Lào Cai: Phát triển du lịch cộng đồng từ nền tảng nông nghiệp xanh ở vùng đất mây trắng

Khởi sắc từ phong trào xây dựng nông thôn mới

Nép mình giữa những dãy núi hùng vĩ, Lâm Thượng là vùng đất mang vẻ đẹp nguyên sơ, đậm đà bản sắc của đồng bào Tày, Dao, Nùng.

Trước đây, người dân chủ yếu trồng trọt nhỏ lẻ, thu nhập bấp bênh, hạ tầng thiếu đồng bộ. Nhưng từ khi chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được triển khai, vùng đất này đã thực sự “thay da đổi thịt”, trở thành điểm sáng của tỉnh Lào Cai.

Toàn cảnh xã Lâm Thượng nhìn từ trên cao.

Theo ông Phạm Trung Kiên - Bí thư Đảng ủy xã Lâm Thượng, xã được thành lập từ ngày 1/7/2025 trên cơ sở hợp nhất các xã Mai Sơn, Khánh Thiện, Tân Phượng và Lâm Thượng (thuộc huyện Lục Yên cũ). Ngay sau khi sáp nhập, Đảng bộ xã đã tập trung lãnh đạo, phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động sáng tạo, dám nghĩ dám làm và đạt nhiều kết quả quan trọng.

Kinh tế tiếp tục phát triển, đặc biệt là lĩnh vực thương mại, dịch vụ và du lịch cộng đồng. Các lễ hội văn hóa truyền thống được phục dựng và phát huy hiệu quả, trở thành điểm nhấn thu hút du khách.

Tổng sản lượng lương thực có hạt của xã đạt hơn 12.600 tấn; 3 sản phẩm OCOP được công nhận đạt chuẩn 3 sao trở lên; chương trình nông thôn mới được triển khai thực chất với 6/31 thôn đạt chuẩn nông thôn mới và 4 thôn đạt chuẩn kiểu mẫu.

Lượng khách du lịch hằng năm đạt trên 25.000 lượt, thu nhập bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 46,5 triệu đồng/năm.

Bên cạnh đó, kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ. 80% tuyến đường liên thôn, liên xóm được cứng hóa, thuận tiện cho giao thương và vận chuyển nông sản.

Có được kết quả đó là nhờ sự đồng lòng, hiến đất, góp công của người dân – hơn 800 hộ đã tự nguyện hiến 51.000 m² đất, đóng góp hàng nghìn ngày công và hơn 46 tỷ đồng để mở đường, xây trường, nhà văn hóa.

Ông Trần Văn Hoan - Trưởng phòng Kinh tế xã Lâm Thượng chia sẻ: “Điều đáng quý nhất là người dân hiểu rõ mình là chủ thể của chương trình nông thôn mới. Khi dân tin, dân đồng lòng, mọi việc đều thành công”.

Người dân Lâm Thượng trong trang phục truyền thống tham gia sinh hoạt văn hóa.

Những con đường mới mở, những hàng hoa rực rỡ hai bên đường thay cho hình ảnh cũ kỹ ngày nào. Nhà cửa khang trang, trường lớp được đầu tư, hệ thống điện - nước đảm bảo. Mỗi bản làng như khoác lên mình tấm áo mới, vừa tươi sáng, vừa thấm đẫm niềm tự hào.

Du lịch cộng đồng mở hướng phát triển vùng cao

Không chỉ dừng lại ở phát triển nông nghiệp xanh, Lâm Thượng còn tiên phong gắn xây dựng nông thôn mới với du lịch cộng đồng - một hướng đi phù hợp với tiềm năng và bản sắc địa phương.

Từ những ngôi nhà sàn truyền thống của người Tày, Dao, Nùng, nhiều hộ dân đã mạnh dạn cải tạo, giữ nguyên nét xưa, bổ sung tiện nghi để đón khách. Đến nay, xã có hàng chục homestay hoạt động ổn định, đón hàng nghìn lượt khách mỗi năm.

Chị Hoàng Thị Nẩy, chủ homestay tại thôn Nà Rì, chia sẻ: “Trước đây, chúng tôi chỉ làm nông, thu nhập bấp bênh. Giờ đón khách du lịch, vừa có thêm nguồn thu, vừa tự hào vì được giới thiệu văn hóa dân tộc mình.

Du khách thích ở lại vì họ được trải nghiệm ‘một ngày làm nông dân vùng cao’, được nghe hát then, uống rượu ngô, thưởng thức món ăn truyền thống”.

Nhà sàn truyền thống được cải tạo phục vụ du lịch cộng đồng.

Từ những mô hình ban đầu, du lịch cộng đồng nhanh chóng lan tỏa, trở thành hướng phát triển chủ lực. Thanh niên địa phương trở về quê mở dịch vụ homestay, làm hướng dẫn viên, đầu bếp, chế biến nông sản đặc sản phục vụ du khách. Các hợp tác xã và tổ hợp tác nông nghiệp - du lịch hình thành, góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, đồng thời giữ gìn văn hóa truyền thống.

