Lệnh ngừng bắn tại dải Gaza lại đổ vỡ

Dự thảo nghị quyết do Algeria đề xuất trước Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) kêu gọi ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức tại Dải Gaza chỉ nhận được 13 trên 15 phiếu ủng hộ, trong đó, Mỹ bỏ phiếu chống và Anh bỏ phiếu trắng, vì vậy dự thảo đã không được thông qua.

Một số điểm nổi bật trong dự thảo do Algeria đệ trình bao gồm: Thiết lập lệnh ngừng bắn nhân đạo tức thời và tất cả các bên phải có nghĩa vụ tuân thủ; phóng thích tức thời, vô điều kiện con tin còn bị giam giữ; phản đối mọi hành động di dân cưỡng bức đối với dân thường Palestine; mở cửa để hàng nhân đạo vào Gaza không bị ngăn cản; yêu cầu tất cả các bên tuân thủ mọi nghĩa vụ về luật pháp quốc tế, nhất là luật nhân đạo quốc tế trong bảo vệ dân thường và mục tiêu dân sự.

Sự phủ quyết từ Mỹ khiến lệnh ngừng bắn tại dải Gaza thêm xa vời. Ảnh minh họa AP.

Đại sứ Algeria tại LHQ Amar Bendjama phát biểu tại hội đồng trước cuộc bỏ phiếu: "Một cuộc bỏ phiếu ủng hộ dự thảo nghị quyết này là ủng hộ quyền sống của người Palestine. Ngược lại, bỏ phiếu chống lại nghị quyết hàm ý tán thành bạo lực tàn bạo và hình phạt tập thể gây ra cho họ".

Từ trước khi dự thảo nghị quyết được chính thức đệ trình, Mỹ đã có tín hiệu rằng nước này sẽ không ủng hộ. Trưởng phái đoàn Mỹ tại LHQ, bà Linda Thomas-Greenfield đánh giá dự thảo này không thể dẫn tới nền hòa bình bền vững, mà kéo dài thời gian giam giữ đối với con tin và làm trầm trọng thêm khủng hoảng nhân đạo. Bà cho rằng việc bỏ phiếu thông qua dự thảo mà Algeria đệ trình sẽ hủy hoại những nỗ lực ngoại giao mà Mỹ cùng với các đối tác tại khu vực như Ai Cập, Israel và Qatar đang nỗ lực thúc đẩy đàm phán về thỏa thuận nhằm tìm cách môi giới cho việc tạm dừng chiến tranh và thả các con tin bị giam giữ.

Ngoài ra, trước khi diễn ra vòng bỏ phiếu, bà Thomas-Greenfield giới thiệu một dự thảo nghị quyết khác do Mỹ soạn thảo, trong đó có điều khoản về "ngừng bắn tạm thời" ở Gaza, đồng thời cảnh báo Israel không nên tấn công quân sự nhằm vào Rafah ở thời điểm hiện nay. Đây là lần đầu tiên Mỹ đề xuất khái niệm "ngừng bắn" liên quan đến xung đột Israel-Hamas kéo dài 5 tháng qua và cũng là lần thứ 3 nước này phủ quyết một lệnh ngừng bắn kể từ tháng 10 năm ngoái.

Người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ Stephane Dujarric khẳng định cơ quan này quyết tâm tiếp tục kêu gọi ngừng bắn nhân đạo tại Dải Gaza, sau khi Mỹ phủ quyết dự thảo nghị quyết do Algeria đề xuất. Phát biểu sau cuộc họp của HĐBA, ông Dujarric cho biết đây không phải là lần đầu tiên quyền phủ quyết được sử dụng trong HĐBA, tuy nhiên, LHQ sẽ "liên tục kêu gọi ngừng bắn nhân đạo ở Gaza". Ông đồng thời nhấn mạnh rằng Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres mong muốn HĐBA sẽ đoàn kết và có tiếng nói chung.

Phản ứng với quyết định của Mỹ, Trưởng phái đoàn Nga tại LHQ Vassily Nebenzia cho rằng điều này chứng tỏ Washington không thực sự muốn xây dựng hòa bình ở Trung Đông và bằng mọi giá bảo vệ đồng minh thân cận nhất của họ tại khu vực này. Ông Nebenzia nhấn mạnh dự thảo mà Mỹ đề xuất không thể thay thế các giải pháp được đưa ra trong dự thảo của Algeria, vì thiếu điểm mấu chốt nhất là ngừng bắn lâu dài.

Trong khi đó, Trưởng phái đoàn Trung Quốc Trương Quân cũng đã bày tỏ sự thất vọng sâu sắc về động thái của Mỹ, nhấn mạnh "hành động phủ quyết của Mỹ đã phát đi một thông điệp sai lầm, đẩy Gaza tới khủng hoảng trầm trọng hơn ở thời điểm người dân Palestine đang ở vào tình khốn cùng". Đặc phái viên LHQ về Palestine, Riyad Mansour nhấn mạnh: "Thông điệp được đưa ra hôm nay cho Israel với quyền phủ quyết là nước này có thể tiếp tục thoát khỏi tội giết người".

Đại sứ Israel tại LHQ Gilad Erdan đáp lại rằng từ "ngừng bắn" được nhắc đến "như thể đó là viên đạn bạc, một giải pháp kỳ diệu cho mọi vấn đề của khu vực". "Lệnh ngừng bắn đạt được một điều và một điều duy nhất - bảo toàn sự tồn tại của Hamas. Lệnh ngừng bắn là bản án tử hình đối với nhiều người Israel và Gaza hơn nữa", Đại sứ Israel đáp trả.

Bộ Ngoại giao Ai Cập chỉ trích Mỹ đã 3 lần phủ quyết dự thảo nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức tại Dải Gaza kể từ khi chiến sự bùng nổ tháng 10/2023. Ai Cập coi việc cản trở nghị quyết yêu cầu ngừng bắn trong bối cảnh cuộc xung đột tại Dải Gaza đã cướp đi sinh mạng của hơn 29.000 dân thường, chủ yếu là trẻ em và phụ nữ, là một "tiền lệ đáng xấu hổ trong lịch sử xử lý xung đột vũ trang và chiến tranh của HĐBA".

Bộ Ngoại giao Ai Cập nhắc lại lập trường kiên định ủng hộ một lệnh ngừng bắn ngay lập tức, nhận định đây là biện pháp tối ưu để bảo toàn tính mạng người dân Palestine, đồng thời cam kết nỗ lực tối đa để đảm bảo việc cung cấp viện trợ nhân đạo liên tục cho Dải Gaza. Cairo cũng phản đối bất kỳ biện pháp nào có thể dẫn đến việc người Palestine phải di dời khỏi vùng đất của mình, bao gồm cả hoạt động quân sự của Israel tại TP Rafah ở phía Nam Gaza.

Trong khi đó, Jordan mới đây cũng đã bày tỏ sự thất vọng về việc HĐBA thêm một lần không thể thông qua nghị quyết nhằm ngăn chặn xung đột leo thang tại Dải Gaza. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Jordan Sufian Qudah, điều này phản ánh sự thất bại của quốc tế trong việc ngăn chặn thảm họa nhân đạo tại khu vực này. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là HĐBA, thực hiện triệt để trách nhiệm của mình.

Duy Tiến (tổng hợp)