Liên tiếp tấn công tàu ở Biển Đỏ, Houthis không ngại đòn trả đũa của Mỹ?

Bất chấp các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu kéo dài nhiều tháng nhằm vào lực lượng Houthis (Yemen), nhóm vũ trang Hồi giáo này vẫn tiếp tục dùng những vũ khí ngày càng tiên tiến để tấn công các tàu thuyền di chuyển trên Biển Đỏ.

Houthis tăng tấn công Biển Đỏ

Chỉ trong tháng 6 này, Houthis đã dùng 2 xuồng tự lái đánh chìm 1 con tàu (tàu Tutor mang cờ Liberia) và nã 1 tên lửa hành trình khiến 2 tàu khác (tàu M/V Verbena treo cờ Palau và Transworld Navigator treo cờ Liberia) bốc cháy.

Không chỉ tấn công các tàu hàng, Houthis còn triển khai hàng loạt máy bay không người lái (UAV) và một số xuồng tự lái điều khiển từ xa chứa đầu chất nổ nhắm thẳng vào các tàu chiến Mỹ, theo tờ The Washington Post.

Dạo gần đây, việc Houthis tăng cường tấn công ở Biển Đỏ cho thấy nhóm này có đủ khả năng gây ra mối đe dọa lâu dài, mà phần lớn là dựa vào nguồn cung cấp vũ khí và cố vấn chuyên môn của Iran để vừa duy trì tấn công trên Biển Đỏ vừa chống lại các đòn trả đũa của Mỹ.

Gần đây, lực lượng Houthis tăng cường tấn công ở Biển Đỏ và sử dụng những vũ khí ngày càng hiện đại. Ảnh: THE WALL STREET JOURNAL

Theo The Washington Post, trong nhiều năm, Iran đã lách lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hợp Quốc đối với Yemen, bí mật gửi vũ khí và thiết bị quân sự của Iran đến qua đường biển Ả Rập hoặc bằng đường bộ qua nước láng giềng Oman.

Các chỉ huy quân sự cấp cao của Mỹ cũng cho rằng Houthis cũng đã học cách độ chế, nâng cấp vũ khí cũ và sản xuất vũ khí mới và trở thành nhóm vũ trang đầu tiên trong khu vực sử dụng tên lửa đạn đạo chống hạm để tấn công các mục tiêu hải quân.

“Khả năng của Houthis chắc chắn đã tăng lên kể từ khi họ bắt đầu chiến dịch [tấn công ở Biển Đỏ]. Vì vậy, miễn là có động cơ để tiếp tục các cuộc tấn công này, Houthis có thể chứng minh rằng họ có khả năng thực hiện điều đó” - ông Gerald Feierstein, cựu đại sứ Mỹ tại Yemen, hiện là thành viên cấp cao tại Viện Trung Đông (có trụ sở tại Washington D.C, Mỹ) - nhận định về việc Houthis tăng cường tấn công ở Biển Đỏ.

Vào tháng 11, sau khi xung đột Israel và Hamas nổ ra ở Gaza, Houthis tuyên bố nhóm sẽ bắt đầu tấn công các tàu có liên hệ với Israel để thể hiện tình đoàn kết với người Palestine ở Gaza. Vụ tấn công lớn đầu tiên của nhóm này là việc cướp tàu chở hàng Galaxy Leader treo cờ của Bahamas ở phía nam Biển Đỏ và bắt giữ thủy thủ đoàn tàu này.

Kể từ đó, Lầu Năm Góc ghi nhận hơn 190 cuộc tấn công của Houthis nhằm vào tàu quân sự Mỹ hoặc tàu thương mại ngoài khơi Yemen, trong đó, 100 vụ xảy ra kể từ khi Mỹ không kích trả đũa vào hồi tháng 1. Các hành động nguy hiểm này nhanh chóng mở rộng tới Vịnh Aden và eo biển Bab el-Mandeb nối Ấn Độ Dương với Biển Đỏ.

Mối đe dọa này đã ảnh hưởng đến giao thông hàng hải trên Biển Đỏ. Đến cuối tháng 3, lưu lượng giao thông qua Kênh đào Suez và eo biển Bab el-Mandeb đã giảm một nửa, theo Ngân hàng Thế giới (WB).

Mỹ chưa đủ nỗ lực để chặn Houthis?

Mỹ đã triển khai một loạt tàu chiến luân phiên trong khu vực để bắn hạ UAV, tên lửa,...nhằm nỗ lực ngăn chặn mối đe dọa từ việc Houthis tăng cường tấn công ở Biển Đỏ và các tuyến đường thủy khác, cũng như tấn công các điểm tập trung tên lửa và radar của Houthis ở Yemen.

