Lan tỏa thông điệp 'tiết kiệm năng lượng - phát triển bền vững - nâng cao năng lực cạnh tranh'

Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công cùng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương); đại diện Hội Khoa học và công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả Việt Nam (VECEA); một số hội, hiệp hội, chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng; và các doanh nghiệp …

Hội nghị nhằm tập trung vào việc phổ biến cập nhật, quán triệt đầy đủ các chủ trương, chính sách và quy định pháp luật mới, nhất là các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả gắn với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và lộ trình chuyển dịch năng lượng.

Hội nghị thu hút đông đảo sự quan tâm của đại diện các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp

Phát biểu tại hội nghị, ông Phạm Thành Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương), cho biết biến đổi khí hậu đã và đang tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế - xã hội, an ninh năng lượng và phúc lợi của người dân. Cam kết của Việt Nam tại COP26 về mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong tiến trình chuyển dịch năng lượng công bằng, bền vững.

Trong bối cảnh đó, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ là một giải pháp kỹ thuật - quản trị, mà còn là “nguồn năng lượng thứ nhất”, chi phí thấp, phát huy ngay, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm phát thải khí nhà kính và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Những năm qua, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã đạt nhiều kết quả tích cực. Nhiều địa phương đã xây dựng kế hoạch hành động; nhiều doanh nghiệp triển khai quản trị năng lượng, thay thế thiết bị hiệu suất cao, tham gia kiểm toán năng lượng định kỳ; phong trào hộ gia đình, tòa nhà xanh, chiếu sáng hiệu quả tiếp tục lan tỏa.

Tuy nhiên, trước yêu cầu mới về tăng trưởng xanh, chuyển dịch năng lượng và thị trường carbon, chúng ta vẫn còn không ít khó khăn: chi phí đầu tư ban đầu lớn, thiếu mô hình tài chính phù hợp; năng lực quản trị năng lượng chưa đồng đều; dữ liệu, đo lường - báo cáo - thẩm tra (MRV) cần được chuẩn hóa; nhận thức xã hội ở một số nơi còn hạn chế…

Ông Phạm Thành Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) nhấn mạnh 7 nhóm giải pháp nhằm lan tỏa thông điệp “tiết kiệm năng lượng - phát triển bền vững - nâng cao năng lực cạnh tranh”

Để đưa chính sách vào thực tiễn, ông Phạm Thành Trung nhấn mạnh 7 nhóm giải pháp:

Thứ nhất, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và hướng dẫn thực thi.

Các bộ, ngành, địa phương cần rà soát, cập nhật kịp thời các chương trình, kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; đồng bộ hóa với chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, quy hoạch năng lượng; cụ thể hóa trách nhiệm của cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; quy định rõ tiêu chí, lộ trình thay thế thiết bị hiệu suất thấp, tăng cường kiểm tra, giám sát gắn với cơ chế khuyến khích - ràng buộc phù hợp.

Thứ hai, chuẩn hóa kiểm toán năng lượng và quản trị năng lượng doanh nghiệp.

Đề nghị các cơ sở trọng điểm thực hiện kiểm toán năng lượng đúng kỳ hạn, trên nền tảng dữ liệu tin cậy; xây dựng kế hoạch tiết kiệm năng lượng khả thi, có mục tiêu và mốc kiểm chứng hằng năm; bố trí người quản lý năng lượng đủ năng lực; áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế (ví dụ ISO 50001) tùy điều kiện thực tế.

Thứ ba, thúc đẩy quản lý nhu cầu điện và chuyển đổi số dữ liệu năng lượng.

Quản lý phụ tải (DSM/DR) sẽ là chìa khóa giúp tối ưu hệ thống điện trong bối cảnh gia tăng nguồn năng lượng tái tạo. Cần mở rộng thí điểm, chuẩn hóa quy trình tham gia, cơ chế chia sẻ lợi ích, tích hợp công cụ số để đo - đếm - điều khiển thông minh. Đồng thời, đẩy nhanh xây dựng cơ sở dữ liệu năng lượng dùng chung, kết nối từ địa phương - doanh nghiệp đến bộ, ngành để phục vụ quản lý, hoạch định chính sách và MRV phát thải.

