Lãnh đạo bằng cơ thể có trí tuệ

Bộ não có thể học chiến lược, nhưng cơ thể mới là nơi lưu trữ toàn bộ lịch sử căng thẳng, thất bại, tổn thương, kỳ vọng và những cuộc chạy nước rút kéo dài hàng thập kỷ. Và chính cơ thể mới là “kênh thông tin” trung thực nhất quyết định cảm xúc, hành vi, sự sáng suốt và mức độ hạnh phúc của một doanh nhân.

Chúng ta có thể nói rằng mình đã bình tĩnh. Nhưng nếu vai đang co lên, lưng thắt lại, hơi thở gấp, thì cơ thể đang nói điều ngược lại. Chúng ta có thể tuyên bố rằng mình tự tin. Nhưng nếu bụng dưới lạnh, tim nặng, bước chân nặng nề, thì cơ thể đang cho chúng ta tín hiệu về nỗi nghi ngờ rất thật. Và chúng ta có thể cố gắng “tích cực hóa” mọi thứ, nhưng nếu cơ thể vẫn đang ở trong trạng thái “sinh tồn”, thì tâm trí không thể nào hạnh phúc được.

Đó là lý do giới chuyên gia ngày càng đề cập đến Embodied Leadership - nghệ thuật lãnh đạo bằng một cơ thể có trí tuệ, có sự hiện diện và có khả năng điều hòa chính nó. Hạnh phúc doanh nhân không đến từ việc “nghĩ tích cực”, mà đến từ việc cơ thể được giải phóng khỏi căng thẳng tích lũy và trở lại trạng thái hài hòa tự nhiên.

Embodied leadership - dẫn dắt bằng trạng thái, không chỉ bằng lời

Cơ thể: Bộ não thứ hai và những ghi chép không bao giờ biến mất

Trong Holistic Wellness, chúng tôi thường nói rằng: “Cơ thể không bao giờ quên.

Còn tâm trí thì quên rất nhanh”. Dưới lớp da là một hệ thống gọi là “fascia” - lớp mạc kết nối toàn bộ cơ thể như một mạng nhện sống. Điều thú vị là fascia phản ứng trực tiếp với cảm xúc. Mỗi lần chúng ta chịu áp lực, vội vàng, tức giận, căng thẳng kéo dài, mạc cơ co lại và “ghi sổ” toàn bộ trải nghiệm đó.

Một doanh nhân 15 năm sẽ có vùng cổ tích tụ gánh nặng trách nhiệm, vùng ngực thu lại vì bao lần phải “chịu đựng”, vùng bụng bị thắt do những nỗi lo tài chính, vùng lưng dưới căng cứng bởi áp lực tồn đọng.

Điều nguy hiểm là những căng thẳng đó trở thành trạng thái mặc định của cơ thể, từ đó tạo ra tâm trí bất an, cảm xúc thiếu ổn định, năng lượng kiệt dần, khả năng ra quyết định suy giảm, và quan trọng nhất là hạnh phúc giảm mạnh dù sự nghiệp vẫn đang thành công. Chúng ta có thể thay đổi môi trường, thay đổi lịch trình, thay đổi cách nghĩ. Nhưng nếu không thay đổi trạng thái cơ thể, chúng ta sẽ vẫn quay lại vòng lặp mệt: Căng - cố - chịu - gồng.

Embodied leadership: Lãnh đạo bằng sự hiện diện của cơ thể

Embodied Leadership nói rằng: Người lãnh đạo không truyền cảm hứng bằng lời nói, mà bằng trạng thái năng lượng mà họ mang theo trong cơ thể. Một người lãnh đạo với vai thả lỏng, hơi thở sâu, ánh mắt mở, bước chân chắc, cơ thể ổn định, năng lượng ấm áp đi vào phòng họp, không cần nói, cũng khiến người khác cảm thấy an toàn và tin tưởng. Trạng thái cơ thể tạo ra “trường năng lượng” mà bất kỳ ai cũng cảm nhận được.

Ngược lại, một người bước vào phòng với ngực thu nhỏ, bụng nén chặt, hơi thở nông, cơ hàm cứng cho dù đang cười, người khác vẫn cảm nhận được sự căng thẳng toát ra từ họ.

Lãnh đạo là năng lượng trước khi là kỹ năng, mà năng lượng bắt đầu từ cơ thể.

Tại sao doanh nhân càng giỏi càng mất trí tuệ cơ thể?

Đây là một nghịch lý rất thật: Càng thành đạt, doanh nhân càng xa cơ thể mình. Bởi họ sống chủ yếu bằng sự phân tích, sự lý trí hóa, ý chí vượt ngưỡng, đánh đổi giấc ngủ, bỏ qua tín hiệu mệt mỏi, không cho phép bản thân “chậm lại”. Theo thời gian, họ vận hành như một “bộ não biết đi”, còn cơ thể chỉ là phương tiện để kéo trí óc đi tiếp.

Việc này tạo ra ba hệ quả nguy hiểm: Cơ thể rơi vào trạng thái sống sót - “survival mode”, không bao giờ thực sự hồi phục, ngay cả khi ngủ; Trí tuệ cảm xúc bị giảm mạnh, vì cơ thể là nền tảng của cảm xúc. Cơ thể càng đóng, EQ càng giảm; Mất kết nối với trực giác. Vùng bụng - nơi chứa trực giác - bị ức chế vì căng thẳng kéo dài.

Do đó, nhiều doanh nhân cảm thấy không còn hứng thú, không còn sự sáng suốt như xưa, không còn cảm giác “flow”, không còn niềm vui đơn giản trong công việc. Đây chính là dấu hiệu trí tuệ cơ thể đang tắt dần.

Hạnh phúc doanh nhân không phải là không có áp lực. Hạnh phúc là cơ thể đủ vững để chứa mọi áp lực mà không gãy. Embodied Leadership chính là nền tảng của sự vững vàng đó. Và khi cơ thể trở thành đồng minh, chứ không phải chiến trường, doanh nhân sẽ nhận ra một sự thật: hóa ra hạnh phúc chưa từng ở đâu xa, nó nằm ngay nơi cơ thể được thở một cách trọn vẹn.

(*) Chuyên gia sức khỏe Thân - Tâm - Trí

Nguyễn Thế Mai Chi