Lán trại công nhân mọc trên đất rừng

Năm 2020, UBND xã Ninh Phước kiểm tra, phát hiện 37 trường hợp làm nhà tạm trái phép; qua đó, xử phạt vi phạm hành chính đối với 11 trường hợp, đã có 5 trường hợp nộp phạt 17 triệu đồng. Từ đầu năm đến nay, UBND xã kiểm tra, ra quyết định xử phạt 8 trường hợp xây dựng nhà trái phép với số tiền phạt 23 triệu đồng.

Trong vai người tìm thuê đất để mở lán trại cho công nhân thực hiện dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1, chúng tôi được người dân giới thiệu gặp ông Linh - người có nhiều đất cho thuê ở xã Ninh Phước, thị xã Ninh Hòa. Sau khi biết được nhu cầu, ông Linh đon đả: “Các anh muốn thuê diện tích bao nhiêu cũng có. Tôi đã san ủi mặt bằng và cho các doanh nghiệp thuê hơn 20.000m2 đất với giá rẻ”. Sau đó, ông Linh đưa chúng tôi đến một khu đất đang được san mặt bằng rộng khoảng 10.000m2 và ra giá: “Khu đất này quá thuận lợi để các anh xây lán trại cho công nhân vì gần dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1. Nếu các anh tự san lấp mặt bằng, tiền thuê 1.000m2 đất 50 triệu đồng/năm, còn nếu tôi san lấp mặt bằng, giá thuê 60 triệu đồng/năm; điện, nước tôi sẽ đấu nối đến tận nơi”. Chỉ tay lên lưng chừng núi Hòn Hèo, ông Linh khoe khu đất đó cũng là của ông, sắp tới, ông tiếp tục san mặt bằng cho các doanh nghiệp thuê.

Từ triền núi Hòn Hèo, phóng tầm mắt về phía biển, hàng chục dãy nhà ở cho công nhân nằm san sát bên nhau. Những ngôi nhà này thuộc diện nhà tiền chế, khung lắp ghép, tường vật liệu nhẹ cách nhiệt, mái tôn. Đây là nơi ăn ở, sinh hoạt của các công nhân. Nhà làm theo từng dãy, mỗi dãy 8 - 10 phòng. Qua tìm hiểu của chúng tôi, những dãy nhà này do các doanh nghiệp, nhà thầu thực hiện các hạng mục dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 dựng lên để cho công nhân, chuyên gia ở trong thời gian thực hiện dự án. Đơn cử, năm 2020, Công ty Jurong Engineering Limitted - nhà thầu phụ của dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 đã thuê 2.500m2 đất tại thôn Ninh Yển, xã Ninh Phước để xây nhà ở cho công nhân; thời gian thuê 30 tháng, từ ngày 1-6-2020 đến 31-12-2022. Trong khoảng thời gian từ ngày 25-2 đến 15-3, công ty đã xây dựng trên khu đất này tổng cộng 10 công trình: Nhà ở, khu bếp ăn, khu vệ sinh, nhà bảo vệ, tường rào… với diện tích xây dựng hơn 916m2. Điều đáng nói, công ty này đã sử dụng sai mục đích sử dụng đất vì toàn bộ diện tích đất trên thuộc đất rừng sản xuất.

Khu nhà ở công nhân nằm ven núi.

Hệ lụy

Qua tìm hiểu của chúng tôi, từ giữa năm 2020 đến nay, trên địa bàn xã Ninh Phước có khoảng 3.400 công nhân ở nhiều nơi tới sinh sống, lao động. Để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của lượng lớn công nhân sinh sống ở khu vực này, nhiều nhà hàng, quán nhậu, dịch vụ vui chơi, giải trí mọc lên như nấm. Kéo theo đó là tình trạng chèo kéo, tranh giành khách, bảo kê làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp về an ninh trật tự. Bà K. - người dân ở đây cho biết: “Kể từ ngày có lượng lớn công nhân tới sinh sống, hàng quán, cơ sở dịch vụ mọc lên đã xảy ra nhiều vụ việc mâu thuẫn, đánh nhau. Bên cạnh đó, tệ nạn lô đề, cho vay nặng lãi, quán hát, cắt tóc kèm massage trá hình vốn dĩ trước đây ở làng quê yên bình này không có thì hiện nay đầy rẫy gây náo loạn xóm làng”.

