Liên tiếp ngộ độc botulinum ở TPHCM, cơ quan y tế khẩn trương vào cuộc

Xác định nơi bán thực phẩm đáng nghi

Ngày 21/5, trao đổi với Người Đưa Tin, đại diện Phòng Y tế Tp.Thủ Đức, Tp.HCM cho biết đơn vị đã xác minh được cơ sở sản xuất chả lụa trong vụ nhiều người ngộ độc botulinum sau khi ăn bánh mì kẹp chả.

Theo đó, cơ sở sản xuất chả lụa đóng trên địa bàn Tp.Thủ Đức và chỉ mới hoạt động hơn một tháng, không có giấy phép. Cơ sở này ngay lập tức bị đình chỉ hoạt động, cơ quan chức năng đã lấy mẫu chả lụa để đưa đi xét nghiệm, đang chờ kết quả.

Ngày 20/5, TS.BS. Lê Quốc Hùng - Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM cho biết, bệnh viện đang hội chẩn với Bệnh viện Nhân dân Gia Định và Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp.HCM, phát hiện thêm 3 trường hợp nghi ngờ ngộ độc botulinum đều ở TP Thủ Đức.

Theo đó, ngày 13/5, 2 bệnh nhân là 2 anh em ruột lần lượt 18 và 26 tuổi có ăn bánh mì kẹp với chả lụa từ người bán dạo ngoài đường. Qua hôm sau, 2 người đều có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu choáng váng, tiêu chảy.

Đến ngày 15/5, sức khỏe của người bệnh diễn tiến nặng hơn, bắt đầu yếu cơ, nhìn đôi, khó nuốt. Trong đó, bệnh nhân 18 tuổi diễn tiến bệnh sớm nhất, yếu sức cơ nên được đưa vào Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM cấp cứu. Người anh nhẹ hơn, tự đến Bệnh viện Chợ Rẫy điều trị.

Trường hợp thứ ba là bệnh nhân nam 45 tuổi (ở gia đình khác). Sau khi ăn một loại mắm, nam bệnh nhân bị tiêu chảy, mệt mỏi, đau đầu, yếu cơ, khó nuốt, trong chiều 15/5 được đưa vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định.

“Sau khi hội chẩn và nghi ngờ cả ba bệnh nhân đều bị ngộ độc botulinum, chúng tôi quyết định đón bệnh nhân tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới về Bệnh viện Chợ Rẫy điều trị vì đây là 2 anh em ruột. Trong đó, bệnh nhân tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định được lấy mẫu xét nghiệm gửi đến Viện Vệ sinh dịch tễ Tp.HCM. Kết quả xác định có sự hiện diện của độc tố botulinum type A. tồn tại. Như vậy, chúng tôi có thể khẳng định 90% các trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc botulinum từ thức ăn”, bác sĩ Hùng nói.

Hiện nay, bệnh nhân 18 tuổi và 45 tuổi không tự thở được, phải thở máy, liệt cơ, sức cơ chỉ còn 1/5, còn bệnh nhân 26 tuổi nhẹ hơn vẫn có thể tự thở được, nhưng sức cơ cũng chỉ còn 3/5. Tức là người bệnh còn có thể tự cử động được một chút. Tuy nhiên, rất nhiều khả năng vài ngày tới vẫn có nguy cơ cao dẫn tới thở máy hỗ trợ.

Rất đáng tiếc lúc này Tp.HCM và cả nước đã gần như hết tthuốc giải độc tố botulinum. 2 lọ giải độc BAT cuối cùng đã dùng cho 3 bệnh nhi tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 vào ngày 16/5. 2 lọ thuốc này được điều phối từ bệnh viện ở Quảng Nam sau khi cứu bệnh nhân ngộ độc do ăn món cá chép muối ủ chua.

