Lát cắt thị trường tiền tệ những ngày cuối năm

Lãi suất thực nhận của một số khoản tiền gửi ở thời điểm này có thể cao hơn so với lãi suất niêm yết

Cộng thêm lãi suất cho khoản tiền gửi giá trị lớn

Quý IV thường được mặc định là giai đoạn nhạy cảm của thị trường tiền tệ khi nhu cầu vốn của nền kinh tế tăng cao và các ngân hàng phải thận trọng giải bài toán thanh khoản thì vài năm trở lại đây, tình hình này đã “êm” hơn. Tuy nhiên năm nay, bức tranh thị trường tiền tệ đã thêm gam màu khác, khi lãi suất huy động tại một số tổ chức tín dụng xuất hiện xu hướng nhích lên.

Theo ghi nhận từ thị trường, mặt bằng lãi suất huy động niêm yết tại quầy nhìn chung không có nhiều biến động. Nhưng với những giao dịch cụ thể, đặc biệt với các khoản tiền gửi lớn, lãi suất thực nhận có thể cao hơn đáng kể so với mức công bố. Đây là diễn biến không hoàn toàn mới, song trong bối cảnh hiện tại lại thu hút sự chú ý của thị trường.

Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, Tổng giám đốc một ngân hàng thương mại cổ phần cho biết, với khoản tiền gửi khoảng 15 tỷ đồng, khách hàng có thể được hưởng mức lãi suất cao theo cơ chế thỏa thuận, thay vì cố định theo biểu niêm yết.

“Không chỉ dừng ở mức 8%/năm, trong một số trường hợp, lãi suất có thể lên tới 8,7%/năm cho kỳ hạn 6 tháng”, vị lãnh đạo này chia sẻ.

Dẫu vậy, theo vị Tổng giám đốc nói trên, đây là những trường hợp mang tính cá biệt, áp dụng cho nhóm khách hàng nhất định, chứ không hẳn phản ánh mặt bằng chung của thị trường.

“Không phải ngân hàng nào cũng sẵn sàng trả mức lãi suất này và cũng không phải khách hàng nào cũng tiếp cận được. Đây là câu chuyện linh hoạt trong huy động vốn”, ông nói.

Đáng chú ý, theo vị Tổng giám đốc trên, các ngân hàng chạy đua huy động với lãi suất rất cao, trên thực tế, cũng là những ngân hàng đã gần như hết room cho vay. Trong bối cảnh đó, huy động vốn với lãi suất cao mang tính phòng thủ nhiều hơn, nhằm đảm bảo thanh khoản, chứ không phải để đẩy mạnh giải ngân.

Một lãnh đạo ngân hàng khác cho biết, áp lực thanh khoản thường gia tăng vào thời điểm cuối năm do nhiều yếu tố cộng hưởng, từ nhu cầu chi trả của doanh nghiệp, người dân, cho tới các nghĩa vụ tài chính phát sinh theo chu kỳ. Trong bối cảnh đó, việc chủ động nguồn vốn là điều dễ hiểu.

Trong diễn biến có liên quan, số liệu cập nhật của Bộ Tài chính cho biết, lũy kế từ đầu năm đến ngày 18/12/2025, tổng vốn đầu tư công đã được giải ngân đạt 603.602,1 tỷ đồng, tương ứng 66,1% kế hoạch do Thủ tướng Chính phủ giao. So với báo cáo tuần trước, khối lượng vốn thực hiện tăng thêm gần 26.000 tỷ đồng.

Theo ông Lê Hoài Ân, CFA, khối lượng giải ngân đầu tư công tăng thêm gần 26.000 tỷ đồng chỉ trong một tuần cho thấy dòng vốn ngân sách đang được đẩy mạnh ra khu vực doanh nghiệp, nhà thầu, người lao động. Theo đó, một phần dòng tiền này quay trở lại hệ thống ngân hàng dưới dạng tiền gửi thanh toán, tiền gửi ngắn hạn, giúp cải thiện thanh khoản cục bộ cho một số ngân hàng, nhất là ngân hàng có tỷ trọng khách hàng doanh nghiệp lớn. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, giải ngân đầu tư công tăng mạnh cũng kéo theo nhu cầu chi trả lớn trong nền kinh tế, làm gia tăng tốc độ lưu chuyển tiền tệ; đồng thời, doanh nghiệp nhận vốn giải ngân thường rút tiền để chi trả ngay, thay vì gửi lại ngân hàng.

“Điều này khiến dòng tiền quay vòng nhanh, không tạo ra nguồn vốn ổn định, trong khi các ngân hàng vẫn phải đáp ứng nhu cầu thanh toán, quyết toán cuối năm”, ông Ân phân tích.

Khi thị trường vận hành linh hoạt hơn

Theo tìm hiểu của Đầu tư Chứng khoán, tính đến ngày 22/12/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 18.374.185 tỷ đồng, tăng 17,65% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 13,31% so với đầu năm) và tăng 19,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Huy động vốn đạt 17.398.676 tỷ đồng, tăng 13,68% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 8,64% so với đầu năm) và tăng 15,79% so với cùng kỳ. Tín dụng tiền đồng chiếm 96,49%, tín dụng ngoại tệ chiếm 3,51% tổng tín dụng. Tín dụng ngắn hạn chiếm 52,65%, trung dài hạn chiếm 47,33% tổng tín dụng.

