Liệu ECB đã kết thúc chu kỳ cắt giảm lãi suất hiện tại?

Sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp tháng 9

ECB đã cắt giảm lãi suất tiền gửi 8 lần trong khoảng thời gian từ tháng 6/2024 đến tháng 6/2025 với tổng mức cắt giảm tới 200 điểm cơ bản để hỗ trợ nền kinh tế khu vực trong bối cảnh lạm phát hạ nhiệt nhanh chóng.

Tuy nhiên cơ quan này đã quyết định giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp chính sách tháng 7 do lo ngại những bất ổn liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ. “Môi trường vẫn còn rất bất ổn, đặc biệt là do các tranh chấp thương mại”, ECB cho biết trong thông cáo phát đi sau cuộc họp tháng 7.

Các nhà hoạch định chính sách ECB từ lâu đã ám chỉ rằng công việc hạ thấp lạm phát gần như đã hoàn tất, khi họ đang tìm kiếm mức lãi suất trung lập, tức là lãi suất không kích thích cũng không hạn chế tăng trưởng. Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết vào cuối tháng 4 rằng quá trình giảm lạm phát đang “sắp hoàn tất”.

Mặc dù lạm phát tăng nhẹ trong tháng 8 lên 2,1% nhưng vẫn gần với mục tiêu của ECB, trong khi tăng trưởng quý đầu tiên gấp đôi kỳ vọng của ECB. Bên cạnh đó hiện thỏa thuận thương mại Mỹ - EU đã được ký kết, từ đó làm giảm các bất ổn.

“Hiện tại, họ khá thoải mái với việc giữ nguyên lãi suất", Guy Miller - Chiến lược gia thị trường trưởng của Zurich Insurance Group cho biết.

Đồng quan điểm, Claus Vistesen, nhà kinh tế trưởng khu vực đồng euro tại Pantheon Macroeconomics cho rằng: “ECB giờ đã xong việc và họ sẽ chỉ ngồi đây một thời gian... không có áp lực phải nới lỏng chính sách vào thời điểm này”. “Lạm phát hiện đang ở quanh mức mục tiêu và tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp kỷ lục. Đó là một cú hạ cánh nhẹ nhàng. Trong bối cảnh như vậy, việc ECB tận dụng cơ hội để lùi lại và chờ đợi là hoàn toàn tự nhiên”, ông phân tích.

Đó cũng là lý do khiến có tới 66 trong số 69 nhà kinh tế tham gia khảo sát do Reuters thực hiện từ ngày 1/9 đến ngày 4/9 dự đoán ECB sẽ giữ nguyên lãi suất tiền gửi ở mức 2% vào ngày 11/9 tới.

Diễn biến lãi suất tiền gửi của ECB từ tháng 1/1999 đến tháng 8/2025, trong đó các chu kỳ cắt giảm lãi suất được in đậm. (Nguồn Reuters/LSEG)

Liệu ECB đã hoàn tất việc cắt giảm lãi suất?

Đó là câu hỏi mà đến nay vẫn chưa có câu trả lời chắc chắn. Một số nhà hoạch định chính sách không loại trừ khả năng có thêm một động thái nữa và ECB vẫn đang chia rẽ về việc lạm phát sẽ giảm hay tăng so với dự kiến.

Kết quả cuộc khảo sát của Reuters cũng cho thấy, có 40 trong số 69 nhà kinh tế (gần 60%) dự đoán ECB sẽ giữ nguyên lãi suất trong năm nay, trong khi phần lớn - 33/58 người - dự đoán lãi suất sẽ ở mức 2% hoặc cao hơn vào cuối năm 2026.

Trong khi các nhà giao dịch dự đoán khoảng 70% khả năng sẽ có thêm một lần cắt giảm nữa, nhưng chỉ vào mùa hè năm sau.