Bác sĩ Hùng cho biết: “Thuốc BAT giải độc đặc hiệu nhưng không còn sẽ rất nan giải. Nếu được sử dụng thuốc BAT sớm, bệnh nhân ngộ độc botulinum có khả năng thoát ra khỏi tình trạng bị liệt trong 48 đến 72 giờ, không phải thở máy. Không có thuốc giải, bác sĩ chỉ có thể điều trị triệu chứng, thở máy. Kinh nghiệm cho thấy, thời gian điều trị của bệnh nhân ngộ độc botulinum không có thuốc giải sẽ kéo dài nhiều tháng. Người bệnh gặp nhiều biến chứng như nhiễm trùng, suy dinh dưỡng do thở máy kéo dài, liệt cơ”.

Chạy đua tìm thuốc giải độc

Trước đó, 3 bệnh nhi được cấp cứu tại Bệnh viện Nhi đồng 2, Tp.HCM với các triệu chứng nôn ói, chóng mặt, yếu cơ... sau khi ăn bánh mì chả lụa của người bán dạo. Ba bệnh nhi ngộ độc botulinum là anh em ruột gồm N.V.H (14 tuổi), N.V.Đ (13 tuổi) và N.T.X (10 tuổi) cùng ngụ tại Tp.Thủ Đức, TP.HCM.

Khai thác thông tin ghi nhận, sáng 13/5, gia đình bệnh nhân (gồm dì và 3 anh em) đã mua giò lụa từ người bán dạo không rõ nguồn gốc để ăn với bánh mì. Theo người nhà, giò lụa gia đình đã ăn được bọc trong 2 lớp nilon, 1 lớp lá chuối.

Đến chiều cùng ngày, 4 người đều bị đau bụng, buồn nôn, ói và tiêu chảy nhiều lần. Tiếp đó, từ từ xuất hiện các triệu chứng mệt mỏi, đau người. Ba trẻ nhỏ bị yếu cơ dần.

Ngày 14/5, các em được đưa vào Bệnh viện Nhi đồng 2 trong tình trạng mệt lả. Em N.V.Đ (13 tuổi) có biểu hiện sụp mi, yếu 2 chân, sau đó suy hô hấp, phải đặt nội khí quản thở máy. Hai bé còn lại cùng bị sụp mi, yếu dần tứ chi, sức cơ khoảng 4/5.

Nghi ngờ các em bị ngộ độc, Bệnh viện Nhi đồng 2 đã mời bác sĩ khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy hỗ trợ. Chiều 15/5, sau khi hội chẩn liên viện, các bác sĩ thống nhất chẩn đoán nghi ngờ trẻ nhiễm độc botulinum do ăn giò lụa. 19h cùng ngày, các xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp với chẩn đoán ngộ độc botulinum.

"Do không lưu mẫu thức ăn, không tìm nguồn gốc nên trong trường hợp này, chẩn đoán ngộ độc botulinum chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, diễn tiến bệnh, kết quả xét nghiệm cận lâm sàng và loại trừ các bệnh lý khác", BS CKI. Nguyễn Văn Thuận, Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết.

Bệnh viện Chợ Rẫy lập tức liên hệ với Bệnh viện Đa khoa khu vực miền núi phía bắc Quảng Nam để điều chuyển 2 lọ thuốc giải độc BAT. Đây là số thuốc còn lại sau đợt điều trị cho chùm ca ngộ độc sau ăn cá ủ muối chua vào tháng 3 tại Quảng Nam.

1h sáng ngày 16/5, tại sân bay Tân Sơn Nhất, đoàn của Bệnh viện Chợ Rẫy đã đón ê-kíp của Bệnh viện Đa khoa khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam vận chuyển thuốc BAT về thẳng Bệnh viện Nhi đồng 2. Rạng sáng, cả 3 trẻ đã được dùng thuốc BAT để giải độc botulinum. Các bé đều ổn định, không có biểu hiện bị phản vệ sau 1 giờ truyền thuốc giải độc.

Nguyễn Thành Nhân