Trong bối cảnh tín dụng tiếp tục tăng nhanh hơn huy động vốn, diễn biến điều hành thanh khoản của Ngân hàng Nhà nước trên thị trường mở (OMO) cũng bắt đầu có những điều chỉnh đáng chú ý. Trong tuần từ ngày 15/12 - 22/12/2025, Ngân hàng Nhà nước đảo chiều hút ròng trên OMO, chính thức khép lại giai đoạn kéo dài hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng.

Cụ thể, dù Ngân hàng Nhà nước vẫn bơm mới 80.327 tỷ đồng qua kênh mua kỳ hạn với lãi suất 4,5%/năm, song lượng vốn đáo hạn lên tới 87.558 tỷ đồng quay trở lại Ngân hàng Nhà nước, khiến cơ quan điều hành hút ròng 7.231 tỷ đồng. Tính đến ngày 22/12/2025, khối lượng lưu hành trên kênh mua kỳ hạn giảm xuống còn 404.287 tỷ đồng.

Ở góc nhìn rộng hơn, một số chuyên gia cho rằng, diễn biến lãi suất huy động hiện nay cần được đặt trong tổng thể bức tranh điều hành chính sách tiền tệ. Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã duy trì định hướng điều hành linh hoạt, thận trọng, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế vừa kiểm soát lạm phát và ổn định thị trường tiền tệ. Trong bối cảnh đó, việc lãi suất huy động hiện tại có những điều chỉnh cục bộ, theo từng nhóm khách hàng hoặc từng ngân hàng là điều khó tránh khỏi. Quan trọng hơn, mặt bằng lãi suất chung vẫn đang được giữ ở mức tương đối ổn định, chưa xuất hiện những cú sốc lớn.

So với các năm trước, một điểm khác biệt đáng chú ý là tâm lý của các ngân hàng trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Trao đổi với người viết, vị tổng giám đốc ngân hàng thương mại cổ phần nói trên cho biết, một nhóm lãnh đạo ngân hàng “căng mình” theo dõi diễn biến lãi suất huy động từng ngày.

“Chỉ còn vài ngày nữa là hết năm, nhưng lãi suất huy động vẫn chưa có dấu hiệu được kiểm soát rõ ràng. Đây là điểm rất khác so với nhiều năm trước”, ông chia sẻ.

Theo vị này, trong những năm trước, khi xuất hiện dấu hiệu các ngân hàng cạnh tranh lãi suất huy động, cơ quan quản lý thường sớm có động thái can thiệp. Không chỉ dừng lại ở các văn bản chỉ đạo, nhiều trường hợp, lãnh đạo ngân hàng còn nhận được những cuộc điện thoại trực tiếp từ cơ quan quản lý nhằm nhắc nhở, định hướng lại mặt bằng lãi suất.

“Năm nay, bối cảnh có phần khác hơn, khi thị trường vận hành linh hoạt hơn và áp lực từ nhiều phía cũng lớn hơn”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng, điều này không đồng nghĩa với việc chính sách điều hành bị nới lỏng, mà phản ánh sự thích ứng của thị trường trước những điều kiện mới.

Thực tế, theo các chuyên gia, dư địa điều chỉnh chính sách tiền tệ trong giai đoạn hiện nay không còn quá rộng. Do đó, việc điều hành lãi suất cần được cân nhắc kỹ lưỡng, hài hòa giữa các mục tiêu ổn định vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng. Ở chiều ngược lại, từ phía người gửi tiền, diễn biến lãi suất huy động trong những ngày cuối năm cũng thu hút sự quan tâm nhất định. Với những khoản tiền nhàn rỗi lớn, việc tìm kiếm mức lãi suất tốt hơn là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến nghị, người gửi tiền cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và rủi ro, đặc biệt là với các sản phẩm huy động có điều kiện đi kèm.

“Lãi suất cao hơn thường gắn với những điều khoản cụ thể, về kỳ hạn, về khả năng rút trước hạn, hoặc về quy mô tiền gửi. Người gửi tiền cần hiểu rõ các điều kiện này trước khi quyết định”, một chuyên gia ngân hàng lưu ý.

Nhiều ý kiến cho rằng, áp lực lãi suất huy động có thể dần hạ nhiệt khi bước sang năm mới, nhất là khi nhu cầu thanh khoản theo mùa vụ giảm bớt. Tuy nhiên, diễn biến cụ thể vẫn phụ thuộc lớn vào tốc độ giải ngân tín dụng, dòng tiền trên thị trường liên ngân hàng, cũng như bối cảnh kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước.

Trong bức tranh chung đó, những gì đang diễn ra trên thị trường tiền tệ những ngày cuối năm có thể được xem như một lát cắt phản ánh sự thận trọng của hệ thống ngân hàng. Thay vì chạy theo tăng trưởng bằng mọi giá, nhiều ngân hàng đang lựa chọn cách tiếp cận cân bằng hơn, chú trọng đến an toàn và bền vững. Và có lẽ, chính sự thận trọng này là yếu tố quan trọng giúp thị trường tiền tệ giữ được sự ổn định trong giai đoạn chuyển giao từ năm cũ sang năm mới.

Nhuệ Mẫn