Nỗ lực này của Mỹ bao gồm triển khai 1 tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower, cùng các tàu khu trục và tàu chiến khác hộ tống. Tàu Eisenhower được triển khai vào tháng 10-2023 và đã được Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin gia hạn nhiệm vụ 2 lần.

Tàu Tutor chở than mang cờ Liberia, thuộc sở hữu của Hy Lạp bị Houthis tấn công hồi đầu tháng 6. Nguồn: X

Hôm 18-6, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ cho biết nhóm tấn công tàu sân bay Eisenhower đang trở về Mỹ, kết thúc nhiệm vụ ở Biển Đỏ và Vịnh Aden. Thế chỗ cho tàu Eisenhower sẽ là tàu sân bay USS Theodore và tàu này sẽ đến Biển Đỏ sau khi hoàn thành cuộc tập trận theo lịch trình ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, một số nghị sĩ đảng Cộng hòa cáo buộc chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đầu tư chưa đúng mức vào vũ khí tiên tiến và công nghệ giám sát mà họ cho là cần thiết trong cuộc chiến với Houthis.

Hôm 18-6, Thượng nghị sĩ Mike Rounds thuộc Ủy ban Tình báo và Vũ trang của Thượng viện Mỹ nói rằng việc Washington thất bại khi chống lại Houthis “đơn giản là vì không có ý chí chính trị để truy lùng Houthis”.

Ông Rounds cho rằng sự gia tăng các cuộc tấn công của Houthis là do các nguồn lực từ Iran cung cấp cũng như công nghệ tiên tiến giúp hệ thống vũ khí của Houthis chính xác hơn.

Chính quyền Mỹ hồi tháng 3 cho biết họ đang mở rộng nỗ lực ngăn chặn vũ khí của Iran được buôn lậu sang Yemen. Hôm 17-6, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ cho biết cơ quan này đang nhắm mục tiêu trừng phạt một số cá nhân và tổ chức liên quan việc mua sắm vũ khí cho Houthis.

Tấn công ở biển Đỏ mang lại lợi thế cho Houthis?

Đối với Houthis, sự thành công tương đối của chiến dịch tấn công ở Biển Đỏ đã mang lại cho họ một số lợi thế trong khu vực và trong nước khi lực lượng này đang kiểm soát phần lớn Yemen, theo The Washinton Post.

Bà Hannah Porter - nhà nghiên cứu Yemen của tổ chức phát triển quốc tế ARK Group (có trụ sở tại Anh) - cho rằng đây là một nỗ lực nhằm chứng minh Houthis là một nhân tố quan trọng trong khu vực.

Theo bà Porter, sau khi đối đầu trực tiếp với quân đội Mỹ, giờ đây, Houthis có thể thể hiện mình là một “tay chơi quyền lực” và sử dụng điều đó để thắt chặt sự kiểm soát trong nước hoặc dùng làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra với Saudi Arabia.

Học viện quân sự do Houthis quản lý ở thủ đô San’a (Yemen). Ảnh: YAHYA ARHAB/SHUTTERSTOCK

Theo các nhà nghiên cứu và truyền thông địa phương Yemen, tại nước này, các hình ảnh về các cuộc tấn công ở Biển Đỏ, bao gồm video về vụ cướp và tấn công tên lửa vào các tàu khác vào tháng 11, được Houthis dùng để thúc đẩy các chiến dịch tuyển mộ lính và trấn áp những người bất đồng chính kiến. Các kênh truyền thông của Houthis đưa tin rằng hàng chục nghìn tân binh đã gia nhập hàng ngũ của họ kể từ khi các cuộc tấn công ở biển Đỏ bắt đầu.

Bà Nadwa al-Dawsari - nhà nghiên cứu người Yemen hiện đang làm việc tại Viện Trung Đông (Mỹ) - cho rằng “Houthis rất giỏi trong việc nắm bắt các cơ hội để khẳng định mình”. Theo bà al-Dawsari, trong trường hợp này, Houthis đang dùng các cuộc tấn công ở Biển Đỏ để chuẩn bị cho những sự biến động ở Yemen.

Đầu tháng này, Houthis đã phát động một cuộc bắt bớ trên diện rộng nhằm vào nhân viên cứu trợ của Liên Hợp Quốc và Viện Dân chủ Quốc gia (có trụ sở tại Mỹ). Chuyên gia al-Dawsari cho rằng các vụ bắt giữ này nhằm mục đích loại bỏ hoàn toàn các nhóm bất đồng chính kiến nhỏ còn tồn tại ở Yemen.

ĐỨC HIỀN