Liên minh quân sự Trung Quốc dẫn đầu nói sẵn sàng can thiệp Kazakhstan nếu cần

Tờ South China Morning Post ngày 8-1 đưa tin Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) do Trung Quốc dẫn đầu vừa ra tuyên bố chính thức về tình hình bạo động bất ổn ở Kazakhstan.

Theo đó, SCO khẳng định sẵn sàng tung lực lượng chống khủng bố vào Kazakhstan nếu nhận được yêu cầu hỗ trợ từ các cơ quan có thẩm quyền của nước này.

Cơ quan này cũng cho rằng hiện tại chính quyền Kazakhstan đang đi đúng hướng và các biện pháp phản ứng hiện tại sẽ giúp ổn định được tình hình. Ban lãnh đạo SCO ủng hộ nhiệt tình mọi hành động quyết đoán của Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev nhằm khôi phục trật tự và giữ vững hiến pháp Kazakhstan.

Lực lượng an ninh Kazakhstan chốt chặn trên đường phố TP Almaty hôm 6-1. Ảnh: REUTERS

Trong một tuyên bố riêng, Tổng thư ký SCO - ông Zhang Ming bày tỏ hy vọng tình hình sẽ sớm ổn định.

"Duy trì ổn định nội bộ tại Kazakhstan - với tư cách là một quốc gia thành viên của SCO - là một trong những yếu tố quan trọng đối với hòa bình và an ninh khu vực" - ông Zhang cho hay.

Một ngày trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thông điệp tới ông Tokayev với nội dung ca ngợi những hành động mạnh tay của chính quyền Kazakhstan đối với người biểu tình là "có trách nhiệm cao".

Ông Tập khẳng định Trung Quốc phản đối các thế lực bên ngoài cố tình tạo ra bất ổn ở Kazakhstan và dàn dựng một "cách mạng màu". Ông cũng cam kết Trung Quốc, với tư cách là nước láng giềng, sẵn sàng hỗ trợ Kazakhstan và giúp nước này vượt qua khó khăn.

Giới quan sát nhận định Trung Quốc và Nga dường như đã đạt được đồng thuận về những hành động sẽ được tiến hành ở Kazakhstan để tránh ảnh hưởng lên hoạt động của nhau. Hiện Nga đang dẫn đầu một liên quân gồm binh sĩ nước này cùng một số thành viên thuộc Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể (CSTO) làm nhiệm vụ giữ gìn hòa bình ở Kazakhstan.

Chuyên gia Danil Bochkov thuộc tổ chức Hội đồng nghiên cứu quốc tế Nga nhận định Trung Quốc lâu nay duy trì sự hiện diện kinh tế rất tích cực ở Kazakhstan.

Kazakhstan từng là nơi ông Tập chọn là quốc gia khởi động sáng kiến Vành đai - con đường năm 2013 cũng như có chung đường biên giới 1.700 km với Trung Quốc. Nguy cơ bất ổn do đó có khả năng tràn sang khu tự trị Tân Cương.

Tuy nhiên, các vấn đề về an ninh ở đây lại thường chỉ có Nga là hoạt động tích cực.

"Nói là như vậy nhưng tôi cũng không nhận thấy bất kỳ phản ứng tiêu cực nào từ Trung Quốc về việc Nga triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình những ngày qua vì Trung Quốc đã tuyên bố rằng họ muốn chính quyền Kazakhstan thành công đưa đất nước ổn định trở lại và đảm bảo an ninh" - ông Bochkov nhận định.

Cũng theo ông Bochkov, Trung Quốc không có khả năng can dự quá nhiều vào các vấn đề an ninh Trung Á trong tương lai gần do quan hệ gần gũi của họ với Nga, cũng như lo ngại các nước thuộc CSTO do Nga dẫn đầu sẽ cảm thấy không thoải mái trước một Trung Quốc chủ động can thiệp sâu vào khu vực.

Đồng quan điểm, PGS Wan Qingsong tại Trung tâm Nghiên cứu Nga thuộc ĐH Hoa Đông (Trung Quốc) cũng cho rằng Bắc Kinh chắc chắn sẽ chú ý đến các hoạt động diễn ra ở Kazakhstan.

Mối quan tâm của Bắc Kinh không chỉ dừng ở việc ổn định chính trị của Kazakhstan đang bị đe dọa mà còn vì an ninh và sự ổn định lợi ích cũng như tình hình của cộng đồng người Trung Quốc ở Kazakhstan và an ninh, ổn định của Tân Cương.

VĨ CƯỜNG