Diễn biến lãi suất tiền gửi của ECB và lãi suất thị trường ngụ ý vào ngày 23/7/2025 (màu xanh) và ngày 4/9/2025 (màu đỏ), cho thấy lãi suất ngụ ý cho tháng 9 sẽ cao hơn.

Những người cho rằng ECB đã hoàn tất chu kỳ nói lỏng cho rằng, Chủ tịch ECB Christine Lagarde đã đặt ra một tiêu chuẩn cao cho các động thái tiếp theo và triển vọng sẽ cần phải xấu đi để đảm bảo điều đó. Thậm chí một số ý kiến còn dự đoán lãi suất sẽ tăng tiếp theo do gói kích thích của Đức.

Tuy nhiên, một số người khác cho rằng tăng trưởng có thể bị tổn thương do ảnh hưởng của thuế quan, căng thẳng trên thị trường trái phiếu, việc cắt giảm lãi suất của Mỹ đẩy đồng euro lên cao hơn và lạm phát thậm chí còn thấp hơn là những lý do khiến việc cắt giảm lãi suất có thể được tiếp tục. Trên thực tế ECB cũng dự báo lạm phát sẽ giảm xuống dưới mức mục tiêu vào năm tới.

Vì vậy hiện các dự báo kinh tế cập nhật của ECB tại cuộc họp tháng 9 cũng đang được chú ý. Nhìn chung, các nhà kinh tế kỳ vọng dự báo tăng trưởng và lạm phát năm 2025 sẽ được nâng cấp nhẹ, nhưng vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều về năm tới.

Diễn biến tăng trưởng GDP hàng năm và lạm phát hàng năm, được dự báo bằng đường chấm chấm, cho khu vực đồng euro. Trong ngắn hạn, lạm phát được dự báo sẽ giảm trong khi tăng trưởng dự kiến sẽ tăng.

Còn nhiều bất ổn

Một lý do nữa khiến cho việc đoán định thời điểm kết thúc chu kỳ nới lỏng hiện tại của ECB càng trở nên khó khăn đó là liệu thỏa thuận thương mại Mỹ - EU sẽ tác động thể nào đến nền kinh tế và lạm phát của khu vực.

Thoạt nhìn thì không đáng kể, bởi thỏa thuận thuế quan 15% đối với hàng hóa của EU không chênh lệch nhiều so với kỳ vọng cơ bản 10% của ECB. Tuy nhiên một số nhà kinh tế cảnh báo rằng tác động của thuế quan đối với nền kinh tế vẫn chưa chắc chắn và sẽ ngày càng lan rộng trong những tháng tới. Việc leo thang căng thẳng cũng là một rủi ro.

Chưa kể bất ổn chính trị tại Pháp cũng là một nguồn bất ổn khác, mặc dù theo các nhà phân tích, vẫn còn quá sớm để nó ảnh hưởng đến suy nghĩ của các nhà hoạch định chính sách.

Một yếu tố nữa cũng có thể ảnh hưởng tới quyết định của ECB là sự đọc lập của Fed. Chủ tịch ECB Christine Lagarde đã từng phát biểu, việc chính quyền Mỹ cố gắng loại bỏ Chủ tịch Fed Jerome Powell hoặc Thống đốc Lisa Cook sẽ gây ra "mối nguy hiểm rất nghiêm trọng" cho nền kinh tế toàn cầu.

Các nhà hoạch định chính sách và kinh tế cũng cảnh báo rằng việc Fed nhượng bộ trước các yêu cầu hạ lãi suất có thể làm gia tăng lạm phát, gây ra các điều kiện tài chính thắt chặt hơn lan sang khu vực đồng euro, và đẩy đồng euro lên cao hơn nữa.

“Đó là về sự ổn định tài chính; đó là điều sẽ gặp rủi ro nếu không có một Fed độc lập”, Guy Miller - Chiến lược gia thị trường trưởng của Zurich Insurance Group cho biết.

Hà Vy