Lễ hội Dinh Thầy Thím - dấu ấn văn hóa tâm linh ở miền biển

Lễ hội Dinh Thầy Thím thu hút đông đảo người dân và du khách (Ảnh: Đình Hòa)

Truyền thuyết về Thầy - Thím

Lễ hội Dinh Thầy Thím diễn ra với đầy đủ các nghi lễ trang trọng xen lẫn phần hội phong phú, sôi động, phản ánh rõ nét bản sắc văn hóa miền biển. Không đơn thuần chỉ là một hoạt động tín ngưỡng dân gian, lễ hội còn mang trong mình giá trị lịch sử, nhân văn sâu sắc. Người dân và du khách tìm đến không chỉ để cầu bình an, mà còn để tưởng nhớ công đức của Thầy - Thím, 2 nhân vật huyền thoại gắn liền với những câu chuyện đậm tính nhân nghĩa, lòng bao dung và tinh thần cứu giúp dân lành. Bởi vậy, lễ hội đã trở thành một phần ký ức văn hóa, vừa linh thiêng, vừa gần gũi, khắc sâu trong tâm thức cộng đồng.

Theo truyền thuyết dân gian, Thầy vốn là một đạo sĩ ở Quảng Nam, nổi tiếng tài giỏi, võ nghệ hơn người, giàu lòng nhân ái, thường xuyên giúp đỡ dân làng. Chỉ vì giúp dân dời một ngôi đình khang trang từ làng kế bên về, Thầy bị nhà vua xử phạt, buộc phải rời quê hương. Khi ấy, vua ban cho Thầy một dải lụa để tự kết liễu sinh mệnh, nhưng điều kỳ lạ là dải lụa bỗng hóa thành rồng, đưa vợ chồng Thầy - Thím bay về phương Nam. Họ dừng chân ở làng Tam Tân (nay thuộc xã Tân Hải), nơi đất lành chim đậu.

Tại đây, Thầy dùng phép thuật chữa bệnh cho dân, giúp ngư dân đóng ghe, thuyền, trấn áp gian thương, bảo vệ người yếu thế. Những nghĩa cử cao đẹp ấy đã khiến người dân cảm phục, gọi họ bằng cái tên trìu mến: Thầy - Thím. Về sau, hình tượng Thầy - Thím được tôn vinh thành biểu tượng cho lòng nhân nghĩa, đức hạnh, khí tiết cao thượng. Người dân còn tôn xưng Thầy là Chí Đức Tiên sinh, Thím là Chí Đức Nương nương Tôn Thần.

Truyền thuyết Thầy - Thím không chỉ đơn thuần là câu chuyện huyễn hoặc, mà còn chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc, đề cao sự công bằng, nhân cách, đạo lý và lối sống nghĩa tình.

Lễ hội Dinh Thầy Thím diễn ra tại xã Tân Hải (Ảnh: Đình Hòa)

Đậm chất dân gian

Mỗi mùa lễ hội, công tác tổ chức đều được chuẩn bị chu đáo. Ngay từ đầu tháng 10, Ban tổ chức đã lên kế hoạch huy động lực lượng an ninh, phối hợp với các ngành chức năng để bảo đảm vệ sinh môi trường, trật tự an toàn xã hội.

Trong 3 ngày diễn ra, lễ hội được chia thành 2 phần: lễ và hội. Phần lễ trang nghiêm với nhiều nghi thức cổ truyền: lễ nghinh thần, lễ nhập điện an vị, dâng cỗ bánh cúng Thầy - Thím, giỗ tiền hiền và cúng binh gia… Đây là những nghi lễ không chỉ mang tính tâm linh, mà còn thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, tri ân công đức tiền nhân. Phần hội lại tạo nên không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng. Hàng loạt trò chơi dân gian miền biển được tái hiện, khiêng thúng ra khơi, gánh cá, đan lưới, kéo co, cờ người, làm bánh… Tất cả đều mang đậm hơi thở lao động, sản xuất của ngư dân.

Bên cạnh đó, các chương trình giao lưu văn hóa, biểu diễn văn nghệ, ca nhạc, hát dân ca cũng thu hút đông đảo du khách tham gia, để lại nhiều ấn tượng khó phai. Một dấu ấn đặc biệt vào đầu năm 2022, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã công nhận Lễ hội Dinh Thầy Thím là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Việc được ghi danh không chỉ là niềm vinh dự của tỉnh Lâm Đồng, mà còn góp phần tạo dựng thương hiệu du lịch văn hóa - tâm linh cho cả vùng.

Lễ hội Dinh Thầy Thím ngày nay đã vượt ra khỏi phạm vi một sự kiện văn hóa - tín ngưỡng, trở thành minh chứng sống động cho sức mạnh tinh thần và sự trường tồn của truyền thống. Từ truyền thuyết Thầy - Thím đến danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, từ những nghi lễ linh thiêng đến phần hội náo nhiệt, tất cả đã hòa quyện làm nên sức hút đặc biệt cho vùng đất Tân Hải - Lâm Đồng.

Thu Hà