Chị Hoàng Thị Xới, một hộ dân làm du lịch, cho biết: “Điều khiến du khách yêu thích Lâm Thượng chính là sự mộc mạc, nguyên sơ nhưng rất thân thiện. Chúng tôi đang học cách làm du lịch chuyên nghiệp hơn - biết quảng bá trên mạng, đăng bài, kết nối tour. Nhờ đó, khách từ Hà Nội, Hải Phòng, thậm chí cả khách nước ngoài cũng đã tìm đến nhiều hơn”.

Giữ gìn bản sắc, khơi nguồn sức mạnh nội sinh

Điều đặc biệt là dù đổi thay mạnh mẽ, Lâm Thượng vẫn giữ được “hồn cốt” văn hóa. Các lễ hội truyền thống như Ngày hội Pay Tái, Lễ hội Cắc Kéng được khôi phục, trở thành điểm nhấn du lịch và là sợi dây gắn kết cộng đồng. Những làng nghề như đan lát, làm nón lá, dệt thổ cẩm được phục dựng, vừa tạo thêm sinh kế, vừa lưu giữ tinh hoa văn hóa.

Chuyển đổi số cũng được đẩy mạnh trong hoạt động quảng bá. Hơn 50% cơ sở du lịch cộng đồng của xã đã ứng dụng công nghệ số - từ đặt phòng trực tuyến, bán hàng online đến quảng bá sản phẩm OCOP. Hình ảnh về một Lâm Thượng xanh, yên bình, đậm bản sắc đang lan tỏa trên mạng xã hội, giúp du khách dễ dàng tìm đến hơn.

Xã cũng triển khai dự án nâng cấp chợ trung tâm theo mô hình “chợ quê kiểu mẫu”, vừa bảo tồn không gian văn hóa vùng cao, vừa đáp ứng tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Các tuyến đường hoa, đường văn hóa - du lịch được quy hoạch, kết nối với điểm tham quan, tạo diện mạo mới cho nông thôn vùng cao.

Không gian nhà sàn gắn với phát triển du lịch sinh thái ở Lâm Thượng.

Chia sẻ về định hướng phát triển, ông Trần Quốc Tuấn - Chủ tịch UBND xã Lâm Thượng cho biết: “Thời gian qua, sau khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp và chỉ đạo của tỉnh, xã đã thành lập Ban chỉ đạo do đồng chí Bí thư Đảng ủy làm Trưởng ban.

Trên cơ sở đó, chúng tôi họp, phân công cụ thể và rà soát các chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện rõ ràng. Năm nay, Lâm Thượng phấn đấu giải ngân trên 90% các chương trình mục tiêu quốc gia”.

Ông Quốc Tuấn nhấn mạnh, trong thời gian tới, xã sẽ tận dụng tối đa nguồn vốn từ ba chương trình mục tiêu quốc gia, đồng thời hướng tới phát triển kinh tế xanh, hài hòa bản sắc, gắn nông nghiệp đặc sản với du lịch cộng đồng.

“Chúng tôi đang tập trung phát triển một số cây, con đặc sản của địa phương như măng mai, vịt bầu Lâm Thượng, cá bỗng, phấn đấu đưa sản lượng đạt năng suất cao nhất và hướng tới sản phẩm OCOP chất lượng cao.

Xã cũng tiếp tục thu hút nhà đầu tư, phát triển du lịch xanh gắn với bản sắc dân tộc, tạo động lực cho tăng trưởng bền vững", Chủ tịch Trần Quốc Tuấn khẳng định.

Khát vọng xanh cho phát triển bền vững

Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng bộ xã Lâm Thượng đặt mục tiêu xây dựng xã phát triển khá theo hướng “xanh, bản sắc và bền vững”. Du lịch cộng đồng được xác định là động lực phát triển kinh tế chủ đạo, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao thu nhập, đồng thời gìn giữ môi trường và văn hóa bản địa.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy rõ rằng mỗi người dân Lâm Thượng chính là “hạt nhân của đổi thay” - nơi bàn tay người nông dân hóa thành nghệ nhân, nơi bản làng xưa thành điểm du lịch mới, và nơi văn hóa truyền thống được thắp sáng giữa nhịp sống hiện đại.

Phụ nữ Tày gìn giữ nghề truyền thống và phát triển kinh tế xanh.

Lâm Thượng hôm nay không chỉ là miền quê của ruộng bậc thang xanh mướt, thác nước trắng xóa hay bản làng mờ sương, mà còn là biểu tượng cho tinh thần tự lực, sáng tạo và khát vọng vươn lên của người vùng cao trong thời kỳ hội nhập.

Từ chương trình nông thôn mới đến hành trình du lịch cộng đồng, Lâm Thượng đang viết nên một câu chuyện đẹp - câu chuyện về sự đổi thay từ chính bàn tay và khát vọng của người dân nơi đầu nguồn gió núi.

Toàn Vũ