Liên kết đào tạo đại học quốc tế: Siết pháp lý để bảo vệ người học

Bằng đại học liên kết “mắc kẹt” vì chưa đủ điều kiện

Những ngày qua, phản ánh của nhiều cựu sinh viên Trường Cao đẳng nghề Thiết kế và Thời trang London (Hà Nội) về việc công nhận văn bằng trong chương trình liên kết đào tạo với Trường Đại học Liverpool John Moores (Vương quốc Anh) đã thu hút sự quan tâm của dư luận.

Theo phản ánh, các sinh viên này đã theo học chương trình của Đại học Liverpool John Moores (Vương quốc Anh) và được đào tạo trực tiếp tại Trường Cao đẳng nghề Thiết kế và Thời trang London. Khi làm thủ tục xác nhận văn bằng tại Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), các sinh viên được thông tin văn bằng chưa đủ điều kiện công nhận do chương trình chưa được Bộ cấp phép triển khai tại Việt Nam.

Sinh viên Trường Cao đẳng nghề Thiết kế và Thời trang London (Hà Nội). Ảnh: LCDF – Hanoi

Trước phản ánh được nêu, Đại diện Trường Cao đẳng nghề Thiết kế và Thời trang London thừa nhận có thiếu sót trong việc cập nhật quy định và chưa thông tin đầy đủ tới sinh viên. Theo nhà trường, các đại học do tổ chức này giới thiệu tới sinh viên đều uy tín, danh tiếng và văn bằng được công nhận tại nhiều quốc gia lớn. Song để được công nhận ở Việt Nam phải thông qua một quy trình phức tạp.

Trường cho biết, đã phối hợp với Đại sứ quán Anh trao đổi với Bộ GDĐT cùng các cơ quan quản lý liên quan để tìm phương hướng giải quyết, với ưu tiên bảo đảm quyền lợi cao nhất cho người học. Nhà trường cam kết rà soát toàn bộ quy trình pháp lý, bảo đảm các thông tin học thuật được cập nhật đầy đủ, chính xác.

Về phía cơ quan quản lý, Bộ GDĐT cho biết, Cục Quản lý chất lượng đã có văn bản trả lời. Theo đó, văn bằng trình độ đại học của các trường hợp này chưa đủ điều kiện để được công nhận theo quy định hiện hành.

Căn cứ các hồ sơ, tài liệu, thông tin hiện có, đối chiếu với các quy định của pháp luật hiện hành, các đơn vị chuyên môn liên quan của Bộ đánh giá, đây là vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều pháp nhân, có dấu hiệu chưa thực hiện đúng quy định hiện hành về liên kết đào tạo quốc tế.

Bộ GDĐT đang xem xét thành lập đoàn kiểm tra để làm rõ các hoạt động liên kết đào tạo quốc tế của nhà trường và khẳng định sẽ xử lý theo đúng quy định pháp luật, xử lý nghiêm các vi phạm (nếu có) theo thẩm quyền; đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người học trên cơ sở tuân thủ đầy đủ các quy định hiện hành.

Cần bảo đảm pháp lý và quyền lợi người học

Thời gian qua, các chương trình đào tạo liên kết quốc tế tại Việt Nam ngày càng thu hút nhiều người học. Theo thống kê của Bộ GDĐT, tính đến năm 2024, cả nước có hơn 60 cơ sở giáo dục đại học có chương trình liên kết đào tạo với đại học nước ngoài.

PGS.TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội nhận định, các chương trình liên kết đào tạo mở ra cơ hội để học sinh, sinh viên được tiếp cận chương trình chuẩn quốc tế, đội ngũ giảng viên chất lượng và phương pháp đào tạo hiện đại trong bối cảnh toàn cầu hóa, quốc tế hóa giáo dục.

Tuy nhiên, khi lựa chọn chương trình liên kết, người học cần đặc biệt lưu ý yếu tố pháp lý. Trước hết, cần kiểm tra kỹ thông tin về đối tác đào tạo ở nước ngoài, tình trạng hoạt động của cơ sở này trên website chính thức, cũng như vị trí của trường trong các bảng xếp hạng uy tín theo từng lĩnh vực. Quan trọng hơn, mọi văn bằng liên kết muốn sử dụng để học tập, làm việc tại Việt Nam đều phải được Bộ GDĐT công nhận theo quy định pháp luật hiện hành. Đây là điều học sinh và phụ huynh cần nắm rõ.

Về góc độ quản lý nhà nước, PGS.TS Lê Hiếu Học cho rằng, việc bảo đảm chất lượng các chương trình đào tạo liên kết cần bắt đầu từ việc rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý theo hướng vừa chặt chẽ, vừa tạo điều kiện để các cơ sở giáo dục chủ động hợp tác quốc tế, nhưng đồng thời phải gắn với trách nhiệm trong lựa chọn đối tác và triển khai chương trình.

Đồng thời, cần tăng cường giám sát, nhất là đối với hoạt động tuyển sinh và quảng bá chương trình liên kết, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa sai phạm, đưa ra cảnh báo sớm để người học và phụ huynh có đầy đủ thông tin. Ngoài ra, vai trò tư vấn, định hướng từ giáo viên cũng rất quan trọng, giúp học sinh nhận diện rủi ro và thận trọng hơn trước khi quyết định lựa chọn cơ sở đào tạo.

Ngoài ra, theo PGS.TS Lê Hiếu Học, việc cung cấp thông tin, tư vấn và cảnh báo sớm cho học sinh, nhất là học sinh trung học phổ thông, thông qua đội ngũ giáo viên và cán bộ nhà trường được xem là cần thiết, giúp các em và gia đình có đủ dữ liệu trước khi đưa ra quyết định lựa chọn cơ sở đào tạo.

TS Nguyễn Hoàng Vinh - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GDĐT cho rằng, việc bảo đảm chất lượng các chương trình đào tạo liên kết hiện nay đòi hỏi hệ thống quản lý phải có chuyên môn sâu và cơ chế giám sát chặt chẽ hơn.

Trong quá trình cấp phép, các cơ quan quản lý thường dựa nhiều vào kết quả kiểm định và tiêu chuẩn của đối tác nước ngoài. Tuy nhiên, theo ông Vinh, việc “tin tưởng” vào kiểm định từ phía đối tác là chưa đủ, mà cần có đánh giá thực chất dựa trên bằng chứng cụ thể và theo dõi xuyên suốt quá trình triển khai chương trình.

Bên cạnh đó, TS Nguyễn Hoàng Vinh lưu ý đến tình trạng quảng cáo thiếu kiểm soát trong lĩnh vực đào tạo liên kết, trong khi người học và phụ huynh lại thiếu thông tin chính thống. Vì vậy, ông cho rằng Bộ GDĐT cùng các sở giáo dục cần xây dựng và duy trì các kênh cung cấp thông tin chuẩn xác, minh bạch, nhằm bảo vệ quyền lợi người học và tránh những rủi ro về tài chính.

Nguyễn Hoài