Liệu Nhật Bản có nữ Thủ tướng đầu tiên trong cuộc đua LDP?

Bốn ứng cử viên tranh cử vị trí lãnh đạo LDP: Taro Kono, Fumio Kishida, Sanae Takaichi và Seiko Noda. Ảnh: Reuters

Người chiến thắng trong cuộc tranh cử để lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) bảo thủ gần như chắc chắn kế nhiệm Yoshihide Suga làm thủ tướng vì đảng này chiếm đa số trong hạ viện đầy quyền lực của quốc hội.

Phát súng cho vị trí hàng đầu là Bộ trưởng vaccine nổi tiếng Taro Kono, 58 tuổi; cựu ngoại trưởng Fumio Kishida, 64 tuổi; cựu bộ trưởng nội vụ Sanae Takaichi, 60 tuổi; và Seiko Noda, 61 tuổi, thuộc cánh tự do đang suy yếu của đảng.

Ông Kono và ông Kishida được coi là những ứng cử viên hàng đầu; cả hai đều xuất thân từ các gia đình chính trị nổi tiếng và thuộc các đảng phái quyền lực.

Chịu trách nhiệm về việc triển khai tiêm chủng gây khó khăn cho Nhật Bản, ông Kono xếp thứ hạng cao trong danh sách các nhà lập pháp mà cử tri muốn thấy ông Suga thành công.

Cả bà Takaichi và bà Noda ban đầu đều không được coi là có bất kỳ cơ hội nào. Nhưng các nhà phân tích cho rằng sự ủng hộ từ ông Abe và những người bảo thủ cốt lõi đã củng cố cơ hội của bà Takaichi, mặc dù vẫn còn là một bước dài.

Là một người cực kỳ bảo thủ, bà Takaichi ủng hộ một loại chủ nghĩa dân tộc gia trưởng và một quân đội mạnh hơn, trong khi bà Noda theo chủ nghĩa hòa bình, thiên về tự do ủng hộ sự tiến bộ và đa dạng tình dục của phụ nữ.

Các cuộc khảo sát truyền thông mới nhất về các nhà lập pháp đảng cho thấy bà Takaichi đang bắt đầu nhận được sự ủng hộ từ những người bảo thủ trong đảng, trong khi bà Noda vẫn vững vàng ở vị trí thứ tư.

Những người chống đối cần thu hút phiếu bầu từ các thành viên LDP gốc và các nhà lập pháp tân binh, có nhiều khả năng bị ảnh hưởng bởi xếp hạng phổ biến, đồng thời thu hút các ông chủ của đảng. Nhưng các thành viên xếp hạng và hồ sơ sẽ có ít tiếng nói hơn nếu không có ứng cử viên nào giành được đa số và cuộc bỏ phiếu vòng hai được tổ chức giữa hai ứng cử viên hàng đầu.

Một chiến thắng của ông Kono hoặc ông Kishida khó có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong các chính sách khi Nhật Bản tìm cách đối phó với một Trung Quốc quyết đoán và hồi sinh một nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi đại dịch, nhưng việc ông Kono thúc đẩy năng lượng tái tạo và loại bỏ các trở ngại quan liêu để cải cách đã khiến ông hấp dẫn các nhà đầu tư và giám đốc kinh doanh.

Cả hai đều đồng thuận về sự cần thiết phải tăng cường khả năng phòng thủ của Tokyo và củng cố quan hệ an ninh với Washington và các đối tác khác, bao gồm Nhóm Quad gồm Nhật Bản, Mỹ, Australia và Ấn Độ, đồng thời duy trì các mối quan hệ kinh tế quan trọng với Trung Quốc và tổ chức các cuộc họp thượng đỉnh thường xuyên.

Ông Kono, giống như ba ứng cử viên khác, hoan nghênh việc Đài Loan tham gia hiệp định thương mại tự do CPTPP.

Ông Kishida ủng hộ việc thông qua một nghị quyết của quốc hội lên án việc Trung Quốc bị cáo buộc lạm dụng nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương và kêu gọi bổ nhiệm một trợ lý thủ tướng để giám sát tình hình nhân quyền trong khu vực.

Tsuneo Watanabe, thành viên cấp cao của Tổ chức Hòa bình Sasakawa cho biết: “Sự đồng thuận giữa Nhật Bản và LDP là để đạt được sự cân bằng giữa Mỹ và Trung Quốc, Nhật Bản phải cứng rắn về quốc phòng nhưng duy trì quan hệ kinh tế với Trung Quốc”.

