Lật tẩy trò rút ruột ngân sách bằng 'thẻ Pushkin'

Theo sáng kiến của Tổng thống Nga Putin, từ ngày 01-9-2021 toàn bộ thanh thiếu niên Nga tuổi từ 14 - 22 sẽ được cấp khoản tiền thông qua thẻ của Ngân hàng Bưu điện để mua vé tham quan bảo tàng triển lãm, xem biểu diễn nghệ thuật và điện ảnh theo danh mục chương trình được Bộ Văn hóa nước này phê chuẩn. Thẻ này có tên "Bản đồ Pushkin" (Alexander Pushkin là đại thi hào Nga thế kỷ XIX, ông được xem là biểu tượng của văn hóa Nga), với trị giá 3.000 rúp cho các tháng còn lại của năm 2021, sang năm 2023 con số là 5.000 rúp. Việc cấp phát thẻ cho người dùng, mua vé xem và đăng ký - phê duyệt chương trình của nhà tổ chức biểu diễn được tiến hành online.

Ngân sách quốc gia dành cho chương trình "Bản đồ Pushkin" năm 2021 là 3,9 tỷ rúp, năm 2022 là 16 tỷ rúp. Theo kế hoạch, chương trình sẽ phải đạt mục tiêu 13 triệu người tham gia. Nhưng trên thực tế, từ cuối năm 2022 cơ quan điều tra đã phát hiện một số vụ "rút ruột" công quỹ thông qua thẻ Pushkin.

Vụ đầu tiên bị phát hiện ở TP.Samara, cách thủ đô Moscow hơn 1.000km về phía Đông Nam. Cảnh sát phát hiện 1 nhóm đối tượng mạo danh Trường Đại học Văn hóa Samara thành lập "Nhà hát Thời đại mới" và khai gian rằng diễn viên của nhà hát là sinh viên của trường đã tốt nghiệp nhưng chưa có việc làm. Sử dụng địa chỉ IP của trường, nhóm này đăng ký với Bộ Văn hóa chương trình biểu diễn trong mùa hè 2022 gồm các tiết mục lấy cắp từ kịch mục nhà hát sinh viên của trường.

Bằng cách lập lờ như vậy, chương trình biểu diễn của "Nhà hát Thời đại mới" đã lọt vào danh mục được phê chuẩn dành cho người sử dụng thẻ Pushkin. Sau đó, nhóm trên tiếp tục thuê mặt bằng biểu diễn, thể hiện theo báo cáo là vé đã bán hết, nhưng trên thực tế chẳng có buổi nào diễn ra. Mặt khác, chúng cho người thu gom mật mã của các thẻ Pushkin với giá rẻ - khoảng 1/2 trị giá rồi lập danh sách khán giả để lấy tiền trong ngân hàng. Nhóm lừa đảo ở Samara gồm 3 đối tượng đã bị bắt, với khoản tiền kiếm được ít nhất là 15 triệu rúp.

Thẻ Pushkin

Sau đó, Cảnh sát Nga tiếp tục theo dõi và khám phá được vụ tương tự nhưng quy mô lớn hơn nhiều ở thủ đô Moscow. Đầu tháng 3-2023, Ủy ban Điều tra Nga khu vực Moscow đã khởi tố V.Yakubov, Emil Gurbanov và Ilia Safonov về tội lừa đảo quy mô lớn.

Các đối tượng này cũng dùng thủ đoạn tương tự như ở Samara, tức là bán vé rầm rộ nhưng không tổ chức biểu diễn và tìm cách thu mua mật mã thẻ Pushkin làm danh sách khán giả, kiếm được trên 200 triệu rúp, cơ quan điều tra đã chặn được một nửa trong khoản này. Sự việc được báo cáo lên Tổng thống Putin. Các đối tượng lừa đảo đã vi phạm khoản 4 điều 159 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga và phải nhận mức án tối đa 10 năm kèm theo khoản tiền phạt bổ sung.

Ngay sau khi vụ lừa đảo ở Samara xảy ra, Bộ Văn hóa Nga cùng các bộ liên quan đã xem xét lại quy trình vận hành của thẻ Pushkin và cựu Thứ trưởng Olga Yarilova (đã nghỉ theo nguyện vọng cá nhân từ tháng 9-2022) có thể liên quan tới việc phê duyệt các chương trình biểu diễn trên.

NGA NGUYỄN