Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024: Đánh thức những không gian sáng tạo

Kết nối di sản và sáng tạo

Lần đầu tiên, Lễ hội Thiết kế sáng tạo sẽ lấy chủ đề “Giao lộ sáng tạo”, được thí điểm hình thành dọc theo 7 công trình di sản lịch sử tiêu biểu của Hà Nội với hàng trăm hoạt động sáng tạo sôi nổi thuộc các lĩnh vực vực kiến trúc, thiết kế, mỹ thuật, trình diễn, điện ảnh, quảng cáo… “Giao lộ sáng tạo” không chỉ thí điểm một tuyến trải nghiệm về kinh tế sáng tạo cho thành phố trong tương lai, mà hơn thế, còn là nơi thể hiện tiềm năng sáng tạo của thành phố, góp phần cộng hưởng, kết nối và thu hút các nguồn lực sáng tạo; đánh thức tinh thần sáng tạo của các thế hệ người dân Hà Nội.

Tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia sẽ diễn ra nhiều hoạt động sáng tạo.

Khu vực chính diễn ra lễ hội là Quảng trường Cách mạng tháng Tám, kết nối trục Bắc - Nam (phố Lý Thái Tổ - Lê Thánh Tông) và trục Đông - Tây (dốc Bác Cổ - phố Tràng Tiền), gồm các công trình kiến trúc nổi bật như Cung Thiếu nhi Hà Nội, Nhà khách Chính phủ (Bắc Bộ Phủ), Nhà hát lớn, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Đại học Tổng hợp… và các vườn hoa: Lý Thái Tổ, Cổ Tân, Diên Hồng… trên tuyến.

Tuyến trải nghiệm của lễ hội sẽ là dịp đưa các công trình kiến trúc nổi bật, gắn liền với lịch sử Hà Nội đến gần hơn với đời sống người dân. Một số các công trình lần đầu tiên mở cửa đón khách tham quan như Nhà khách Chính phủ và một số các tour tham quan được “kích hoạt” như tham quan Nhà hát lớn, Đại học Tổng hợp…

Các hoạt động sáng tạo được tổ chức tại đây sẽ là cuộc đối thoại giữa công trình hiện hữu, gắn ký ức cộng đồng với những ý tưởng sáng tạo mới để nhấn mạnh vai trò của giới trẻ trong tiếp nối, phát huy các giá trị của dân tộc trong phát triển ngành công nghiệp sáng tạo, thúc đẩy Thủ đô phát triển thực sự xứng tầm là trung tâm sáng tạo của cả nước.

Lễ hội có hàng trăm hoạt động. Cung Thiếu nhi Hà Nội vừa là điểm khởi đầu của tuyến trải nghiệm đồng thời cũng là nơi diễn ra nhiều sự kiện văn hóa, sáng tạo dày đặc nhất với các cuộc triển lãm, tọa đàm về nghệ thuật thị giác như triển lãm Chèo Méo, giới thiệu tác phẩm của trẻ tự kỷ, sân chơi mẫu tự Điềm Phùng Thị, cuộc thi vẽ tranh trên sân, những buổi trình chiếu, tọa đàm về điện ảnh như tọa đàm “Cu li không bao giờ khóc nói về thành phố như một nhân vật điện ảnh”, tọa đàm “Xây dựng hình ảnh Hà Nội trong điện ảnh qua các thời kỳ”.

Bảo tàng Lịch sử quốc gia là một trong 7 di sản trong trục Giao lộ sáng tạo của Lễ hội Thiết kế sáng tạo 2024. Tại đây, kiến trúc sư Nguyễn Công Hiệp và cộng sự từ CA Library thiết kế Pavilion “Rồng rắn lên mây” như một cuộc đối thoại giữa những yếu tố đương đại với vẻ cổ kính của khuôn viên công trình. Tên gọi “Rồng rắn lên mây” xuất phát từ hình thái uốn lượn của công trình, là một sự liên tưởng tới trò chơi dân gian có vẻ ít nhiều đã bị quên lãng ở hiện tại.

Bằng cách thiết kế và đặt tên này, các kiến trúc sư mong muốn đem đến một sự uyển chuyển, hài hòa về không gian, vừa muốn khơi gợi sự thích thú vui chơi và tìm tòi của những thế hệ trẻ, từ đó liên kết với công trình di sản và kho tàng tư liệu đang trưng bày trong bảo tàng. Ngoài ra còn có các điểm đến như Nhà hát lớn với các show âm nhạc, thời trang, lễ diễu hành tôn vinh, quảng bá 7 lĩnh vực sáng tạo bao gồm thủ công mỹ nghệ, nghệ thuật dân gian, thiết kế, phim ảnh, ẩm thực, văn học, nghệ thuật truyền thống và âm nhạc.

