Liệu chính sách xoay trục Covid-19 của Trung Quốc có đủ xoay chuyển tình thế?

Ảnh minh họa.

Sau hơn ba thập kỷ làm trong ngành phá dỡ, Li Jianhong ngày càng thấy khó kiếm sống. Ông Li đã chứng kiến việc làm ở Urumqi, thủ phủ của tỉnh Tân Cương, cạn kiệt.

Ông Li, một công nhân nhập cư 58 tuổi đến từ tỉnh An Huy, miền đông Trung Quốc, cho biết: “Chúng tôi thậm chí không đủ tiền để ăn”.

Trước đợt bùng phát Covid-19 gần đây nhất, ông Li có thể kiếm được tới 40.000 nhân dân tệ (5.700 USD) mỗi năm. Bây giờ, ông nợ nần chồng chất.

“Tôi chỉ có thể vay tiền từ họ hàng và bạn bè để tồn tại, ngân hàng sẽ không cho những người như chúng tôi vay tiền”, ông Li nói. Ông cùng với đứa con trai thất nghiệp, cần phải hỗ trợ cha mẹ, vợ và đứa cháu nhỏ đang ốm yếu.

Những người Trung Quốc nghèo như ông Li có nguy cơ tái nghèo khi nền kinh tế phải vật lộn để trở lại đúng hướng sau gần ba năm của chính sách zero-Covid.

Mặc dù chính phủ đã bất ngờ thay đổi chính sách đối với đại dịch vào tuần trước, nhưng sự phục hồi gập ghềnh của Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến nỗ lực giảm bất bình đẳng thu nhập dưới “sự thịnh vượng chung”.

Bộ Nội vụ theo dõi 63 triệu người ở mức thu nhập thấp và ước tính khoảng 6 triệu người có nguy cơ trở lại nghèo đói, tạp chí Caixin của Trung Quốc đưa tin vào tháng trước.

Gần 50% hộ gia đình của người lao động nhập cư bị ảnh hưởng bởi đại dịch, với lượng kiều hối của họ giảm hơn 45% vào năm 2020 so với mức trước đại dịch, theo một nghiên cứu được công bố vào năm ngoái trên Tạp chí Kinh tế Trung Quốc & Thế giới. Có tới 20,5% hộ gia đình có thu nhập thấp rơi xuống dưới chuẩn nghèo.

Nghiên cứu ước tính khoảng 14,4 triệu người Trung Quốc đã rơi vào cảnh nghèo đói kể từ khi đại dịch bắt đầu, trong đó có 3 triệu hộ gia đình nông thôn với gần 9 triệu người.

Để giảm bớt tác động của Covid-19 đối với người nghèo, Bắc Kinh đã đưa ra một số biện pháp hỗ trợ, bao gồm hạ thấp ngưỡng đối với hộ gia đình có thu nhập thấp và cung cấp nhiều trợ cấp hơn cho lao động nhập cư thất nghiệp.

Quyết định nới lỏng các hạn chế của Bắc Kinh có thể sẽ giảm bớt áp lực lên thị trường việc làm hơn nữa.

Nhưng sự thay đổi chính sách không hề an ủi những người lao động như Zhou Xiang, một người làm vườn ở Thượng Hải.

Người đàn ông 58 tuổi đến từ An Huy cho biết: “Việc dỡ bỏ tất cả những hạn chế này chỉ trong một đêm cũng không chắc chắn giống như việc một thành phố đột ngột bị phong tỏa”.

“Tôi nghĩ rằng chính phủ không xem xét tỷ lệ tiêm chủng hoặc áp lực đối với hệ thống y tế, và chúng tôi có khả năng bị nhiễm hơn”.

Ông Zhou đang phải vật lộn để hỗ trợ gia đình sau khi thấy thu nhập giảm một nửa so với khoảng 10.000 nhân dân tệ mỗi tháng trước đại dịch.

Cửa hàng bán đồ ăn sáng của vợ ông không có lãi do bị đóng cửa liên tục, khiến lượng tiêu thụ bị ảnh hưởng, trong khi con trai ông, làm công việc bán hàng, đã mất một số việc làm trong hai năm qua.

“Nền kinh tế Trung Quốc thực sự là về việc đa số giàu có để thúc đẩy tiêu dùng. Rốt cuộc, những người rất giàu có chỉ là thiểu số”, ông nói.

“Bây giờ xã hội đã thực sự thay đổi. Cuộc sống tràn đầy hy vọng trong suốt năm 2000, ngay cả với cuộc khủng hoảng tài chính sau đó, tôi cũng không cảm thấy lo lắng và hoảng sợ như vậy”.

Ngay cả khi các hạn chế dần được dỡ bỏ, ông Zhou vẫn đang chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất bằng cách giảm chi tiêu bất cứ khi nào có thể.

Ông nói: “Cách duy nhất chúng ta có thể đảm bảo sự tồn tại của mình là chi tiêu càng ít càng tốt – cuộc sống đã trở thành sự sống còn”.

Mingang Lin, giáo sư tại Trung tâm Nghiên cứu An sinh Xã hội của Đại học Nam Kinh, cho biết các hộ gia đình có thu nhập thấp ít có khả năng chống chịu rủi ro hơn trong một sự kiện như đại dịch do ít tiết kiệm, khiến họ dễ bị thâm hụt tiền mặt.

Các hộ gia đình nhập cư bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì kiều hối chiếm khoảng 2/3 thu nhập gia đình, ông nói thêm.

Giáo sư Lin lo ngại rằng việc không giải quyết kịp thời tình trạng tái nghèo do đại dịch gây ra có thể biến nó thành một vấn đề “mãn tính” lâu dài.

Ông đề nghị chính phủ tăng cường giám sát và ngăn chặn nghèo đói trong các nhóm thu nhập thấp và tăng cường hỗ trợ. Các nhà chức trách cũng có thể tăng cường đào tạo kỹ năng cho các nhóm dễ bị tổn thất về kinh tế trong xã hội để đối phó với các đại dịch hoặc khủng hoảng kinh tế khác.

Nhã Trúc