Bà Takaichi đã thẳng thắn hơn về các vấn đề nổi cộm như phát triển khả năng tấn công phủ đầu để chống lại các mối đe dọa từ Trung Quốc và Triều Tiên. Bà cũng đã nói rõ rằng với tư cách là thủ tướng, bà sẽ đến thăm Đền thờ Yasukuni cho những người chết trong chiến tranh, được xem ở Bắc Kinh và Seoul như một biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt trong quá khứ của Nhật Bản. Ngược lại, ông Kono đã nói rằng ông sẽ không làm như vậy.

Bà Takaichi đã nói rằng bà ủng hộ việc sở hữu các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân để tăng cường khả năng phòng thủ của Nhật Bản.

Tất cả các ứng cử viên dự kiến sẽ nỗ lực để giải quyết khoản nợ công khổng lồ của Nhật Bản trong khi tập trung vào kích thích tài khóa để phục hồi nền kinh tế.

Các ứng cử viên cũng đã xung đột về các giá trị văn hóa, với việc ông Kono ủng hộ những thay đổi pháp lý để cho phép hôn nhân đồng giới và để họ riêng cho các cặp vợ chồng đã kết hôn, cả hai đều không phù hợp với những người bảo thủ như bà Takaichi.

Giáo sư khoa học chính trị Mari Miura của Đại học Sophia cho biết: Nếu bà Takaichi thắng, bà “rất có thể sẽ không thúc đẩy sự tiến bộ của phụ nữ”.

“Bà sẽ nhấn mạnh thành tích của mình trong việc phá vỡ trần kính và tuyên bố rằng Nhật Bản đã là một quốc gia bình đẳng giới, thậm chí còn đi trước Mỹ.”

Nhật Bản xếp hạng kém nhất trong Nhóm 7 quốc gia tiên tiến - thứ 120 trong cuộc khảo sát xếp hạng khoảng cách giới với 156 quốc gia của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2021.

Phụ nữ chỉ chiếm khoảng 10% trong quốc hội Nhật Bản và các nhà phân tích cho biết nhiều người có xu hướng cố gắng thăng tiến bằng cách thể hiện lòng trung thành với đảng hơn là theo đuổi bình đẳng giới.

Những người theo dõi chính trị cho rằng việc ông Abe ủng hộ bà Takaichi một phần là do ông nhận thức được sự cần thiết phải cải thiện hình ảnh phân biệt giới tính của đảng và cũng để chuyển hướng các phiếu bầu từ ông Kono, người đi trước hiện tại và được coi là người có lối đi riêng.

Ông Abe đã thúc đẩy sự tiến bộ của phụ nữ, nhưng đảng của ông đạt được rất ít tiến bộ và không đạt được mục tiêu để phụ nữ đại diện cho 30% các vị trí ra quyết định vào năm 2020, phải hoãn lại một thập kỷ.

Giáo sư Miura nói có một nhà lãnh đạo ưu tiên lòng trung thành với nam giới thay vì đấu tranh cho sự tiến bộ của phụ nữ, như bà Takaichi, có thể chống lại nỗ lực xóa bỏ khoảng cách giới.

Trong khi bà Noda sẽ thúc đẩy sự bình đẳng và đa dạng hơn, chính sách bình đẳng giới của bà có thể sẽ bị phản đối bởi những người bảo thủ.

Bà Noda ủng hộ hôn nhân đồng giới và đã vận động cho một hệ thống hạn ngạch để tăng số lượng các nhà lập pháp nữ. Bà đã hứa sẽ bổ nhiệm phụ nữ vào một nửa Nội các của mình nếu bà giành chiến thắng.

Bà Noda có đứa con đầu lòng, người bị khuyết tật, ở tuổi 50 sau khi điều trị hiếm muộn. Bà cho biết trong một bài phát biểu vận động tranh cử gần đây, dân số Nhật Bản đang thu hẹp nhanh chóng là một nguy cơ an ninh quốc gia nghiêm trọng vì Nhật Bản sẽ không có đủ quân đội hoặc cảnh sát trong những thập kỷ tới.

“Tôi tìm cách tạo ra một xã hội đa dạng bằng cách để những người không được giao các vai trò chính trong xã hội, bao gồm trẻ em, phụ nữ, người khuyết tật và người LGBTQ, làm trung tâm,” bà Noda nói.

Nhã Trúc