Các quán hàng phục vụ công nhân mọc lên san sát.

Ngoài ra, với tổng dân số của xã Ninh Phước chỉ khoảng 7.000 người, hiện nay có thêm 3.400 người đã khiến công tác quản lý tạm trú, tạm vắng trên địa bàn gặp khó khăn; đồng thời khiến môi trường ngày càng bị ô nhiễm do rác thải, nước thải chưa được thu gom, xử lý kịp thời. Mặt khác, vì khu vực này xa khu dân cư nên các công nhân thường mua đồ tích trữ để sử dụng, trong đó có cả xăng, dầu nên nguy cơ mất an toàn về cháy nổ rất cao. Đặc biệt, hiện nay, phần lớn các lán trại này đều xây dựng dưới chân núi, tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở vào mùa mưa bão.

Tại buổi làm việc mới đây với UBND xã Ninh Phước, bà Nguyễn Thị Hồng Hải - Phó Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa lo lắng, đa phần diện tích đất của xã Ninh Phước đều nằm trong quy hoạch phát triển Khu Kinh tế Vân Phong. Do vậy, nếu xã Ninh Phước không kịp thời xử lý những công trình trái phép này thì sau này không có căn cứ để giải quyết trong việc đền bù, giải tỏa, thu hồi đất phục vụ các dự án phát triển Khu Kinh tế Vân Phong.

Cần hướng giải quyết

Ông Nguyễn Ngọc Hoàng - Chủ tịch UBND xã Ninh Phước: Địa phương đã yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp chứng minh thư nhân dân của từng công nhân và lập danh sách để quản lý. Trên cơ sở đó, chuyển Công an xã thực hiện kiểm tra, quản lý theo nghiệp vụ. Đồng thời, địa phương đề nghị công ty tăng cường giáo dục, quản lý công nhân. Tuy tình trạng trộm cắp có xảy ra nhưng hiện nay đã hạn chế vì các đơn vị đã bố trí lực lượng bảo vệ chuyên nghiệp. Trên địa bàn xã có xảy ra một số vụ việc mâu thuẫn nhưng là vụ việc nhỏ và đều đã được giải quyết; đến nay, chưa xuất hiện tình trạng bảo kê, cho vay nặng lãi tại đây.

Làm việc với địa phương, đại diện Công ty Jurong Engineering Limitted đề nghị chính quyền xem xét cho khu lán trại của công ty được tồn tại 3 năm để phục vụ cho việc ăn ở sinh hoạt của công nhân. Công ty cam kết thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, an toàn phòng cháy, chữa cháy. Công ty cam kết tự nguyện tháo dỡ, di dời các công trình tạm nói trên và hoàn trả mặt bằng khi thực hiện xong dự án hoặc khi cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất để thực hiện dự án khác theo quy hoạch.

Ông Nguyễn Ngọc Hoàng - Chủ tịch UBND xã Ninh Phước kiến nghị, dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phòng 1 triển khai sẽ có lượng lớn công nhân tới làm việc. Do vậy, để bảo đảm dự án xây dựng đúng tiến độ, xã mong muốn thị xã đề xuất UBND tỉnh xem xét, tạo điều kiện cho các nhà thầu thuê đất xây lán trại, phục vụ nhu cầu ăn ở cho công nhân.

Bà Nguyễn Thị Hồng Hải cho biết, qua kiểm tra, UBND xã Ninh Phước chưa thực hiện nghiêm túc, đầy đủ chỉ đạo của UBND thị xã Ninh Hòa về công tác quản lý đất đai, xây dựng. Do vậy, UBND thị xã yêu cầu, thời gian tới, UBND xã Ninh Phước khẩn trương kiểm tra, rà soát lại tất cả trường hợp xây dựng, chuyển đổi đất trái phép; trên cơ sở đó, ra quyết định xử phạt đối với những trường hợp thuộc thẩm quyền của xã, những trường hợp vượt quá thẩm quyền, báo cáo thị xã giải quyết. Dự kiến, sắp tới, dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 sẽ tăng lên 7.000 công nhân làm việc. Do vậy, xã Ninh Phước phải có phương án về quản lý tạm trú, tạm vắng, thu gom rác thải, nước thải, bảo đảm an ninh trật tự… Thời gian tới, UBND thị xã sẽ báo cáo và xin chủ trương của tỉnh để giải quyết vấn đề này.

NHÓM PV