Liên hợp quốc: 114 triệu người tị nạn vì xung đột, luật pháp quốc tế đang bị xâm phạm

Trong bài phát biểu gay gắt, ông Filippo Grandi chỉ trích Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cơ quan chịu trách nhiệm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, đã không sử dụng tiếng nói của mình để giải quyết xung đột từ Gaza, Ukraine, Sudan, Congo đến Myanmar, cũng như nhiều nơi khác.

Filippo Grandi, Trưởng Cao ủy Liên hợp quốc về Người tị nạn (UNHCR). Ảnh: AP

“Tiêu chuẩn kép” và “chỉ nói miệng”

Ông cũng cáo buộc một số quốc gia, nhưng không nêu tên, đã đưa ra “các quyết định chính sách đối ngoại thiển cận, thường được xây dựng trên các tiêu chuẩn kép, với lời nói ngoài miệng là tuân thủ luật pháp quốc tế, nhưng lại thể hiện rất ít hành động để củng cố nó - cùng với nó - hòa bình và an ninh”.

Ông Grandi cho biết việc không tuân thủ luật nhân đạo quốc tế có nghĩa là “các bên tham gia xung đột - ngày càng ở khắp mọi nơi, gần như tất cả - đã ngừng tôn trọng luật chiến tranh”, mặc dù một số giả vờ làm như vậy.

Kết quả là có nhiều thường dân thiệt mạng hơn, bạo lực tình dục được sử dụng làm vũ khí chiến tranh, bệnh viện, trường học và các cơ sở hạ tầng dân sự khác bị tấn công và phá hủy, và các nhân viên nhân đạo trở thành mục tiêu.

Trưởng Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn nói với Hội đồng Bảo an rằng đã quá muộn đối với hàng chục nghìn người đã thiệt mạng ở Gaza, Ukraine, Sudan và các cuộc xung đột khác.

“Nhưng vẫn chưa quá muộn để tập trung và sức lực của bạn vào những cuộc khủng hoảng và xung đột vẫn chưa được giải quyết, để chúng không được phép mưng mủ và bùng nổ trở lại” và “Vẫn chưa quá muộn để tăng cường giúp đỡ hàng triệu người bị buộc phải di dời để trở về nhà một cách tự nguyện, an toàn và xứng đáng”.

Người đứng đầu cơ quan người tị nạn của Liên hợp quốc cho biết cũng chưa quá muộn để cứu hàng triệu người khỏi tai họa chiến tranh.

Nhưng Hội đồng Bảo an ngày càng bị phân cực và 5 thành viên thường trực có quyền phủ quyết của cơ quan này đang đối đầu nhau, trong đó Mỹ, Vương quốc Anh và Pháp thường phản đối mạnh mẽ quan điểm của Nga và Trung Quốc.

Về cuộc chiến ở Gaza, Hội đồng đã không thể kêu gọi ngừng bắn vì sự phản đối của Mỹ, đồng minh thân cận nhất của Israel. Và đối với Ukraine, Hội đồng đã hoạt động không hiệu quả vì Nga hiển nhiên sẽ phủ quyết hầu hết mọi nghị quyết chống lại mình.

Những “hành vi tàn bạo”

Ông Grandi gọi những gì đã xảy ra ở Gaza kể từ cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas vào Israel, là một ví dụ về “hành vi tàn bạo”, về sự thù địch không chỉ nhằm mục đích tiêu diệt đối thủ mà còn khiến dân thường khiếp sợ”, những người ngày càng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải chạy trốn.

Cảnh điêu tàn ở Gaza do cuộc chiến Israel - Hamas gây ra. Ảnh: AP

Ông cho biết, Gaza cũng là “một lời nhắc nhở bi thảm về những gì sẽ xảy ra khi các cuộc xung đột (và nói rộng hơn là cuộc khủng hoảng người tị nạn) không được giám sát” trong nhiều thập kỷ. Ông cũng chỉ ra Syria, nơi sau 13 năm xung đột, 5,6 triệu người tị nạn Syria vẫn ở các nước láng giềng bao gồm Lebanon và Jordan, những nước cũng tiếp đón người tị nạn Palestine.

Ông Grandi cho biết những hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, bao gồm cả việc buộc dân thường phải chạy trốn, đang gây ra hậu quả nặng nề đối với nhân loại trên khắp thế giới.

Ví dụ, ở Myanmar, hơn 1,5 triệu người đã phải di dời do chiến tranh kể từ tháng 10, nâng tổng số lên hơn 3 triệu, “nhiều người đang cố gắng tìm nơi ẩn náu ở các nước láng giềng”. Ông nói thêm rằng ở Ukraine, luật nhân đạo quốc tế bị vi phạm hàng ngày khi Nga tấn công vào mạng lưới điện, nhà cửa và các cơ sở hạ tầng dân sự khác của nước này.

Và ở Congo, ông Grandi cho biết, “bạo lực giữa những người đàn ông sử dụng súng phổ biến đến mức không có nơi nào khác trên Trái đất nguy hiểm hơn đối với phụ nữ và trẻ em như phía đông của đất nước đó”.

“Nhưng làm sao các thành viên của Liên hợp quốc, làm sao mà ‘các dân tộc chúng ta’ lại có thể ít chú ý và không hành động đến vậy ở một nơi mà quan hệ tình dục với trẻ em có thể được mua với giá rẻ hơn một ly nước ngọt?”, ông than trách. “Thật là một vết nhơ đáng xấu hổ đối với nhân loại!”.

Hoàng Hải (theo LHQ, AP)