Theo các cụ cao niên trong làng, làng hương Đông Khê có tuổi đời trên 300 năm. Điều đặc biệt khiến thương hiệu hương Đông Khê tồn tại đến ngày nay là bởi hương ở đây được làm từ nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên cùng với mùi thơm nồng nàn, khó quên. Năm 2015, làng nghề hương Đông Khê được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa công nhận là “Làng nghề hương truyền thống”.
Tuy nghề làm hương có mùa vụ quanh năm, nhưng vào tháng cuối năm, không khí làm việc ở làng nghề rất khẩn trương, nhộn nhịp. Mỗi nhà đều tất bật với để hoàn thành những đơn hàng cuối năm trả cho khách.
Theo ông Đoàn Văn Mậu (64 tuổi, ở làng Đông Khê, xã Hoằng Quỳ) cho biết, để cho ra một mẻ hương tốt, người làm hương phải chuẩn bị các loại nguyên liệu chính như tăm hương, nhựa trám, bột bài.
Phần tăm hương được làm chủ yếu từ tre, nứa hoặc vầu được vót nhỏ xong mang đi nhuộm chân và phơi khô.
Người làm hương Đông Khê thường dùng nhựa cây trám trộn với bột than từ cây lạc, cây vừng tạo ra chất kết dính làm hương.
Khi lăn nhựa xong, những người thợ tỉ mỉ dùng tay lăn bột bài - loại bột tạo nên hương thơm của cây hương.
Tiếp đến, người thợ cho cho chạy qua máy cuộn để bột bài bám đều vô thân cây hương.
Sau khi hoàn tất các công đoạn, hương sẽ được mang đi phơi. Nắng gió sẽ làm hương khô, màu sắc đẹp và giữ nguyên mùi thơm.
“Tùy thuộc vào bí quyết của từng người thợ, từng gia đình với sự gia giảm thành phần hương liệu theo tỷ lệ thích hợp mà tạo nên hương thơm khác biệt”, ông Mậu cho biết thêm.
Trải qua nhiều công đoạn cầu kỳ cùng đôi bàn tay khéo léo, những người thợ Làng hương Đông Khê đã làm ra những cây hương đẹp, tròn đều, được người tiêu dùng ưa chuộng.
Có hai loại hương tạo nên thương hiệu của Làng hương Đông Khê đó là hương sào và hương tăm. Đây là 2 loại hương được ưa chuộng bởi mùi thơm nhẹ nhàng, cháy đều đến cuối, tàn hương uốn vòng lại trên bát hương, tượng trưng cho những điềm tốt lành. Hiện tại giá bán hương tăm Đông Khê khoảng 30-35 nghìn đồng/100 cây. Hương sào dao động từ 55-95 nghìn đồng/10 cây.
Những bó hương thành phẩm được người dân đóng gói cẩn thận, sẵn sàng phục vụ bà con gần xa đón Tết. Thị trường tiêu thụ hương Đông Khê tương đối ổn định, mang lại thu nhập khá cho người lao động và các hộ kinh doanh mỗi dịp Tết.
Hoàng Đông – Phương Đỗ