Làng 'Tiến sĩ' nuôi dưỡng truyền thống hiếu học

Làng có 12 Tiến sĩ Nho học

Đưa chúng tôi đi thăm Đền thờ Thành hoàng làng Đỗ Khắc Chung, ông Nguyễn Văn Vinh, Trưởng thôn Quan Tử, Trưởng Tiểu ban di tích làng Quan Tử thông tin: Tuy làng không phải là nơi sinh ra thành hoàng làng, nhưng lại là nơi nhân vật lịch sử này để lại dấu ấn trong cuộc đời của mình lúc chưa nắm giữ những trọng trách trong triều đình nhà Trần, nên nhân dân phong Ngài làm Thành hoàng làng.

Tưởng nhớ công lao ông của ông trong việc “gieo mầm” tri thức, người dân làng Quan Tử phong ông làm Thành hoàng làng và lập đền thờ

Tại bản khai “thần tích - thần sắc” làng Quan Tử có ghi: “Ông Đỗ Khắc Chung nguyên người Giáp Sơn, tỉnh Hải Dương, lúc ít tuổi có tài văn võ, học hành rất thông minh, lúc chưa hiển đạt, có đi chơi đến làng, thấy nhân dân phong tục thuần hậu mà ít học hành, Ngài mới lập trường dạy học, nhờ đó nhân dân học tập thông thái, thành ra một làng có ý nghĩa...”.

Kể từ khi thầy giáo Đỗ Khắc Chung về làng dạy học, làng xuất hiện hàng trăm danh nho, nhiều người đỗ đạt cao, tạo nên truyền thống khoa bảng. Ông chính là người “gieo mầm” tri thức cho người dân trong làng. Ông Nguyễn Văn Vinh cho biết thêm: Chỉ tính hàng Tiến sĩ Nho học, làng Quan Tử đã có tới 12 người, gồm: Nguyễn Từ, Lê Thúc Chẩn, Nguyễn Tộ, Nguyễn Chinh, Nguyễn Tư Phúc, Trần Doãn Hựu, Lê Đức Toản, Đặng Thận, Lê Khiết, Đặng Điềm, Nguyễn Phu Hựu, Vũ Doãn Tư, trong đó có nhiều nhân vật giữ những vị trí quan trọng trong các triều đại phong kiến Việt Nam. Ngoài ra, làng còn có nhiều người đỗ trung khoa (học vị hương ống, cử nhân) và tiểu khoa (học vị sinh đồ, tú tài). Tên tuổi của 12 Tiến sĩ Nho học đều có trên bia thờ tại đền Thành hoàng Đỗ Khắc Chung. Danh sách các vị Tiến sĩ đỗ đạt sau này được lưu riêng và được truyền lại theo từng thế hệ già làng. Làng còn có tên gọi khác là làng “Tiến sĩ”.

Nuôi dưỡng truyền thống hiếu học

Trải qua mấy trăm năm, truyền thống hiếu học đã ăn sâu vào máu thịt của mỗi người dân làng Quan Tử. Ông Nguyễn Huy Lập, Phó chủ tịch UBND xã Sơn Đông cho biết: Toàn xã có 44 Tiến sĩ, trong đó 39 Tiến sĩ của làng Quan tử, 13 tiến sĩ được ghi tên ở Quốc tử giám. Với truyền thống là các dòng họ có bề dày lịch sử hiếu học, thế hệ ngày nay vẫn duy trì truyền thống mà tiền nhân để lại bằng cách hướng các con, cháu tu nghiệp theo con đường học tập.

Danh sách những Tiến sĩ của Làng được thôn lưu giữ để giáo dục truyền thống hiếu học cho thế hệ trẻ

Ông Nguyễn Văn Vinh, Trưởng thôn Quan Tử cho biết: Thôn Quan Tử hiện có 286 hộ, 956 khẩu, người dân vẫn tâm niệm, dù kinh tế có thể không khá giả nhưng truyền thống hiếu học được coi là tài sản vô giá của làng. Hầu hết học sinh, sinh viên trong làng đều có kết quả học tập tương đối ấn tượng. Nhiều em điều kiện gia đình khó khăn nhưng nhờ nghị lực và sự quyết tâm, các em đã trở thành những học sinh nghèo vượt khó tiêu biểu của làng.

Em Nguyễn Hải An, học sinh lớp 7A, Trường THCS Sơn Đông cho biết: Năm học lớp 6, em thi HSG môn Tiếng Anh, tuy không được giải nhưng cũng là dịp để em học hỏi kinh nghiệm từ các bạn và sẽ cố gắng học tập hơn nữa để xứng đáng là người con làng Tiến sĩ.

Hàng năm, học sinh giỏi của thôn đều thực hiện nghi thức dâng hương tưởng nhớ công ơn thầy giáo Đỗ Khắc Chung và được nghe về truyền thống hiếu học của làng

Để khuyến khích con em học tập, hoạt động khuyến học của làng được duy trì, theo Trưởng thôn Quan Tử, thôn thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên dương, khen thưởng cho học sinh có thành tích học tập xuất sắc vào dịp đầu năm học để các em có sự chuẩn bị tốt nhất cho năm học mới. Trước khi tuyên dương, học sinh giỏi sẽ được vào Đền Quan Tử và Đình Bác Cổ để thực hiện nghi thức dâng hương tưởng nhớ công ơn của thầy giáo Đỗ Khắc Chung. Tại đây, các em được nghe về lịch sử của ngôi làng cổ, truyền thống hiếu học của làng được lưu truyền qua các thế hệ. Sau đó, các em sẽ báo cáo thành tích học tập của mình lên Thành Hoàng làng để được ngài chứng giám.

Năm học mới đã bắt đầu, tiếp nối truyền thống hiếu học của làng, học sinh thôn Quan Tử lại nô nức đến lớp, đến trường, tiếp tục học tập để đạt được nhiều thành tích cao, làm sáng danh dòng họ và quê hương.

Lê Thương