Liên hoan Phim Tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 13: Dấu ấn Hà Lệ Diễm, Lan Nguyên

Những ngày qua, công chúng yêu điện ảnh ở TP HCM đã có cơ hội xem 20 phim tài liệu xuất sắc được chiếu miễn phí trong khuôn khổ Liên hoan Phim Tài liệu châu Âu - Việt Nam lần thứ 13.

Giàu cảm xúc, đậm chất nghệ thuật

Liên hoan lần này tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những sự kiện văn hóa - nghệ thuật quốc tế uy tín, nơi khán giả có thể khám phá những góc nhìn đa dạng về xã hội, con người và lịch sử qua lăng kính điện ảnh tài liệu. Các bộ phim đến từ nhiều quốc gia châu Âu và Việt Nam, mang lại đối thoại cởi mở giữa các nền văn hóa, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo của các nhà làm phim trẻ.

Ca sĩ Hà Anh Tuấn trong phim của đạo diễn Lan Nguyên .Ảnh: HÃNG PTL VÀ KH TRUNG ƯƠNG

Liên hoan Phim quy tụ 18 phim tài liệu đặc sắc, trong đó có 7 phim đến từ các nước châu Âu: Áo, Wallonie-Bruxelles (Bỉ), Ý, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Israel và Vương quốc Anh, 7 phim do Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương sản xuất, cùng 4 phim của các tác giả độc lập. Trong số này, nhiều phim đã giành được các giải thưởng tại các LHP trong nước và quốc tế.

"LHP năm nay mang đến nhiều góc nhìn đa chiều về cuộc sống, văn hóa, xã hội của các quốc gia trong một thế giới đa chiều cảm xúc. Đây cũng là hoạt động thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và các nước, là dịp để khán giả tìm hiểu đất nước, con người, văn hóa của các quốc gia thông qua ngôn ngữ chân thực, sống động của phim tài liệu" - đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, cho biết

Đạo diễn Lan Nguyên (cầm micro) và Hà Lệ Diễm

Trong 4 tác phẩm độc lập tham gia, nổi bật là "Thư gửi mẹ" của đạo diễn Hà Lệ Diễm - bộ phim từng lọt vào danh sách rút gọn đề cử Oscar cho Phim tài liệu hay nhất. Đây là hành trình riêng tư, cảm xúc và đầy dằn vặt của một người con gái gửi gắm tâm sự với mẹ, qua đó gợi mở nhiều suy ngẫm về tình thân, sự trưởng thành và khoảng cách thế hệ.

Một điểm nhấn khác là "Chân trời rực rỡ", dự án quy tụ nhiều nhân vật truyền cảm hứng như nhà báo Thu Uyên (VTV), ca sĩ Hà Anh Tuấn, nhạc sĩ huyền thoại Kitaro. Phim khắc họa niềm tin và nghị lực vượt lên nghịch cảnh, mở ra một chân trời của hy vọng và giá trị nhân văn. Điều đáng trân trọng là cả hai đạo diễn nữ đều xuất thân từ niềm đam mê văn học - nghệ thuật.

Nếu "Thư gửi mẹ" gợi nhắc sự đồng cảm cá nhân - những mối quan hệ gia đình, thì "Chân trời rực rỡ" lại mở ra khát vọng cộng đồng - một chân trời đầy hy vọng cho con người. Cả hai tác phẩm khẳng định: phim tài liệu không khô khan, mà có thể giàu cảm xúc, đậm chất nghệ thuật, và quan trọng hơn, là cầu nối để chia sẻ sự thật với lòng nhân ái.

Quả ngọt từ sự nỗ lực không ngừng

Thành công của "Thư gửi mẹ" - khi được xướng tên ở vòng rút gọn Oscar - không chỉ là niềm tự hào cá nhân của Hà Lệ Diễm mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng của phim tài liệu Việt Nam trên trường quốc tế.

So sánh với xu hướng quốc tế, phim tài liệu Việt Nam đang tiệm cận cách kể chuyện giàu tính cá nhân - nơi đạo diễn vừa là nhân chứng, vừa là người kể và đồng thời là người tìm câu trả lời cho chính mình. Đây cũng là phong cách đã giúp điện ảnh tài liệu thế giới bước vào các giải thưởng danh giá như Oscar hay Cannes.

Sinh năm 1992 trong gia đình người Tày tại Bản Bung, TP Bắc Cạn, Hà Lệ Diễm tốt nghiệp khóa K64 Khoa Báo chí của Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội.

Năm 2011, Hà Lệ Diễm đăng ký khóa học làm phim tài liệu tại Trung tâm Hỗ trợ Phát triển tài năng Điện ảnh (TPD). Bộ phim tài liệu ngắn đầu tay của Hà Lệ Diễm là "Con đi trường học" đã giành được giải Cánh diều bạc tại giải thưởng Cánh diều vàng 2013 - giải thưởng cao nhất hạng mục phim ngắn.

Bộ phim "Những đứa trẻ trong sương" do cô đạo diễn lọt vào danh sách đề cử rút gọn của hạng mục Phim tài liệu xuất sắc của Giải Oscar lần thứ 95 và nằm trong danh sách 20 bộ phim tài liệu năm 2022 của tạp chí Paste Magazine. "Tôi nỗ lực không ngừng để xứng đáng với tình cảm mà công chúng yêu mến phim tài liệu Việt Nam, qua đó quảng bá những tác phẩm về đời sống, con người và đất nước" - Hà Lệ Diễm tâm sự.

Sinh năm 1990, đạo diễn Lan Nguyên (tên thật là Nguyễn Thúy Lan - PV) tốt nghiệp Trường ĐH Kiến trúc và sau đó quyết định gắn bó với điện ảnh, truyền hình. Phim tài liệu "Chân trời rực rỡ" của Lan Nguyên là hành trình tìm về cội nguồn và giá trị văn hóa dân tộc. Đây là phim tài liệu độc lập thứ 3 của Lan Nguyên (sau bộ phim "Màu cỏ úa" và "Những vết thương lành"). Lan Nguyên đã mang đến người xem những câu chuyện về tình người, sự tiếp nối bảo tồn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể và hơn hết là một hành trình về với cội nguồn với cảm xúc chân thật.

"Trong hành trình theo chân ca sĩ Hà Anh Tuấn về Ninh Bình - quê hương nam ca sĩ - để thực hiện một chương trình âm nhạc nhằm tri ân nơi đã sinh ra mình, tôi đã ấp ủ mong muốn được kể câu chuyện về cội nguồn" - đạo diễn Lan Nguyên nói về hoàn cảnh ra đời của phim "Chân trời rực rỡ".

Xuân Lộc