Điểm nhấn là các công trình biểu tượng, sắp đặt mô hình không gian sáng tạo, hoạt động triển lãm - trưng bày, các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, trải nghiệm, các tọa đàm hội thảo quốc tế và trong nước thuộc lĩnh vực sáng tạo… Đồng thời, tinh thần sáng tạo cũng được lan tỏa tại khắp các không gian di sản văn hóa, không gian sáng tạo, các làng nghề truyền thống trên khắp các tuyến phố, các địa bàn quận huyện, thị xã của Thủ đô.

Để sáng tạo không chỉ khu trú trong không gian lễ hội, mà còn lan tỏa đến từng người dân, lễ hội phát đi thông điệp kêu gọi các tổ chức, cá nhân, cơ quan, cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố cùng cộng hưởng sáng tạo, trưng bày tại chỗ các “sáng kiến sáng tạo” của mình. Hứa hẹn, nhân dân và du khách Thủ đô sẽ được sống trong không khí của một “bữa tiệc sáng tạo” độc đáo, thú vị.

Thúc đẩy phát triển công nghiệp sáng tạo

Lễ hội năm thứ 4 được tổ chức trong bối cảnh Hà Nội đang hiện thực hóa các sáng kiến khi tham gia Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Chính thức gia nhập từ năm 2019, Hà Nội là thành phố đầu tiên của Việt Nam trở thành thành viên của Mạng lưới. Với vai trò thành phố “nhạc trưởng” sáng tạo, vị thế sáng tạo của Hà Nội đã lan tỏa đến nhiều địa phương và hiện nay, cả nước có thêm thành phố Hội An và Đà Lạt tham gia mạng lưới này.

Việc tổ chức lễ hội là một trong những hoạt động ý nghĩa nhằm củng cố thương hiệu thành phố sáng tạo Hà Nội. Qua mỗi năm, các chủ đề và quy mô của lễ hội ngày một mở rộng và trở thành ngày hội của giới sáng tạo và người yêu văn hóa Thủ đô. Lễ hội được tổ chức thường niên như một sáng kiến cấp quốc tế của Hà Nội tạo nên sự cộng hưởng và nguồn cảm hứng cho sáng tạo trong nhân dân. Lễ hội đã thúc đẩy cho quá trình phát triển mạng lưới nhà thiết kế sáng tạo trẻ, hỗ trợ các không gian sáng tạo và ra mắt Trung tâm điều phối hoạt động sáng tạo thời gian tới.

Tháp nước Hàng Đậu đón hơn 30.000 lượt khách sau 2 tuần mở cửa trong Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023.

Được tổ chức vào dịp kỷ niệm 70 năm giải phóng Thủ đô, hoạt động của lễ hội mang đậm dấu ấn ký ức Hà Nội, đánh thức, gợi nhắc ký ức lịch sử và sức mạnh sáng tạo của các thế hệ người dân Thủ đô. Thông qua Lễ hội, công chúng thêm trân trọng lịch sử, trân trọng quá khứ và khơi nguồn sáng tạo để kế thừa và tiếp nối những giá trị sáng tạo mà các thế hệ trước đã xây đắp và để lại. Công nghiệp văn hóa được định hình trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó Tuần lễ Thiết kế sáng tạo được tổ chức thường niên, là một hoạt động có nhiều kết nối thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa.

Sau 3 mùa tổ chức, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 được tổ chức quy mô với nhiều tổ chức, cá nhân và không gian trải nghiệm mang lại nhiều giá trị. Lễ hội thu hút 200.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm hoạt động tại Nhà máy Xe lửa Gia Lâm, 30.000 lượt khách tham quan Tháp nước Hàng Đậu. Theo tổng công ty đường sắt Việt Nam, trong 12 ngày diễn ra lễ hội, có tới 26.000 vé tàu đã được bán cho khách trải nghiệm tuyến tàu di sản. Lần đầu tiên, những di sản tưởng như ngủ quên đã được đánh thức và mang lại nhiều giá trị. Rõ ràng, đó là cách khai thác các giá trị di sản một cách bền vững, sáng tạo.

Tiếp nối thành công đó, Lễ hội Thiết kế sáng tạo 2024 hy vọng sẽ nhận được sự ủng hộ và lan tỏa trong cộng đồng, đặc biệt là cộng đồng sáng tạo. Tuy nhiên, theo họa sĩ Nguyễn Thế Sơn, vẫn còn nhiều vướng mắc về chính sách, cơ chế để khuyến khích những người làm sáng tạo ở Việt Nam phát huy hết khả năng của mình. Và điều quan trọng nữa là, các công trình, di sản ở Hà Nội được đánh thức không chỉ qua tuần lễ hội mà phải thông qua các hoạt động này, chúng ta sẽ có những dự án dài hơn, bền vững hơn để khai thác hiệu quả những giá trị của di sản trong xu thế phát triển mới.

Linh Nguyễn