Thứ tư, nâng chuẩn hiệu suất năng lượng và mở rộng dán nhãn năng lượng.

Đề nghị các bộ, ngành liên quan, địa phương, hiệp hội, nhà sản xuất phối hợp cập nhật tiêu chuẩn, quy chuẩn theo thông lệ quốc tế; nâng tỷ lệ sản phẩm dán nhãn; tăng cường công tác hậu kiểm thị trường; khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nội địa hóa thiết bị hiệu suất cao với chi phí hợp lý.

Thứ năm, huy động tài chính xanh và mô hình ESCO.

Để vượt qua rào cản chi phí đầu tư ban đầu, cần đa dạng hóa nguồn vốn: tín dụng xanh, quỹ bảo lãnh, ESCO, phát hành trái phiếu xanh, cơ chế chia sẻ tiết kiệm. Đề nghị các định chế tài chính phối hợp cùng cơ quan quản lý, hiệp hội và doanh nghiệp xây dựng danh mục dự án mẫu, tiêu chí lựa chọn, tiêu chuẩn đo lường hiệu quả và cơ chế phân bổ rủi ro phù hợp.

Thứ sáu, lồng ghép sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với lộ trình giảm phát thải và thị trường carbon.

Doanh nghiệp cần chủ động kiểm kê khí nhà kính, xác định đường cơ sở và danh mục biện pháp giảm nhẹ chi phí thấp - trong đó các giải pháp tiết kiệm năng lượng thường mang lại hiệu quả tức thì. Việc chuẩn bị dữ liệu và minh chứng tin cậy ngay từ bây giờ sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt cơ hội khi thị trường carbon đi vào vận hành, đồng thời đáp ứng yêu cầu của chuỗi cung ứng toàn cầu về phát thải.

Cuối cùng, truyền thông - nâng cao nhận thức và đào tạo nguồn nhân lực.

Các hoạt động truyền thông cần đi vào chiều sâu, có tính tương tác, dựa trên những câu chuyện thành công cụ thể, dễ nhân rộng. Song song, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ quản lý nhà nước, cán bộ quản trị năng lượng tại doanh nghiệp, chuyên gia kiểm toán năng lượng và lực lượng thực thi tại cơ sở.

Qua đó, Bộ Công Thương cam kết tiếp tục đồng hành cùng các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp thông qua hoàn thiện văn bản hướng dẫn; xây dựng cẩm nang thực thi; duy trì đầu mối tư vấn, giải đáp; thúc đẩy chuyển đổi số dữ liệu năng lượng; huy động các chương trình hợp tác quốc tế, nguồn lực tài chính - công nghệ để hỗ trợ các dự án sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có tính lan tỏa thông điệp “tiết kiệm năng lượng - phát triển bền vững - nâng cao năng lực cạnh tranh”.

Ông Mã Khai Hiền, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển về tiết kiệm năng lượng tham luận về hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: cơ hội và thách thức khi luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả sửa đổi, bổ sung có hiệu lực

Ông Trương Minh Tú, đại diện Vụ pháp chế, Bộ Công Thương phổ biến những chính sách mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Cùng ngày, Bộ Công Thương ra mắt Cộng đồng Hiệu quả năng lượng Việt Nam - Thúc đẩy kết nối, chia sẻ tri thức vì mục tiêu tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên xanh.

Cộng đồng Hiệu quả năng lượng Việt Nam là nền tảng trực tuyến chuyên biệt được thiết kế để kết nối cộng đồng các cá nhân - tổ chức, chia sẻ tri thức, kinh nghiệm và lan tỏa các công nghệ, giải pháp, mô hình sáng tạo trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng.

Nền tảng này được xây dựng và vận hành trong khuôn khổ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (VNEEP3), do Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) chủ trì.

Kim Huệ