Nguyễn Thị An là vợ của cụ Công Ngọc Lâm, Chánh tổng có uy tín ở làng Phú Gia (nay là phường Phú Thượng, Hà Nội), được nhân dân kính trọng. Gia đình cụ nổi tiếng thanh liêm, yêu nước, được Trung ương Đảng tin tưởng chọn làm cơ sở cách mạng. Ngôi nhà cụ Nguyễn Thị An thời điểm trước Cách mạng Tháng Tám đã trở thành chỗ dựa an toàn cho nhiều cán bộ cách mạng hoạt động bí mật. Trong những ngày Bác Hồ lưu lại gia đình, cụ Nguyễn Thị An chính là người trực tiếp lo toan việc cơm nước cho Người.

Ngôi nhà cụ Nguyễn Thị An là nơi Bác Hồ từng ở, làm việc (từ ngày 23 đến ngày 25-8-1945) trước khi về số nhà 48 Hàng Ngang khởi thảo bản Tuyên ngôn độc lập. Ảnh: Nguyên Anh

Sau năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hai lần trở lại Phú Gia và ghé thăm gia đình cụ Nguyễn Thị An. Đó là ngày 24-11-1946, ngay sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm gia đình cụ. Buổi sáng, Người dùng cơm cùng gia đình. Buổi chiều, Bác đã gặp gỡ cán bộ khu Lãng Bạc, chính quyền và các đoàn thể địa phương, căn dặn tinh thần đoàn kết, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến trường kỳ.

Đến ngày mùng Một Tết Đinh Dậu (31-1-1957), Bác Hồ lại một lần nữa trở lại Phú Gia. Trong chuyến đi này, Người đã đi thăm các cơ sở cách mạng như nhà cụ Công Văn Ái, nhà bà Hai Vẽ, nhà cụ Nguyễn Thị An. Cùng đi với Bác có đồng chí Trần Danh Tuyên là Bí thư Thành ủy Hà Nội.

Nhà cụ Nguyễn Thị An ngày nay đã trở thành "địa chỉ đỏ", nơi lan tỏa tinh thần yêu nước, trao truyền ngọn lửa cách mạng. Ảnh: Nguyên Anh

Hai lần trở lại Phú Gia của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện tình cảm gần gũi, gắn bó của Bác Hồ với nhân dân Phú Gia. Những tình cảm mà Bác dành cho nhân dân nơi đây đã có tác động to lớn, nhân lên tinh thần yêu nước, trao truyền ngọn lửa cách mạng và lưu truyền qua nhiều thế hệ người dân Phú Thượng hôm nay.

Tiếp nối truyền thống yêu nước của gia đình, các con cháu cụ Nguyễn Thị An đã tích cực tham gia kháng chiến, dốc sức bảo vệ quê hương. Trong số đó có ông Công Ngọc Dũng, cháu nội của cụ Nguyễn Thị An là người nhiều thập kỷ nay vẫn gắn bó với công việc trông coi, gìn giữ di tích, coi đó là phần trách nhiệm thiêng liêng của dòng họ đối với quê hương, đất nước.

Ông Công Ngọc Dũng, cháu nội của cụ Nguyễn Thị An, hiện trông coi, gìn giữ di tích. Ảnh: Nguyên Anh

Theo chia sẻ của ông Công Ngọc Dũng, tại di tích nhà cụ Nguyễn Thị An hiện còn lưu giữ nhiều kỷ vật như bộ tràng kỷ, chiếc sập gỗ, chậu đồng, máy chữ, vali mây của Bác Hồ. Mỗi kỷ vật đều gợi nhớ đến hình ảnh vị lãnh tụ giản dị, gắn bó máu thịt với nhân dân, dành trọn cuộc đời để phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân.

Nhân lên lòng yêu nước từ địa chỉ đỏ

Để trao truyền và lan tỏa tinh thần yêu nước, năm 1984, thành phố Hà Nội đã gắn biển “di tích cách mạng - kháng chiến” cho ngôi nhà cụ Nguyễn Thị An tại phường Phú Thượng. Năm 1996, nơi đây chính thức trở thành Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, mở cửa đón đồng bào và du khách. Các đợt tu bổ năm 1998, 2004, 2015 đã giúp di tích được bảo tồn, nhưng vẫn giữ nguyên nét mộc mạc vốn có.

Nhân dân Phú Thượng dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 80 năm Người về ở và làm việc tại Phú Thượng. Ảnh: Thùy Linh

Ngày 8-12-2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xếp hạng nhà cụ Nguyễn Thị An là Di tích lịch sử quốc gia. Đây là sự khẳng định giá trị lịch sử – văn hóa của công trình, đồng thời cũng là niềm tự hào không chỉ của nhân dân Phú Thượng, mà của toàn Thủ đô và cả nước.

Ngày 15-4-2022, HĐND quận Tây Hồ đã phê duyệt dự án tu bổ, tôn tạo di tích nhà cụ Nguyễn Thị An với tổng mức đầu tư hơn 5,8 tỷ đồng. Các hạng mục gồm: tu bổ nhà lưu niệm, bếp ăn, khu vệ sinh, cổng, sân vườn, tường rào, hệ thống điện chiếu sáng… Dự án đã hoàn thành vào năm 2025, qua đó bảo tồn nguyên trạng, tiếp tục nâng cao giá trị giáo dục truyền thống cho các thế hệ.

Đông đảo các tầng lớp nhân dân phường Phú Thượng dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Di tích lịch sử quốc gia - Nhà cụ Nguyễn Thị An. Ảnh: Nguyên Anh

Vào đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, kỷ niệm 80 năm Ngày Bác Hồ về ở và làm việc tại Phú Thượng, Đảng ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Phú Thượng đã tổ chức: “Lễ gắn biển công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở và làm việc tại nhà cụ Nguyễn Thị An, Phú Gia, phường Phú Thượng, thành phố Hà Nội”.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Phú Thượng Nguyễn Quốc Hà xúc động chia sẻ, di tích nhà cụ Nguyễn Thị An, nơi Bác Hồ kính yêu từng ở và làm việc mãi mãi là một địa chỉ thiêng liêng, là niềm tự hào của quê hương Phú Thượng. Trách nhiệm của mỗi chúng ta hôm nay là giữ gìn, phát huy giá trị to lớn của di tích, để nơi đây không chỉ là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cho thế hệ mai sau, mà còn trở thành điểm đến văn hóa - lịch sử tiêu biểu của Thủ đô”.

Các thế hệ phường Phú Thượng tại lễ gắn biển công trình Di tích lịch sử nhà cụ Nguyễn Thị An. Ảnh: Nguyên Anh

Hằng năm, vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, nhà cụ Nguyễn Thị An lại trở thành điểm sinh hoạt chính trị, là nơi đông đảo các tầng lớp nhân dân, nơi học sinh, đoàn viên, cán bộ, chiến sĩ tìm về để dâng hương, tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ngắm nhìn những kỷ vật giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh đang lưu giữ nơi đây, mỗi người như được trở lại những ngày tháng lịch sử, được hòa trong tinh thần bất khuất của toàn dân tộc với khát khao giành độc lập, tự do. Từ đó, lan tỏa lòng yêu quê hương, niềm tự hào và khát vọng xây dựng đất nước hùng cường như mong muốn của Bác Hồ.

Hương Ly