Liên minh mới định hình chính trị Nhật Bản

Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và Đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP) đối lập đã đạt được thỏa thuận trên thực tế về việc thành lập liên minh.

Theo hãng tin Kyodo, Chủ tịch LDP Sanae Takaichi và lãnh đạo JIP Hirofumi Yoshimura dự kiến ký kết thỏa thuận liên minh trong ngày 20-10, đánh dấu một giai đoạn mới trong nền chính trị Nhật Bản sau khi Đảng Công minh rút khỏi liên minh kéo dài 26 năm với LDP.

Trước đó, các quan chức cấp cao của 2 đảng này đã thống nhất rằng LDP sẽ nỗ lực thực hiện các đề xuất của JIP, trong đó có việc giảm thuế tiêu dùng đối với mặt hàng thực phẩm từ mức tối đa 10% hiện nay xuống 0%, chấm dứt các khoản quyên góp từ doanh nghiệp và tổ chức…

LDP và JIP thống nhất sẽ tiếp tục đàm phán về vấn đề giảm thuế tiêu dùng, đồng thời hướng tới việc chấm dứt hoàn toàn quyên góp từ doanh nghiệp và tổ chức vào tháng 9-2027, khi nhiệm kỳ chủ tịch LDP của bà Takaichi kết thúc. LDP cũng chấp thuận yêu cầu của ông Yoshimura về việc cắt giảm số ghế trong Quốc hội.

Trong khi đó, bà Takaichi đã đề nghị JIP tham gia nội các sắp tới. Tuy nhiên, một số nghị sĩ JIP cho rằng nên chờ cho đến khi thấy rõ tiến triển về chính sách.

Theo đài Asahi, nếu bà Takaichi trở thành thủ tướng mới, JIP sẽ không nắm giữ chức vụ bộ trưởng nào nhưng một trong các cố vấn đặc biệt của bà sẽ được chọn từ đảng này. Tuy nhiên, tờ Yomiuri đưa tin ông Yoshimura sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc liệu JIP có tham gia nội các của bà Takaichi hay chỉ hợp tác từ bên ngoài.

Bà Sanae Takaichi, Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền ở Nhật Bản. Ảnh: AP

JIP dự định thể hiện sự ủng hộ bà Takaichi trong cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội ngày 21-10 để chọn thủ tướng tiếp theo. Điều này gần như bảo đảm bà Takaichi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Tuy nhiên, con đường phía trước của bà được dự báo sẽ gặp thử thách trong việc thúc đẩy các chính sách của mình.

Tại Hạ viện, LDP hiện nắm 196 ghế, Đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ) 148 ghế, JIP 35 ghế và Đảng Công minh 24 ghế. Vì thế, nếu LDP và JIP liên minh, tổng số ghế của họ sẽ là 231 - tức còn thiếu 2 ghế để có được thế đa số trong Hạ viện gồm 465 ghế.

Theo giới phân tích, việc liên minh với JIP có thể giúp bà Takaichi được "bật đèn xanh" để nới lỏng chi tiêu tài khóa do bà ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hơn là khôi phục kỷ luật ngân sách.

Tuy nhiên, tình trạng thiếu đồng thuận chính trị và LDP lãnh đạo một chính phủ thiểu số có thể cản trở tiến trình thông qua các đạo luật cần thiết để khắc phục tình trạng thiếu lao động, dân số già hóa nhanh và hạn chế nghiêm trọng về nguồn cung.

Bà Takaichi được bầu làm chủ tịch LDP hôm 4-10 sau khi Thủ tướng Shigeru Ishiba thông báo quyết định từ chức hồi tháng rồi. Biến động chính trị này diễn ra trong bối cảnh các công ty đang nỗ lực tìm hiểu rõ tác động của thuế quan do Mỹ áp đặt và điều đó có thể gây sức ép lên quá trình phục hồi kinh tế của Nhật Bản.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gần đây cho biết Tổng thống Donald Trump dự kiến đến Nhật Bản vào cuối tháng 10-2025, trước khi đến Hàn Quốc dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).

Hoàng Phương